Υπάρχει μια περίεργη συνήθεια σ’ αυτή τη χώρα που πραγματικά με κάνει να θέλω να φύγω από αυτήν: Κάθε φορά που ένας καλλιτέχνης παίρνει θέση -ή απλώς παύει να σκέφτεται όπως θέλαμε να σκέφτεται- ξαφνικά, σβήνουμε όλο του το έργο. Ή και το μισό, ανεξάρτητα με το μυαλό που κουβαλάει ο καθένας. Κι από ολιγόμυαλους να φάνε και οι κότες.

Τους περισσότερους όμως καλλιτέχνες τους διαγράφουμε, τους καταγγέλλουμε, τους «αποκαθηλώνουμε».

Ο Διονύσης Σαββόπουλος είναι απλώς ένα από τα πιο κραυγαλέα παραδείγματα αυτής της μικρόψυχης νοοτροπίας. Κι επειδή αύριο Σάββατο αυτός ο σπουδαίος μουσικός, ένα τεράστιο κομμάτι της πολιτιστικής μας παράδοσης, θα ταφεί στα χώματα της Αττικής, οφείλω ορισμένες επισημάνσεις.

Για δεκαετίες, ο Σαββόπουλος τραγούδησε την ψυχή αυτού του τόπου. Έδωσε λέξεις και μελωδίες σε γενιές που μεγάλωσαν, ερωτεύτηκαν, επαναστάτησαν και θρήνησαν με τα τραγούδια του. Από τη «Συννεφούλα» ως τον «Μπάλλο», από το «Φορτηγό» μέχρι το «Ας κρατήσουν οι χοροί», έπλεξε έναν μουσικό χάρτη της Ελλάδας όπως λίγοι άλλοι.

Κι όμως, σήμερα κάποιοι τον θυμούνται μόνο για το πού στέκεται πολιτικά.

Τι ειρωνεία. Να μιλάς για έναν άνθρωπο που δίδαξε με τη μουσική του την ελευθερία -και να του την αρνείσαι εσύ ο ίδιος, επειδή η ελευθερία του δεν σε βολεύει. Δεν μπαίνει στα στενά κομματικά καλούπια σου και στις πολιτικά απαρχαιωμένες αντιλήψεις σου.
Αυτό δεν λέγεται «κριτική». Αυτό λέγεται δογματισμός.

Και αυτό ακριβώς είναι ο θάνατος της τέχνης. Δεν πρέπει να τους αφήσουμε, λοιπόν, να σκοτώσουν την τέχνη ή το ελάχιστο, να την κλείσουν στα χαοτικά σκοτάδια του μικρού μυαλού τους.

Η μουσική δεν είναι κομματική αφίσα. Δεν έχει χρώμα, δεν έχει στρατόπεδο. Δεν χρειάζεται άδεια για να συγκινεί. Δεν σου ζητάει πιστοποιητικό πολιτικών φρονημάτων για να σε ταρακουνήσει.

Η μουσική είναι η πιο καθαρή μορφή επικοινωνίας που έχουμε. Γιατί μιλάει σε κάτι βαθύτερο από τις ιδεολογίες: Μιλάει στην ψυχή. Σε όσους έχουν ψυχή βεβαίως, όχι σε εκείνους που «πουλάνε» την ψυχή τους στον διάβολο.

Όταν κρίνεις τη μουσική με βάση τα πολιτικά πιστεύω του δημιουργού, κάνεις ένα διπλό έγκλημα:
Πρώτον, αδικείς το έργο, γιατί το μικραίνεις σε εργαλείο προπαγάνδας.
Και δεύτερον, αδικείς τον εαυτό σου, γιατί κλείνεις τα αυτιά σου στην ομορφιά, μόνο και μόνο επειδή δεν ταιριάζει με την κοσμοθεωρία σου. Κι από ομορφιά ο Νιόνιος άλλο τίποτα…

 

View this post on Instagram

 

A post shared by mononews (@mononews.gr)

Η τέχνη δεν είναι εδώ για να μας επιβεβαιώνει. Είναι εδώ για να μας ταρακουνά. Να μας αναγκάζει να ξαναδούμε τα πράγματα, να αμφισβητήσουμε ακόμη και τις πιο «σίγουρες» πεποιθήσεις μας.

Και ο Διονύσης Σαββόπουλος το έκανε αυτό. Είτε ήταν ο «Νιόνιος» με τη φοιτητριούλα στην γεμάτη πλατεία, είτε ήταν ο Διονύσης που ξαφνικά ανακάλυψε τον Μητσοτάκη ή την Ορθοδοξία.

Διότι εμένα δεν με αφορά το τελευταίο. Με αφορά η ολότητα, η παρακαταθήκη που αφήνει, το χνάρι του στον μάταιο τούτο κόσμο.

Και το χνάρι του Σαββόπουλου, όπως και κάθε μεγάλου καλλιτέχνη, είναι τεράστιο σε σχέση με εκείνους που τον κρίνουν με βάση τη δική τους μιζέρια.
Διότι αν την μουσική την κάνεις όργανο της παράταξής σου, τότε έχεις μετατρέψει την τέχνη σε σημαία κομματική.

Και οι σημαίες, όσο όμορφες κι αν είναι, δεν τραγουδούν. Κυματίζουν μονάχα πάνω από διαχωριστικές γραμμές και συνήθως καίγονται όμορφα.

Ο Σαββόπουλος, είτε συμφωνείς είτε διαφωνείς μαζί του, είναι κομμάτι του πολιτιστικού DNA αυτού του τόπου. Κι αν κάτι αξίζει να θυμόμαστε, είναι ότι η μουσική του ένωσε ανθρώπους που δεν θα έκαναν ποτέ παρέα μεταξύ τους. Αυτό και μόνο είναι η απόδειξη πως η τέχνη είναι μεγαλύτερη από τις ταμπέλες μας.

Δεν μ’ ενδιαφέρει επομένως να μάθω αν ο Σαββόπουλος ήταν αριστερός στα νιάτα του κι έγινε συντηρητικός δεξιός στα γεράματά του. Ούτε αν… πέθανε καλλιτεχνικά όταν έγραψε το «Μητσοτάκ», γιατί δεν άρεσε σε μια αριστερή ιντελιγκέντσια που κρίνει πάντα αυστηρά χωρίς να κοιτάζει την δική της καμπούρα.

Ούτε είναι δεξιοί όσοι ταπεινά σκύβουν το κεφάλι απέναντι στο μεγαλείο ενός σπουδαίου καλλιτέχνη.

Αλίμονο. Τότε να κάνουμε κριτική στον Μίκη Θεοδωράκη γιατί τα τελευταία χρόνια δεν έγραφε καλές μουσικές. Κι αυτό να το συνδέσουμε βεβαίως με το ότι έγινε υπουργός της κυβέρνησης Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.

Μήπως να κρίνουμε αρνητικά τον Μάνο Χατζηδάκι γιατί ήταν δεξιός; Διότι ο σπουδαίος, ο ανυπέρβλητος Μάνος είχε πει κάποτε: «Εγώ περιέχω και τον αριστερό. Ο αριστερός, όμως, δεν με περιέχει». Και το είπε αυτό γιατί ακριβώς είχε αυτή την αντιμετώπιση από έναν ακραίο αριστερό λαϊκισμό και ταυτόχρονα από έναν ελιτισμό που δεν χωρούσε στα μέτρα τους ένας δεξιός, ομοφυλόφιλος συνθέτης.

Ακόμη κι αν αυτός ήταν ο Μάνος Χατζηδάκις.

Αν λοιπόν δεν μπορείς να ξεχωρίσεις τον δημιουργό από το έργο, τότε το πρόβλημα δεν είναι ο Σαββόπουλος. Το πρόβλημα είναι πως έχεις μάθει να ακούς με τα μάτια και να σκέφτεσαι με τα κουτάκια. Με τις ιδεολογικές – κομματικές σημαίες.

Και τι ειρωνεία. Ολη αυτή η τσογλανοπαρέα που κάνει κριτική (για να θυμηθούμε και τον σπουδαίο Νιόνιο μας), είναι η ίδια που τσαλαπατά την ιδεολογία της.

Ανεπάγγελτοι ψευτοεπαναστάτες από τα Lidl. Βολεμένα μέσα στο σύστημα ανθρωπάκια, δουλικά των αφεντικών τους και πολλές φορές «πόρνες» της εξουσίας που καταγγέλλουν συνήθως ψιθυριστά, σχεδόν συνωμοτικά.

Διότι αυτοί οι τύποι, τις περισσότερες φορές έχουν μετατραπεί σε «τζουκ μποξ» που παίζουν τον δίσκο που απαιτεί το αφεντικό τους. Και στις ελεύθερες ώρες τους κάνουν και καμιά διαδήλωση γιατί, λένε, θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο.

Κακόμοιροι, αυτή η λέξη σας πρέπει. «Αυτοί είστε», που λέει και ο Κουτσούμπας.

Αυτή είναι τελικά η τσογλανοπαρέα που υψώνει το ανάστημα κάθε φορά που πεθαίνει ένας δεξιός ή ένας κεντρώος καλλιτέχνης.

Γιατί εμένα οι γονείς μου και η διαδρομή μου στη ζωή με έμαθε ότι ο θάνατος ενώνει. Μπροστά στο θάνατο δεν χωράνε μιζέριες από ανέραστους… εραστές του διχασμού.

Και ξέρετε, η πραγματική, όχι η μπασταρδεμένη Αριστερά το γνωρίζει πολύ καλά αυτό…

Τι να τις κάνω, λοιπόν, τις ιδεολογίες σας, είναι πολύ ζαχαρωμένες, θα τραγουδούσε ο Νιόνιος. Κι ευτυχώς στον κόσμο αυτό νικούνε οι καρβουνάδες…

Για να τελειώνουμε: Η μουσική δεν ανήκει ούτε δεξιά, ούτε αριστερά.

Ανήκει σε εκείνον που συγκινείται.
Κι αυτό, ευτυχώς, δεν έχει ιδεολογία.