Το αλώβητο βαθύ κράτος, ο άτολμος πολιτικός κόσμος, η απαίτηση των πολιτών

Με πολύ αυστηρά κριτήρια θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το άκρον άωτο της πολιτικής ανωριμότητας. Διότι, η συζήτηση στην Βουλή για το δυστύχημα στα Τέμπη δεν έφερε το άπλετο φως που η κοινωνία ανέμενε να δει. Ο πολιτικός κόσμος απέτυχε να ικανοποιήσει το πιεστικό αίτημα του πολίτη για αυτοκριτική, όραμα και πράξη. Αντ’ αυτού για μία ακόμη φορά οι εκπρόσωποι του αναλώθηκαν σε στείρα αντιπαράθεση για το παρελθόν.

Εξαιρέσεις υπήρξαν—και από τις δύο πλευρές προσέγγισης.  Θεωρώ ότι, ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης δεν παγιδεύτηκε στον επιμερισμό ευθυνών αλλά μίλησε πειστικά για τις δικές του αποφάσεις και πράξεις. Δυστυχώς δεν μπορώ να πω μία «καλή κουβέντα» για τον Χρήστο Σπρίτζη: το μόνο που κατάφερε ήταν περίτρανα να αποδείξει πως διακατέχεται από απόλυτη εμπάθεια και εντυπωσιακή  έχθρα προς την αλήθεια. Αντίθετα, ο Κώστας Αχιλ. Καραμανλής έδωσε τεκμηριωμένες απαντήσεις για τα πραγματικά συμβάντα καθώς και για την πρόοδο που επιτεύχθηκε επί της υπουργίας του.

Η απόσταση που χωρίζει τον μέσο πολίτη – αυτό το μυθικό πλάσμα που ψηφίζει με βάση την κρίση του και κρίνει με αναφορά στα αποτελέσματα, ασκώντας ταυτόχρονα την αυτοκριτική του – από τον πολιτικό κόσμο είναι, όμως, τεράστια. Στην συζήτηση για τα Τέμπη ο πολίτης περίμενε να ακούσει αυτοκριτική από το σύνολο των αρμοδίων, αντικειμενική και όχι προσχηματική απόδοση ευθυνών όποιον κι αν αφορούσαν, όραμα για την επόμενη ημέρα, αποφάσεις και πράξεις που θα έβαζαν το νερό στο αυλάκι. Ότι δεν υπήρχε ο χρόνος για την έρευνα και την κατάληξη σε συμπεράσματα δεν στέκει. Τα προβλήματα του ΟΣΕ-ΕΡΓΟΣΕ και τα αίτια τους ήταν πασίγνωστα, διεξοδικά αναλυμένα, σαφέστατα επιλύσιμα.

Πως θα είχε αντιδράσει άραγε ο πολίτης αν ο κ. Χρυσοχοϊδης είχε, π.χ., δηλώσει ότι ήταν λάθος η σύμβαση που υπέγραψε; Αν ο κ. Σπρίτζης είχε, π.χ., παραδεχτεί ότι κι αυτός είχε υπογράψει λάθος σύμβαση, που δεν φρόντισε μετά καν για την ορθή εφαρμογή της; Αν ο κ. Καραμανλής είχε, π.χ., αναγνωρίσει πως οι σιδηρόδρομοι δεν συγκαταλέγονταν στις κορυφαίες προτεραιότητές του;

Το εκπληκτικό της ιστορίας είναι πως πολύ λίγα ακούγονται για τις πραγματικές ευθύνες και τον πραγματικό επιμερισμό τους. Η πραγματική ευθύνη αποδίδεται στο συνδικαλιστικό, αναξιόπιστο, ανορθολογικό  βαθύ κράτος που για 50 χρόνια τώρα μάχεται με νύχια και με δόντια, με εκβιασμούς και τακτικισμούς, κάθε προσπάθεια εκσυγχρονισμού. Η πραγματική ευθύνεται επιμερίζεται στους επιχειρηματίες που με νομικά τερτίπια, ακόρεστη δίψα για κέρδος, ολιγοπωλιακή νοοτροπία, αδιαφορία για την ασφάλεια και το ευρύτερο συμφέρον της κοινωνίας καθυστερούσαν, υπονόμευαν, ακύρωναν κάθε διαγωνισμό που οι ίδιο δεν κέρδιζαν.  Η πραγματική ευθύνη μεταφέρεται στο σύνολο του πολιτικού κόσμου που για μισό αιώνα τώρα δεν τολμά να παρέμβει στην αδιαφάνεια, στην ασυδοσία, στην ατιμωρησία, αποφεύγοντας να επανιδρύσει ένα κράτος βασισμένο στην αξιοκρατία. Στην καλύτερη στιγμή του ριψοκινδύνευσε λανσάροντας ένα πιασάρικο σύνθημα. Μετά ακολούθησε εκκωφαντική σιωπή.

Αν οι πληροφορίες αληθεύουν, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα θίξει αυτό ακριβώς το θέμα. Αν το κάνει, κι αν θέλει να προσδώσει πειστικότητα στις προθέσεις του, οφείλει να εξηγήσει με καθαρά λόγια τα αίτια για την μέχρι σήμερα ατολμία του συνόλου του πολιτικού κόσμου να παίξει με επάρκεια τον ρόλο που ανέλαβε ως ταγός. Διότι ο ταγός οφείλει να ξηλώσει ένα κράτος-Λεβιάθαν που έχει θανάσιμα εναγκαλιστεί τα πάντα, να περιορίσει μία υπερτροφία κομματικών μηχανισμών που διαπερνά το σύνολο της κοινωνίας, να ακυρώσει τα μονοπώλια επαγγελμάτων που νέμονται τους πολίτες, να ελέγξει  μία επιχειρηματική τάξη που σημαντικό μέρος της έχει μεταπρατικό χαρακτήρα, να πολεμήσει μία πολυεπίπεδη διάχυση της διαφθοράς, της αναξιοκρατίας, της λούφας και της λαμογιάς.

Η έννοια του σύγχρονου, δηλαδή του αξιοκρατικού, αποτελεσματικού, ανθρώπινα  προορατικού κράτους, δεν επιδέχεται ελαστικής ερμηνείας—ανάλογα με τις περιστάσεις. Διότι, τότε, γίνεται κουστούμι επί παραγγελία του εκάστοτε κόμματος, προς ίδιαν μάλιστα εξυπηρέτηση. Αυτή είναι, ίσως, η μεγαλύτερη και, ίσως, η πιο επικίνδυνη αποτυχία των κομμάτων της μεταπολεμικής περιόδου.

Στην διάρκεια της πιο δύσκολης ίσως θητείας της μεταπολίτευσης, ο πρωθυπουργός έχει αποδείξει ότι αναλαμβάνει τις πολιτικές ευθύνες, αναγνωρίζει τα λάθη, έμπρακτα, και σε μεγάλο βαθμό με επιτυχία, ασχολείται να τα διορθώσει. Τώρα, του δίνεται η τελευταία ίσως για τον τόπο ευκαιρία να αποδείξει ότι ο στίχος του Σολωμού δεν αντικατοπτρίζει πάντα την πραγματικότητα: «Δυστυχισμένε μου λαέ καλέ και αγαπημένε. Πάντα ευκολόπιστε και πάντα προδομένε.”

Στο τέλος-τέλος τα πρόσφατα γεγονότα δείχνουν πως αυτή είναι η απαίτηση του πολίτη.

Διαβάστε επίσης

Σε αδιέξοδο τράπεζες, επενδυτές και νομισματικές αρχές: υψηλά κόστη κάθε λύσης