Κι όμως υπάρχει ένας τρόπος για να μην ξεχνάμε ολοκληρωτικά όση ιστορία έχουμε διαβάσει

Ξεπεράσαμε τα 200 χρόνια και πάμε για τα 201.

Χαρήκαμε , συγκινηθήκαμε , παρελάσαμε, και κάποιοι αναστοχαστήκανε, με ότι και εάν αυτό σημαίνει…

Η πανδημία απέτρεψε την πραγματοποίηση μαζικών εκδηλώσεων και εορτασμών  όπως θα τα είχαν φανταστεί και προγραμματίσει οι έχοντες το γενικό πρόσταγμα των εορτασμών.

Έτσι ίσως χάθηκε μια  ευκαιρία επαναστόχευσης, αναστοχασμού και αυτοσυνείδησης.

Όμως τι να αναστοχασθούμε όταν δεν θυμόμαστε σχεδόν τίποτα από την ιστορία μας; Όταν ακόμα και τα λίγα που είχαμε διαβάσει , ακόμα και αυτά δεν μπορούμε να τα ανακαλέσουμε στην μνήμη μας;

Ποια παλιά ψάθινη σκούπα σαρώνει τον φλοιό του εγκεφάλου μας όπου καταγράφονται οι ημερομηνίες και τα ονόματα, οι συνθήκες και οι μάχες, οι βασιλιάδες με τα γράμματα που τους ακολουθούν και οι ναύαρχοι με τις ναυμαχίες τους.

Όσες μα όσες φορές προσπάθησα να αποστηθίσω το γενεαλογικό δέντρο των βασιλιάδων μας απέτυχα οικτρά, Γεώργιοι, Αλέξανδροι και Κωνσταντίνοι, μαζί με τα γράμματα που τους ακολουθούν Α’, Β’ Γ’ γίνονται ένα άτακτο συνονθύλευμα.

Τόσες ώρες διαβασμάτων στα σχολεία έχουν καταλήξει στον χωρόχρονο του ασήμαντου και του απροσδιόριστου.

Έχει σημασία όμως η ιστορία μας; σε τι θα μας βοηθήσει; γιατί κυρίως  οι μεσήλικες και άνω την ανακαλύπτουν  και οι νεότεροι την υποτιμούν και αδιαφορούν;

Η επέτειος των 200 ετών θεωρητικά θα ήταν  μια ευκαιρία για να μάθουμε ή να ξαναθυμηθούμε ορισμένα γεγονότα.

Εντούτοις τι θα εξασφάλιζε  πως η αφομοίωση θα ήταν αυτή τη φορά ουσιαστική και όχι παροδική και εφήμερη όπως συνέβαινε μέχρι τώρα;

Μόνο μια  διαφορετική μορφή της ιστορίας .

Μιας ιστορίας που  έχει μόνο  στοιχειώδεις  ημερομηνίες, οι λεπτομέρειες δεν είναι δηλωτικές , τα ονόματα έχουν μικρή σημασία σε σύγκριση με τις πράξεις τους και τις συνέπειές τους.

Ιστορία που  επικεντρώνεται σε ανθρώπινες ιστορίες και  συνδέει τις περιόδους με αλληλουχία και ειρμό.

Αυτή τη μορφή της ιστορίας που μοιάζει πιο πολύ με παραμύθι και χρειάζεται  μια συνεκτική ματιά προερχόμενη από βαθιές βουτιές και εξαντλητικές αναζητήσεις μας την έδωσε ο Στάθης Καλύβας με την τηλεοπτική σειρά «καταστροφές και θρίαμβοι»

Ένας ψηλός, λίγο αντισυμβατικός τύπος που συναντά κυρίως συναδέλφους του καθηγητές πανεπιστημίου, συζητά μαζί τους αντικρυστά σε καρέκλες , μέσα σε επιβλητικούς χώρους μας αποκαλύπτει πως η ιστορία μας μπορεί να είναι ενδιαφέρουσα , ευχάριστη, διδακτική και κυρίως αξέχαστη!!

Αντιλαμβάνεται τα 200 χρόνια του κράτους μας σαν την ιστορία πολλών οικογενειών που ξεκινήσαν από το μηδέν, εμπνεύστηκαν ένα ελληνικό κράτος, ένα κάτι που δημιούργησε την χώρα μας, αυτά που ζούμε εμείς ετούτη την στιγμή.

Μια ιστορία που βασίζεται σε περιόδους  σε μεγάλα κομμάτια  είναι κάτι  εύληπτο όπως η ιστορία ενός ανθρώπου, του παππού μας , του θείου μας.

Τι προλαβαίνει να συμβεί μέσα σε μια ζωή ενός τυχερού που θα ζήσει τα χρόνια που του αναλογούνε από τις στατιστικές του μέσου όρου ζωής;

Ποια είναι τα γεγονότα που καθορίζουν τη ζωή του; πως αυτός συμμετείχε στις εξελίξεις; Πως ψήφιζε, πως δούλευε, πως πολέμησε, πως διαδήλωσε, τι ευκαιρίες είχε; Τι ευκαιρίες απεμπόλησε; Από ποιους παρασύρθηκε;

Για τι μετάνιωσε και τι θα ήθελε να είχε πράξει  διαφορετικά;

Αυτός που μπορεί να είναι ο προπάππος μας, αυτές οι χαρακιές των γεγονότων , αυτές οι εμπειρίες που επηρεάζουν τα γονίδια ,  φτάνουν  σε εμάς και τις κουβαλούμε σαν βαρίδια ή τις κάνουμε φτερά για να πετάξουμε ψηλά.

Θρίαμβοι αλλά και καταστροφές.

Θρίαμβος της τηλεόρασης σαν μέσο μετάδοσης σε σχέση με αμφιθέατρα πανεπιστημίων και  με πυκνογραμμένες σελίδες βιβλίων.

Θρίαμβος των συζητήσεων ανάμεσα σε ιστοριοδίφες που δεν προσπαθούν να μας εντυπωσιάσουν με τις λεπτομέρειες αλλά αποκαλύπτουν τα αποστάγματα, τα ξεζουμίσματα  ατέλειωτων ωρών μελέτης και τα μετατρέπουν σε αληθινές ανθρώπινες ιστορίες.

Θρίαμβος των επιβλητικών σκηνικών  μέσα στα οποία οι δύο συνομιλητές αναστοχάζονται ζωές, μεγαλεία και τραγωδίες των προγόνων μας, των οικογενειών μας.

Θρίαμβος από τις εικόνες των προσφύγων που αναγέννησαν ολόκληρες περιοχές μετά την ανταλλαγή πληθυσμών του 1922 και μας κάνουν να αναρωτηθούμε εάν αντί για καταστροφή την μικρασιατική ιστορία θα έπρεπε να την ονομάσουμε της Ελλάδος  το ζωντάνεμα.

Ξάφνιασμα από  την φράση του Απόστολου Δοξιάδη με αφορμή την νομιμοποίηση του ΚΚΕ από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή το 1974 «εμείς ετοιμαζόμασταν για πολιτικούς αγώνες και μείναμε άναυδοι όταν ακούσαμε το διάγγελμα του… ούτε στα πιο τρελά μας όνειρα δεν το είχαμε φανταστεί»

Γλύκα από το πούλμαν που μεταφέρει σε εκδρομή νέους στην δεκαετία του 60, και έχουν για πρώτη φορά στη ζωή τους μεταφερόμενη μουσική σε μορφή μικρού φορητού πικάπ με δισκάκια βινυλίου.

Ικανοποίηση που  οι Έλληνες  διαλέξαμε στις περισσότερες ιστορικές στιγμές την σωστή πλευρά της ιστορίας.

Καταστροφή όταν διχαστήκαμε. Όταν αυτοπροσδιοριζόμασταν μέσα από τον εχθρό μας. Όταν ζωντανεύαμε μόνο μέσα από την αντιπαλότητα και εξαφανιζόμασταν στην κενότητα όταν εξέλιπε ο  φανταστικός  εχθρός.

Είδαμε και γνωρίσαμε  Έλληνες με όραμα μιας καλύτερης ζωής, που δούλεψαν, οργανώθηκαν, και μας κληρονόμησαν μια χώρα στην οποία ο καθένας από εμάς είναι ελεύθερος να επιδιώξει τα όνειρά του.

Ο  Στάθης Καλύβας  μας περπάτησε στα 200 χρόνια μας, με το αντισυμβατικό του στυλ, συνέραψε  ιστορίες που στο σχολείο τις διέκοπταν οι διδακτικές τάξεις, και έπρεπε να περιμένουμε  ένα ολόκληρο καλοκαίρι για την συνέχεια και στο μεταξύ είχαμε ξεχάσει την αρχή….

Έχτισε για εμάς μια βασική ιστορία που πάνω της εμείς μπορούμε να προσθέτουμε μικρά λιθαράκια γνώσης χωρίς να κινδυνεύει να γκρεμιστεί και να εξαφανιστεί σαν πύργος στην άμμο.

Στη συνέχεια θα έρθουν και τα πιο εξειδικευμένα βιβλία ιστορίας που θα διαλέξουμε για να εμβαθύνουμε στις ιστορίες που μας προξένησαν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον.

Η τηλεοπτική μεταφορά αλλά και το βιβλίο πάνω στο οποίο βασίζεται είναι μια ευκαιρία για να αγαπήσουν την ιστορία οι νεότεροι συμπατριώτες μας και έτσι να μεταβάλλουν τις στατιστικές πως η ιστορία είναι μια όψιμη προσήλωση.

Γιατί η  ιστορία μας μαθαίνει από τις διχαστικές καταστροφές , μας εμπνέει από τους θριάμβους και μας πλάθει τα πιο όμορφα οράματα για το μέλλον.