Η φορολογία ως «Ρομπέν των Δασών»

Αν ο Έλληνας πολίτης βλέπει τη φορολογία ως μία άδικη γι’ αυτόν υπόθεση, η ευθύνη βαρύνει διαδοχικές κυβερνήσεις της μεταπολίτευσης. Η φορολογία θεωρητικά επιτρέπει στο κράτος να λειτουργεί—με την διττή έννοια της αμοιβής των ανθρώπων που απασχολούνται σ’ ένα μηχανισμό έχοντας την υποχρέωση να παρέχουν στο σύνολο των πολιτών μία σειρά από υπηρεσίες και προϊόντα. Είναι τα λεγόμενα δημόσια αγαθά, που αφορούν το κοινό όφελος.

Αν, όμως, ο πολίτης πληρώνει τους φόρους και δεν απολαμβάνει τα δημόσια αγαθά, είτε  επειδή δεν επαρκούν είτε επειδή η ποιότητα τους είναι άθλια, τότε αρχίζει αφενός να βλέπει την επιβολή φόρου ως «φορομπηχτική» πράξη, αφετέρου αισθάνεται ηθικά δικαιωμένος να φοροδιαφεύγει. Και οι δύο τάσεις εντείνονται σε δύσκολες περιόδους – όπως, π.χ., στην εποχή των μνημονίων.

Η προεκλογική διαμάχη που έχει ξεσπάσει εστιάζεται στο θέμα της αναδιανομής του εισοδήματος – δηλαδή της οικονομικής ανισότητας, όπως έγραψα χθες. Σ’ αυτήν την βάση έχει επιλέξει να κινηθεί η αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ. Πρόκειται για μία παρωχημένη προσέγγιση που συνοψίζεται στην απλή λογική «φορολογώ τον πλούσιο για να δώσω στον φτωχό». Λογική που θα αποκαλούσα «Ρομπέν των Δασών».

Η κινητικότητα και η ευρηματικότητα χαρακτηρίζουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα του 21ου αιώνα. Ως εκ τούτου η φορολόγηση του κεφαλαίου είναι δύσκολο να αποδώσει σημαντικά οφέλη, τουλάχιστον  ικανά να στηρίξουν την προσπάθεια αναδιανομής του εισοδήματος. Η φοροαπαλλαγή αποτελεί, εξάλλου, ταχύτατα αναπτυσσόμενο και πετυχημένο τομέα του νέου οικονομικού συστήματος.

Οι σύγχρονες κυβερνήσεις έχουν αναγνωρίσει το πρόβλημα που δημιουργεί στη φιλελεύθερη δημοκρατία η σύγχρονη μορφή του επιχειρηματικού μοντέλου,  οπότε επιδιώκουν — σε πρώτη φάση και μέχρι να αποκτήσει σάρκα και οστά η αναμόρφωση αυτών των πρακτικών—να αποκαταστήσουν ένα μέρος από τα οφέλη που χάθηκαν για πολλούς πολίτες, (ουσιαστικά για την πλειοψηφία των πολιτών) βελτιώνοντας την επάρκεια και την ποιότητα των δημόσιων αγαθών.

Αυτόματα τίθεται το ερώτημα πως θα χρηματοδοτηθεί αυτή η πολιτική; Η απάντηση είναι σαφής: από την ανάπτυξη—τον πρόσθετο πλούτο που φέρνει η ανάπτυξη. Επομένως, ο κάθε φόρος οφείλεται να αποτιμάται με πρώτο και βασικό γνώμονα αν προωθεί ή καθυστερεί την ανάπτυξη.

Δυστυχώς, στο στάδιο που βρισκόμαστε, εμείς και όλα τα κράτη που λειτουργούν με το καθεστώς της φιλελεύθερης δημοκρατίας, αυτή είναι η μοναδική επιλογή. Διότι, με την κάθε ημέρα που περνά γίνεται ολοένα και πιο φανερό πως αν δεν αναμορφωθεί το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, οι ανισότητες όλων των μορφών θα αυξάνονται νομοτελειακά – ότι και να λένε, ότι και να κάνουν, οι όποιες κυβερνήσεις, τα όποια προγράμματα. Ο νέος ψηφιακός κόσμος, μάλιστα, θα εντείνει όλες τις ανισότητες – αν δεν αποφασίσουμε ως παγκόσμια κοινωνία να θέσουμε υπό έλεγχο την πηγή που τις δημιουργεί.

Υπάρχει, βέβαια, η επιλογή να ζήσει ο πολίτης σε αυταρχικό καθεστώς—όχι πως αυτό, όμως,  υποχρεωτικά διασφαλίζει την επάρκεια και ποιότητα των δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών και την μείωση των ανισοτήτων. Κανένας δεν έχει περιγράψει αυτήν την εναλλακτική προοπτική, καλύτερα από τον  George Orwell πριν από ¾ του αιώνα.

Σύσσωμη η αντιπολίτευση έχει κάνει ως σημαία της, άμεσα πιο σπάνια, έμμεσα πιο συχνά, την λογική της αναδιανομής μέσω της φορολογίας. Σ’ αυτό, ο Έλληνας πολίτης έδωσε ήδη την απάντηση του. Η εμμονή ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ στην συγκεκριμένη συνταγή, εξηγεί σε σημαντικό βαθμό την απορριπτική στάση των πολιτών.

Η ελληνική κοινωνία στο σύνολο της μπορεί να μην διακατέχεται από την σημερινή προσέγγιση αυτής της στήλης, που ίσως ρέπει προς την τεχνοκρατική. Και μπορεί να μην ακολουθεί την συγκεκριμένη λογική. Ενστικτωδώς, όμως, συνειδητοποιεί και κρίνει με αναφορά στις τάσεις που περιγράφονται εδώ.

Σπάζοντας παραδόσεις, η Ν.Δ. του Κυριάκου Μητσοτάκη απέδειξε ότι διαθέτει την ικανότητα να αφουγκράζεται την κοινωνία, την ευελιξία της προσαρμογής και την ικανότητα διαχείρισης κρίσεων.

Σε αντίθεση και τα δυο μεγάλα κόμματα της αντιπολίτευσης, είναι εγκλωβισμένα στο παρελθόν, αδυνατούν να ξεφύγουν και τελματώνουν. Για την κοινωνία και τη Ν.Δ.  επόμενες εκλογές δεν έχουν άλλο διακύβευμα από την ισχυρή αυτοδυναμία της παράταξης.

Για την αντιπολίτευση το διακύβευμα αφορά ποιες κατευθύνσεις θα υιοθετήσει και πως ανάλογα θα δράσει την επόμενη των εκλογών. Τώρα, απλά παίζει για να μην  μείνει το γήπεδο αδειανό. Έχει ήδη κριθεί με απόφαση που θα τελεσιδικήσει στις 25 Ιουνίου 2023. Το μαρτύριο της ξεκινά στις 26 Ιουνίου. Από αυτήν θα εξαρτηθεί αν θα είναι παραγωγικό και σύντομο ή αν θα διαιωνίζεται χαμένο στις εποχές που πέρασαν.

Διαβάστε επίσης

ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ μαζί στην πάλη των τάξεων

Στην ίδια κολυμβήθρα της φορολογίας ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ

Η οικονομία απαιτεί σύνεση χωρίς εκπτώσεις

──────────────────