Επανέρχομαι στο θέμα των επενδύσεων σε σχέση με τα όρια που θέτει η πολιτική μείωσης των αμοιβών ως μέσο βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας κόστους και τα εμπόδια που υπάρχουν στην προσπάθεια να βελτιωθεί ο ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητας, ως το μόνο ουσιαστικό μέσο που μπορεί να διασφαλίσει και την ανάπτυξη και (έστω μέρος) την χρηματοδότηση του κοινωνικού κράτους.

Τα προβλήματα ως προς το θέμα αυτό έχουν επισημανθεί και με σαφήνεια διατυπωθεί από διεθνείς οργανισμούς. Συγκεκριμένα, μπορεί να υποστηριχτεί ότι αυτά εντάσσονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες: τα γραφειοκρατικά και διοικητικά εμπόδια, την χρηματοδότηση και το ανθρώπινο δυναμικό. Δεν αρνούμαι ότι και τα τρία είναι πολύμορφα και πολυσύνθετα, δύσκολα επιδέχονται απλές λύσεις, απαιτούν χρόνο για να επιλυθούν, και υπάρχουν …εμπόδια που τα προστατεύουν.

Η συζήτηση, όμως, πρέπει να γίνει με αναφορά σε συγκεκριμένα αντικείμενα. Θα ξεκινήσω με την τελευταία (2024) μελέτη του ΟΟΣΑ όπου η κάθε χώρα κατατάσσεται ανάλογα με τα εμπόδια στην παραγωγή από το άριστο 1 μέχρι το χείριστο 43. Όσον αφορά τα εμπόδια στην είσοδο νέων οικονομικών παικτών στην αγορά των επαγγελμάτων και του λιανικού εμπορίου η χώρα μας βρίσκεται στην θέση…43. Τα εμπόδια στον ίδιο τον ανταγωνισμό μας πάνε στην 33η θέση.

Εκτιμώντας την συνολική αρνητική επίπτωση όλων των εμποδίων στον ανταγωνισμό βρισκόμαστε στην 39η θέση. Ο αντίκτυπος είναι τεράστιος: η είσοδος νέων πιθανών ανταγωνιστών αποθαρρύνεται «όσοι πάει». Στην πλευρά των αρνητικών επιπτώσεων των εμποδίων στην παραγωγή περιλαμβάνονται οι δημόσιες επιχειρήσεις (27η θέση) και οι διευκολύνσεις στο εμπόριο όπου υπερήφανα καταλαμβάνουμε την 32η θέση.

Το περίφημο θέμα του διοικητικού και κανονιστικού πλαισίου αποδεικνύεται μάλλον μύθος. Συνολικά ως προς το θέμα αυτό, η χώρα μας κατατάσσεται στην 10η θέση, όσον αφορά δε ειδικά την ευκολία ίδρυσης νέας εταιρείας στην 2η. Παραταύτα το 90% των επιχειρήσεων (σύμφωνα με την έκθεση του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου για την Ελλάδα ) εξακολουθεί να θεωρεί ότι η δημόσια διοίκηση και οι κανονισμοί αποτελούν βασικό εμπόδιο στην οικονομική δραστηριότητα. Είναι να αναρωτιέται κανείς αν η ισχύς διάρκειας των μύθων ξεπερνά την πραγματικότητα—τουλάχιστον ως προς το συγκεκριμένο εμπόδιο.

Κι αν το θέμα του κρατικού παρεμβατισμού εμπεριέχει δόση υποκειμενικής υπερβολής, αντικειμενικά υπαρκτά είναι τα εμπόδια της έλλειψης εργατικού δυναμικού με τις κατάλληλες για την ανάπτυξη γνώσεις και δεξιότητες και το κόστος της ενέργειας—όπου τα στοιχεία είναι συντριπτικά για την προοπτική να καταφέρει η χώρα μας να αυξήσει την παραγωγικότητα της.

Εξειδικευμένο είναι το θέμα της χρηματοδότησης. Στην Ελλάδα το ποσοστό της απόρριψης αιτήματος ανέρχεται στο 6,4%, ενώ στην Ε.Ε. ο μέσος όρος είναι μόλις 3,4%. Παράλληλα, το ποσοστό αποτροπής να μην καν γίνει η αίτηση φτάνει το 1,4%, σε σύγκριση με τον μέσο ευρωπαϊκό του 0,3%. Αν τα μεγέθη αυτά συνδυαστούν με το γεγονός ότι το 75% των επενδύσεων χρηματοδοτείται από ίδια κεφάλαια (internally), τότε πιστοποιείται ότι το πρόβλημα εστιάζεται κατά τεκμήριο στις πολύ μικρές και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Διότι, το 44% των επιχειρήσεων προσέφυγε και σε τραπεζικό δανεισμό και μόνο το 5% ήταν αποδέκτης επιχορηγήσεων και επιδοτήσεων.

Το πρόβλημα δεν εντοπίζεται στον κρατικό παρεμβατισμό αλλά στην ίδια την αγορά που κάτω από τον μανδύα της δήθεν αυτορρύθμισης αναπτύσσει μονοπωλιακές καταστάσεις και ολιγοπωλιακές πρακτικές, σιωπηλά αποδεκτές από τον πολιτικό κόσμο και τους θεσμούς. Δεν είναι, δε, ούτε τυχαίο ούτε άγνωστο το γεγονός ότι από πλευράς ανταγωνιστικότητας, ο τομέας των υπηρεσιών στην χώρα μας μόνο ως άθλιος μπορεί να χαρακτηριστεί. Την χειρότερη πρακτική έχει η λιανική (βρίσκεται στην 41η θέση) και από το σύνολο των 15 τομέων που εξετάζει ο ΟΟΣΑ μόνο στις αερομεταφορές βρισκόμαστε στην καλή 5η θέση. Έξη τομείς είναι στα …τάρταρα και οι υπόλοιποι κοντά στον μέσο ευρωπαϊκό όσο.

Συμπερασματικά, αν δεν αλλάξει η δομή της επιχειρηματικής πρακτικής του «αφέντη στην μικρή οικογενειακή επιχείρηση» ώστε οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις να ανέβουν σε ευρωπαϊκό σκαλοπάτι από πλευράς μεγέθους και οργάνωσης, η έξοδος από την παγίδα της χαμηλής παραγωγικότητας δεν θα επιτευχθεί – με όποιες αρνητικές πολιτικές και κοινωνικές επιπτώσεις.

Διαβάστε επίσης

Η εποχή της αύξησης της ανταγωνιστικότητας μέσω της μείωσης των αμοιβών τέλειωσε

Πώς σύσσωμη η αντιπολίτευση αυτόεγκλωβίστηκε σε πολιτικά αδιέξοδα

Όποιος πιστεύει πως η κρίση πέρασε ας το ξανασκεφτεί πολύ σοβαρά