Η Μαριάννα Μόσχου εκ βαθέων: Το Ιδρυμα Ωνάση, η ΕΛΕΠΑΠ και η μεγάλη τραπεζική καριέρα

Η επιτυχία sotto voce…

Η πορεία της Μαριάννας Μόσχου από τη Citibank (ανώτατο τραπεζικό στέλεχος) ως το ΔΣ του Ιδρύματος Ωνάση και την προεδρία της ΕΛΕΠΑΠ, μέσα από την αφήγησή της, ακούγεται σαν μυθιστόρημα.

Πρωτοπόρος, διότι φαίνεται πως δεν απώλεσε ποτέ τη γυναικεία της πλευρά.

Τις μαλακές δεξιότητες, που σήμερα θεωρούνται τόσο κρίσιμο προσόν στα μεγαλοστελέχη.

Και όμως πόσο χαλκέντερη παράλληλα αποδείχθηκε.

Στα λόγια της διακρίνεται μία μοναδική ιδιότητα: Να συνδυάζει την αφηρημένη σκέψη με την εξαιρετικά συγκεκριμένη. Ίσως για αυτό μαγνητίζει την προσοχή του συνομιλητή της ενώ παράλληλα εμπνέει απόλυτη εμπιστοσύνη.

Πρόκειται κυρίως για το απροσδιόριστο αίσθημα που αποπνέει πίσω από τα πράγματα και τις λέξεις.

Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στο γραφείο της στην ΕΛΕΠΑΠ (πρόεδρος από το 2010, μέλος ΔΣ από το 2001).

Στο Ίδρυμα Ωνάση από το 2005 έχει τη θέση Γενικού Γραμματέα στο ΔΣ. Η δεύτερη υπογραφή μετά τον πρόεδρο Αντώνη Παπαδημητρίου.

Σήμερα, εκείνο που επικυρώνει την αξία και την ευγένεια των απόψεών της είναι η ανιδιοτέλειά τους.

«Οι γονείς μου δεν είχαν οικονομική ευμάρεια αλλά η μαμά μου τη μόρφωσή μας την πονούσε ιδιαίτερα. Ήμουν πρώτη μαθήτρια στο σχολείο. Τα αγγλικά, τα γαλλικά τα κάναμε εκ μίνιμουμ.

Αλλά για το πανεπιστήμιο (απόφοιτος της φιλοσοφικής σχολής του πανεπιστημίου Αθηνών) δεν είχα διαβάσει τίποτα. Όλο το καλοκαίρι ήμουν στη Σάμο. Μου λένε Κολοκοτρώνη δεν είσαι (σ.σ. το πατρικό της); Έλα εδώ να δεις παιδί μου: Έχεις περάσει και μάλιστα με καλή σειρά…».

Πρώτη της δουλειά μετά το σχολείο και παράλληλα με τις σπουδές της, η συνδιδασκαλία σε δημοτικό σχολείο, πρώτη και έκτη τάξη.

«Νομίζω για την έκτη έκανα τα δευτερεύοντα μόνη μου και στα πρωτεύοντα έμπαινε η διευθύντρια». Δεν θυμάται ακριβώς.

«Δεν παίρνω όρκο. Πραγματικά χθες πρώτη φορά αναζήτησα ημερομηνίες του παρελθόντος. Αναγκάστηκα και πήγα στον Αντώνη τον Παπαδημητρίου στο άλλο γραφείο και του λέω, Αντώνη, πότε έγιναν όλα αυτά; Και ήταν το 2005. Γιατί, του απαντώ, θυμάμαι ότι ήρθες με τον Γιάννη τον Ιωαννίδη και μου είπατε θέλουμε να έρθεις στο Ίδρυμα…».

Αλλά η θέση στο ΔΣ προέκυψε χρονολογικά μετά τη Citi και την ΕΛΕΠΑΠ.

Ανάμεσα στα ετερόκλητα καθήκοντά της, καλύτερη να διατηρηθεί γραμμική αφήγηση.

Απαιτητικό banking

Όλοι φυσικά γνώριζαν τη Μαριάννα Μόσχου.

Διευθύνοντας τη ναυτιλιακή χρηματοδότηση συνιστούσε τη βασική πόρτα για τις μεγάλες δυνάμεις της ναυτιλίας.

«Στη Citi είχαμε τους σημαντικούς, μεγάλους εφοπλιστές. Οπότε και εγώ έπρεπε να ακολουθήσω τη γραμμή. Δεν γινόταν να δώσουμε λεφτά στους πάντες».

Η Citibank υπήρξε η πρώτη της σοβαρή δουλειά και ο κύριος κορμός της σταδιοδρομίας της: Παρέμεινε στο τιμόνι επί τριάντα συναπτά χρόνια. Το πώς έγινε δεκτή στον κολοσσό, φαντάζει σαν καρέ από ταινία: Μία γειτόνισσά τους στη Νέα Χαλκηδόνα γνωρίζοντας ότι η νεαρή Μαριάννα ήταν άριστη μαθήτρια, διεμήνυσε στη μητέρα της πως στην τράπεζα ψάχνουν ανθρώπους.

Η μαμά της χωρίς να τη ρωτήσει, έδωσε το βιογραφικό της στο γειτονόπουλό τους (και μετάπειτα σύζυγό της) Ανδρέα Μόσχο που είχε καταλάβει ότι γλυκοκοίταζε την κόρη της.

Εκείνος έφτασε στην τράπεζα με το ποδήλατο. Είχε καταπληκτικό λέγειν από νεαρός (εξελίχθηκε σε περίφημο πολιτικό τοπικής αυτοδιοίκησης).

Δικαίως χαρακτηρίζει τη θητεία της εκεί μεγάλο σχολείο. «Δεν συζητιέται, δηλαδή, πόσο μεγάλο», συμπληρώνει με έμφαση. Σελίδες που έγραψαν ιστορία στην ελληνική οικονομία και τη ναυαρχίδα της, τη ναυτιλία. «Η Citi ήταν η πρώτη μεγάλη αμερικανική τράπεζα.

Ο Δημήτρης Κροντηράς, (σ.σ. ιδρυτικό της στέλεχος στην Ελλάδα) όταν τον βλέπω ή τον παίρνω τηλέφωνο του λέω, “αυστηρός ήσουν, αλλά ήσουνα σπουδαίος”».

Και συνεχίζει: «Είχε κατά κάποιο τρόπο μια καθοδήγηση διότι υπήρχε και ο Αμερικάνος γενικός διευθυντής. Μαζί με αυτόν ξεκίνησε τη Citi στον Πειραιά. Πήρα άπειρα πράγματα. Και πάλι στάθηκα τυχερή. Γιατί σχεδόν στα ξεκινήματά μου, πεθαίνει ο πατέρας της προϊσταμένης μου, αποφασίζει εκείνη να λέιψει πολύ καιρό και εγώ αναγνωρίστηκα.

Διότι απ’ έξω φώναζε “Κολοκοτρώνη” ο Κροντηράς και εγώ άνοιγα την πόρτα και πήγαινα τσουλήθρα μέχρι το γραφείο του. Μοιάζει με ιστορία ψιλοχαζή, ψιλοπαραμύθι, αλλά αυτό ήταν. Πάντως έτσι μπήκα στην κοινωνία την επαγγελματική».

Στο πρώτο τμήμα όπου εργάστηκε βρισκόταν στρατηγικά τοποθετημένη «ακριβώς πίσω από την είσοδο τη μεγάλη, πίσω από τα ταμεία. Ήταν αρκετά καθοριστικό γιατί μπορούσα (επειδή κάποιες φορές τα ταμεία άφνηναν λίγο ανοιχτή την πόρτα), να ακούσω αν υπάρχει κάτι… Και άκουγα αμέσως όταν έλεγε “φωνάξτε την Κολοκοτρώνη”. Ο χαρακτήρας μου εκτιμήθηκε και τα τριάντα χρόνια ήταν σημαντικά για να αποδείξω ότι μπορώ να κάνω τα πάντα».

Φαίνεται όμως πως ανέκαθεν τη διέκρινε η σύνεση και η σοφία -όχι μόνο σήμερα στα 72 της χρόνια. «Έλεγα, “δεν πρόκειται να μείνω μια ζωή εδώ, κάποιος άλλος πρέπει να πάρει τη θέση μου”. Παιδιά μεγαλώνουμε και πρέπει να σκεφτόμαστε τις επόμενες γενιές. Δεν πρόκειται εγώ να είμαι forever. Λεφτά καλά έπαιρνα, bonuses καλά έπαιρνα, άλλα έμοιαζε υπερβολικό να μείνω περισσότερο. Έλεγα, παιδιά βρείτε μου κάτι άλλο, κάτι εθελοντικό».

Έπρεπε να σκεφτεί κάτι που να τη συγκινεί αληθινά. Παρότι το ανέφερε στους πελάτες της στην τράπεζα, δεν τύχαινε σε ευήκοα ώτα.

Ο πλοιοκτήτης Γρηγόρης Καλλιμανόπουλος «το άκουσε μια φορά. Με ρώτησε και δεύτερη φορά. Τρώγαμε πάντα στο ωραίο εστιατόριο στο Ναυτιλιακό Όμιλο στον Πειραιά, που δεσπόζει πάνω από το Μικρολίμανο. Και την ώρα που τρώγαμε με ρωτάει, Μαριάννα αυτό που είχες πει το εννοείς; Λέω, Γρηγόρη έχεις συνηθίσει από μένα να λέω μπούρδες;».

Τη σύστησε στην Ηρώ Κόβα (πελάτισσα της Citi) που μόλις είχε γίνει μέλος στην ΕΛΕΠΑΠ.

Τα υπόλοιπα ανήκουν στην ιστορία, κατά την αγγλική ρήση. Το 2001 και τα πρώτα εννιά χρόνια παρέμεινε απλό μέλος στο ΔΣ της μη κερδοσκοπικής εταιρείας.

Δίπλα στον Αντώνη Παπαδημητρίου

Στο Ίδρυμα Ωνάση ξεκίνησε εξίσου φυσικά και αβίαστα.

Η φήμη που είχε χτίσει προηγείτο κάθε κίνησής της. «Η ναυτιλιακή χρηματοδότηση δεν είναι παχνίδι. Είχαμε σημαντικούς πελάτες, τους καλύτερους. Με γνώριζαν και ως χαρακτήρα και ως στέλεχος της Citi.

Έτσι με έμαθαν και οι άνθρωποι του Ιδρύματος. Και όταν “έφυγε” ο συγχωρεμένος ο Στέλιος Παπαδημητρίου μου είπανε Μαριάννα θέλεις να έρθεις μαζί μας; Και στο διοικητικό σε γνωρίζουν και γρήγορα θα ψηφιστείς».

Ξεκίνησε ως Γενική Γραμματέας το 2005. «Και έτσι με αυτή τη θέση είμαι η πιο διαθέσιμη και συγχρόνως αλλάζω παραστάσεις, δεν είμαι μόνο ΕΛΕΠΑΠ. Ως Γενική Γραμματέας έχω μια θέση που με ευχαριστεί και με ενθουσιάζει».

Καθημερινά πραγματοποιούνται συζητήσεις και αν όχι, ενημερώνεται άμεσα για όλα είτε διότι υπογράφει είτε διότι παρακολουθεί τα πάντα. «Είμαστε στον ίδιο όροφο με τον Αντώνη.

Και με τον CFO Μιχάλη Γιαλούρη που βρίσκεται στο διπλανό από εμένα γραφείο. Και από την άλλη μεριά βρίσκεται ο Γιώργος Καραγεωργίου, που ηγείται στη ναυτιλία και το μπίζνες. Το κομμάτι που πρέπει να βγάζει λεφτά γιατί αυτά δίνουν και μπορούμε να έχουμε υποτροφίες και όλα όσα γίνονται στο Ίδρυμα). Είναι και οι δύο σπουδαίοι. Όλα αυτά, η συμμετοχή, η συνέυρεση, η συνεννόηση συνιστούν everyday business».

Παράλληλα, η τότε πρόεδρος της ΕΛΕΠΑΠ (και νυν επίτιμη) Μαίρη Καρέλλα Διαμαντοπούλου τής πρότεινε να πάρει τη θέση της. Την ψήφισαν νέα πρόεδρο ΔΣ το 2010.

«Εδώ κάθε μέρα συνεχίζει να με συγκινεί. Μου έδωσε raison d’être. Θέλει πολλή δύναμη γιατί τα βλέπεις τα παιδιά και συγκινείσαι ή τα βλέπεις και λυπάσαι. Και τα δύο συναισθήματα.

Είναι συγκινητικό αλλά συγχρόνως ελαφραίνει κάπως με το που νιώθεις ότι αυτό το παιδάκι, ναι, το βοηθάς.

Και εγώ επειδή είμαι του καθήκοντος, αν δεν είχα καθήκον που να βγάζει συναίσθημα, πιθανόν να μην το έκανα», καταλήγει.

Στα καθήκοντά της συμπεριλαμβάνεται η εποπτεία της καθημερινότητας, να ψάχνει δωρεές, να πιέζει και τους άλλους να βρίσκουν δωρεές, να ψάχνει εναλλακτικούς τρόπους χρηματοδότησης.

«Να, τώρα έχουμε την οικονομική υιοθεσία». Με ό,τι ποσό διαλέγει κανείς υιοθετεί ένα παιδί καλύπτοντας τις θεραπείες του. Το καθένα μπορεί να έχει τρεις, τέσσερις υιοθέτες. Μέχρι τώρα σε κάθε παιδί αντιστοιχούσε ένας ιδιώτης (και πάντα ανωνύμως).

«Αυτό αποδεικνύεται ένα δυνατό όπλο διότι οι δωρεές έχουν μειωθεί πολύ λόγω πανδημίας. Ωστόσο, συνεχίζουμε να τα βγάζουμε πέρα. Αλλά τα μεγέθη είναι μεγάλα. Έξι παραρτήματα σε όλη την Ελλάδα και πανελλαδικά περίπου εννιακόσια παιδάκια».

Η τελευταία δωρεά πραγματοποιήθηκε το 2019 από τον εφοπλιστή Γιώργο Γιουρούκο: Το απόλυτα εξειδικευμένο, πρότυπο Μικτό Κέντρο Διημέρευσης Ημερήσιας Φροντίδας Θεία Λένα για παιδιά από δύο ως τεσσάρων ετών (μετά την Πρώιμη Παρέμβαση).

Η Μαριάννα Μόσχου θεωρεί σημαντικό να βρίσκεται σε δύο δουλειές διότι «ως Γενική Γραμματέας του Ιδρύματος Ωνάση μπορώ να βρίσκω περισσότερους δωρητές. Το ίδιο το Ίδρυμα παραμένει από τους σημαντικούς μας δωρητές. Το ένα φέρνει το άλλο».

Για έργο της στην ΕΛΕΠΑΠ και τους πολύτιμους συνεργάτες της μπορεί κανείς να διαβάσει το άρθρο που δημοσιεύεται ταυτόχρονα με τη συνέντευξή της. Και αν χυθεί ένα δάκρυ, θα θεωρηθεί κέρδος για την ανθρωπότητα.

CV Summa cum laude

Τα τυπικά της προσόντα εν συντομία: Ανώτατο στέλεχος της Citibank, ειδικεύτηκε στις διεθνείς τραπεζικές συναλλαγές στον τομέα της Ναυτιλίας. Διετέλεσε επί σειρά ετών αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια στη Διεύθυνση Διεθνών Ναυτιλιακών Εργασιών της ίδιας τράπεζας, υπεύθυνη για τις δραστηριότητές της στην Ελλάδα, τη Νότια Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.

Από το 2002 δραστηριοποιείται ως σύμβουλος επιχειρήσεων.

Μεταξύ άλλων, διετέλεσε μέλος του Δ.Σ. του Ομίλου Angelicoussis Shipping Group Ltd. (2002-11), πρόεδρος του Δ.Σ. της AB Bank και της Ναυτιλιακής Εταιρείας Odfjell SE Norway.