Οι όψεις της οικονομίας και οι επιλογές πάντα με κόστος

Διαβάζω ότι η κυβέρνηση σκέφτεται να αποπληρώσει πιο γρήγορα ακριβά μνημονιακά δάνεια, προκειμένου να μειώσει το βάρος εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους.

Όπως όλα τα πράγματα στην οικονομία, το θέμα έχει δύο πλευρές. Η μία είναι, απόλυτα ορθά, αυτή της κυβέρνησης. Η άλλη είναι αυτή που θεωρεί πως το μαξιλάρι μας προσφέρει ασφάλεια σε περίπτωση κρίσης—κατά πολλούς θέση επίσης απόλυτα ορθή.

Ποια πρέπει να είναι, λοιπόν, η πολιτική που θα ακολουθηθεί; Ουσιαστικά σωστή απάντηση δεν υπάρχει. Είναι θέμα εκτίμησης και κρίσης. Τόσο απλά.

Αν η εκτίμηση είναι πως οι κίνδυνοι που υπάρχουν (από την γεωπολιτική αναστάτωση και την κλιματική κρίση μέχρι την μετανάστευση και τον πληθωρισμό) είναι διαχειρίσιμοι σε ευρωπαϊκό και εθνικό πλαίσιο τότε καλώς να υιοθετηθεί η ταχεία αποπληρωμή, θα ισχυριστούν πολλοί.

Αν οι ίδιοι κίνδυνοι έχουν μεγάλη πιθανότητα να κινηθούν σε μη ελεγχόμενο έδαφος, τότε κακώς απομειώνουμε το μαξιλάρι, θα πουν άλλοι τόσοι.

Δυστυχώς, στην οικονομία σπάνια είναι τα θέματα και οι επιλογές μαύρα-άσπρα. Στην συντριπτική τους πλειοψηφία κυριαρχεί το γκρι. Οι καθαρά τεχνοκρατικές λύσεις υποφέρουν από την έλλειψη πολιτικότητας και κοινωνικής ευθύνης, οι αντίθετες συγκρούονται με τους αδήριτους νόμους της οικονομίας.

Δίκαια η κυβέρνηση παραθέτει σειρά μεγεθών, βασικά μακροοικονομικών, που αναμφισβήτητα αποδεικνύουν την επιτυχία της πολιτικής που έχει υιοθετηθεί. Δίκαια, επίσης, παρατίθεται ο αντίλογος πως η μακροοικονομία δεν αποδίδει τα προβλήματα της μικροοικονομίας. Και το θέμα δεν είναι το μέγεθος αλλά τι θεωρούμε ότι περιλαμβάνει ο όρος οικονομία.

Ναι, οι καταθέσεις έχουν αυξηθεί, αλλά όπως γράψαμε προχθές, η υγεία του τραπεζικού συστήματος στηρίζεται στην αναβαλλόμενη φορολογία.

Ναι, οι ξένες επενδύσεις έχουν αυξηθεί, αλλά πρόκειται σε μεγάλο βαθμό για επενδύσεις χαρτοφυλακίου – δηλαδή εξαγορές και συγχωνεύσεις, όχι επενδύσεις στον παραγωγικό ιστό. Ναι, αυξάνουν τα μεγέθη του τουρισμού, αλλά ο υπερτουρισμός ήδη καταστρέφει το περιβάλλον.

Ναι, έχουμε υψηλό ρυθμό ανάπτυξης, αλλά οι επενδύσεις σε πάγια υστερούν. Ναι, κυνηγάμε την φοροδιαφυγή αλλά γίνονται και υπερβολές – όπως με τα ταξί. Ναι, έχουμε υγιή δημοσιονομική εικόνα, αλλά κινδυνεύουμε από την φούσκα στα ακίνητα.

Δεν υπάρχει, παγκόσμια, καμία οικονομία χωρίς προβλήματα. Στην Ελλάδα έχουμε καταφέρει στην τελευταία πενταετία να γεφυρώσουμε πολλά από τα βαθιά χάσματα που μας ταλαιπωρούν εδώ και δεκαετίες. Παραμένει, όμως, η εντύπωση πως σκεπάζουμε τα προβλήματα. Είναι σαφές ότι συμβαίνουν και τα δύο, όχι λόγω δόλου αλλά λόγω προτεραιοτήτων. Και αυτό είναι το θέμα που πρέπει να προσέξει η κυβέρνηση.

Για να το πω με απλά λόγια. Σωστά πολεμήσαμε για την επενδυτική βαθμίδα, ήταν η ορθή πολιτική από δημοσιονομικής πλευράς. Λαθεμένα δεν φροντίσαμε έγκαιρα να ανατάξουμε το εθνικό σύστημα υγείας—ήταν η λάθος πολιτική από κοινωνικής πλευράς.

Τα πάντα στην οικονομία είναι θέμα επιλογής, και δεν υπάρχει επιλογή χωρίς κόστος – κάποια μορφής: πολιτικό-κομματικής, δημοσιονομικής, κοινωνικής.

Το θέμα είναι να διατηρείται το κόστος χαμηλό. Πάνω απ’ όλα, όμως, μετρά το θέμα των ανισοτήτων. Αν η χώρα μας θέλει να κάνει την διαφορά, η απόφαση να επιδιώξει μείωση των ανισοτήτων θα αποδειχτεί καθοριστικής σημασίας για το μέλλον.

Και η αναφορά δεν είναι στα απλοϊκά οικονομικά της Αριστεράς με τους άμεσους και έμμεσους φόρους (που δείχνουν την ιδεολογική οπισθοδρόμηση της όπως και την ένδεια της σε οικονομικές γνώσεις) αλλά στο σύνολο των μέτρων που αυξάνουν την ποιότητα ζωής του πολίτη.

Αυτή η στήλη έχει αναφερθεί στην λεγόμενη καθημερινότητα του πολίτη πολλές φορές, εδώ και δύο χρόνια μάλιστα. Για τον πολίτη η επενδυτική βαθμίδα δεν σημαίνει πολλά—αν σημαίνει κάτι. Η κακή κατάσταση του συστήματος υγείας σημαίνει αν όχι τα πάντα — πάντως πολλά.

Και δεν είναι μόνο θέμα επικοινωνίας (όπου τελευταία η κυβέρνηση χωλαίνει), είναι και θέμα ουσίας.

Διαβάστε επίσης:

Τον πρώτο κυνηγούν όλοι αλλά στη Ν.Δ. δεν έχουν πάρει είδηση

Γιατί είναι αναγκαίο να αυξηθεί ο τραπεζικός ανταγωνισμός

Το τρις εξαμαρτείν του κόμματος του Κασσελάκη