Ο μονόδρομος της ΝΔ, τα διλήμματα ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ, ο ρόλος των άκρων

Σε δύο εκλογικές αναμετρήσεις, με δύο διαφορετικά συστήματα οι πολίτες επιβεβαίωσαν την επιλογή για αυτοδύναμη κυβέρνηση της Ν.Δ. Συνέκριναν και αποφάσισαν. Καθαρά πετυχημένη πρώτη θητεία έναντι αμφιλεγόμενης πρώτης του ΣΥΡΙΖΑ. Αποτελεσματική διαχείριση κρίσεων έναντι μαθητευόμενων μάγων. Καθαρός συνεκτικός λόγος έναντι συγκεχυμένων προθέσεων και στόχων. Αυτοπροσδιοριζόμενο αισιόδοξο  μήνυμα για το αύριο έναντι ετεροπροσδιοριζόμενης θέσης για ολική καταστροφή. Συνετή ηπιότητα έναντι κραυγαλέας υπερβολής. Λιγότερα λάθη έναντι περισσότερων. Ειλικρίνεια έναντι ψέματος. Συνέπεια έναντι ασυνέπειας.

Ένα κρίσιμο ερώτημα είναι γιατί η ενισχυμένη αναλογική έδωσε αποτελέσματα που συνάδουν με την απλή αναλογική; Η απλή έδωσε πεντακομματική, η ενισχυμένη οκτακομματική Βουλή!

Θα τολμούσα να υποστηρίξω ότι, πέρα από την αποχή (άλλοι κουράστηκαν, άλλοι βαρέθηκαν, άλλοι εγκατέλειψαν, άλλοι βασίστηκαν στη σιγουριά, άλλοι πήγαν για μπάνιο) δύο παράγοντες λειτούργησαν.

Στην αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ βλέποντας το πλοίο να βουλιάζει και με δεδομένη την ήδη υπάρχουσα  εσωκομματική σύγκρουση, ιδεοληπτικοί ψηφοφόροι στράφηκαν προς την Πλεύση Ελευθερίας.

Στη δεξιά της Ν.Δ., με τη σιγουριά της νίκης, υπόγειες τάσεις βρήκαν την ευκαιρία να εκδηλωθούν.

Κατά μία έννοια η ευρύτερη πολιτική ισορροπία αποκαταστάθηκε: Η άκρα δεξιά έχει 12,6% και η άκρα αριστερά 10,85%.

Το σημαντικό είναι ότι κανένα από τα πέντε αυτά κόμματα δεν έχει αξιώσεις ως κόμμα εξουσίας. Και το μεν ΚΚΕ γνωρίζει πολύ καλά τον ρόλο του, τον έχει αποδεχτεί και τον παίζει με απόλυτη διαύγεια και σοβαρότητα. Για τα άλλα τέσσερα είναι σαφές ότι θα αναζητήσουν πρώτα ρόλο και μετά ταυτότητα. Στη διαδικασία αυτή θα επικρατήσει και λίγο…μπάχαλο.

Το επόμενο ερώτημα αφορά τι θα πράξουν το ένα μεγάλο και τα δύο μεσαία κόμματα;

Για τον ΣΥΡΙΖΑ, όπως έχω υπογραμμίσει (6/12) δύο είναι οι επιλογές. Ή να καταφέρει αυτό που δεν κατάφερε μέχρι σήμερα, δηλαδή να εξελιχθεί σε ευρωπαϊκό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα ή να εμείνει στις θέσεις του. Αν ισχύσει η πρώτη επιλογή, τότε θα υποχρεωθεί να αντιπαρατεθεί με το ΠΑΣΟΚ μέχρι τελικής πτώσης.

Ήδη, η αποχώρηση ψηφοφόρων προς την Πλεύση Ελευθερίας κάνει την επιλογή αυτή λιγότερο επώδυνη για την ηγεσία, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τόσο η εσωκομματική όσο και η εξωτερική σύγκρουση με το ΠΑΣΟΚ δεν θα είναι λυσσαλέα. Αν η δεύτερη, τότε θα πρέπει να αποδεχτεί την προοπτική επιστροφής στα… νιάτα του, του 3%.

Για το ΠΑΣΟΚ ο δρόμος δεν θα είναι λιγότερο δύσκολος. Οι θριαμβολογίες δικαιολογούνται ως ένα βαθμό, από πλευράς δημόσιων σχέσεων και αυτο-ενίσχυσης του φρονήματος, αλλά δύο πράγματα είναι σαφή: πρώτο, ότι το κόμμα μπορεί να έχει βρει τον ρόλο του αλλά όχι την ταυτότητα του. Μέχρι σήμερα έχει πέσει στην ίδια παγίδα του ετεροπροσδιορισμού με τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν έχει ακόμη καταφέρει να εκφράσει πλήρη, συνεκτική, πειστική πρόταση εξουσίας.

Δεύτερο, υποχρεωτικά θα αποτελέσει σε πρώτη φάση τον αντίπαλο του ΣΥΡΙΖΑ και θα πρέπει να κερδίσει τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης μαχόμενο ποσοστό προς ποσοστό. Θα είναι μακρά, αιματηρή διαμάχη – εκτός κι αν ο ΣΥΡΙΖΑ επιλέξει να παραμείνει στη μνημονιακή αντιπαλότητα, εμμένοντας σε μία εποχή που έκλεισε οριστικά και οδηγούμενος στο πολιτικό περιθώριο – αν όχι στην πολιτική αφάνεια.

Η Νέα Δημοκρατία βρίσκεται ταυτόχρονα στην πιο ευνοϊκή και στην πιο δύσκολη θέση. Ως κόμμα αντίπαλος της είναι καταρχάς ο ίδιος ο εαυτός της —θα ξεπεράσει ή όχι τις αγκυλώσεις της, τον δεξιό λαϊκισμό που ελλοχεύει στις τάξεις της, τα ισχυρά κομματικά συμφέροντα που παραμένουν ορατά;

Αντίπαλος, κατά δεύτερο λόγο, της κυβέρνησης της Ν.Δ. θα είναι το βαθύ κράτος που εξακολουθεί να δίνει απελπισμένη μάχη οπισθοχώρησης και στους τρεις τομείς όπου ο Πρωθυπουργός έχει θέσει ως προτεραιότητα, στους τρεις τομείς που υποσχέθηκε αλλαγή, στους τρεις τομείς που θα την κρίνουν: Παιδεία – Υγεία- Δικαιοσύνη. Σημαία μεταρρύθμισης είναι η αξιολόγηση. Υποστολή της θα σημαίνει ήττα.

Ουσιαστικά, η νέα κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν έχει επιλογές. Αν θέλει να διεμβολίσει τόσο το σπαραζόμενο κέντρο όσο και την ακροδεξιά, ως ένα σημείο ακόμη και την ακροαριστερά, τότε οφείλει να εκπληρώσει την υπόσχεση της. Διαφορετικά, μετά από τέσσερα χρόνια θα έχει πέσει κι αυτή θύμα της κατάρας της δεύτερης τετραετίας και η κοινωνία θα στραφεί με μεγαλύτερη ένταση και σε έκταση προς τα πολιτικά άκρα.

Τα αίτια για την άνοδο των άκρων και ειδικά της ακροδεξιάς στην Ευρώπη  δεν πρέπει να παραγνωρίζονται ούτε να  παρερμηνεύονται – διότι δεν είναι περίπλοκα. Η παγκοσμιοποίηση και η τεχνολογία σε συνδυασμό με την τραγική υποβάθμιση του κοινωνικού κράτους έχουν συνδυαστικά οδηγήσει μερίδες πληθυσμού στη φτώχεια, στην ανασφάλεια, οπότε και στην απόγνωση.

Η στροφή προς τον εξτρεμισμό είναι έτσι νομοτελειακή. Όποιο κόμμα επιλέξει να το αγνοήσει θα φέρει βαριά την ευθύνη για τα όσα θα ακολουθήσουν – όπου η κατάλυση της φιλελεύθερης δημοκρατίας θα είναι μόνο η αρχή.

Διαβάστε επίσης:

Εκλογές 2023: Οι λόγοι της επιτυχίας της ΝΔ και του Κυριάκου Μητσοτάκη

Ο άθλος του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο Ασπρόπυργος και τα… ζιζάνια της Βουλής

Μονόδρομος οι εξελίξεις σε όλα τα κόμματα