Δένδιας: Μια προσεκτικά ενορχηστρωμένη παράσταση

Πολιτικοί του αναστήματος του Νίκου Δένδια δεν «ξεσπάνε». Η τοποθέτηση του στην συνέντευξη Τύπου μετά την συνάντηση με τον Τούρκο υπουργό εξωτερικών, ήταν μία καλά ενορχηστρωμένη παράσταση με πολλούς αποδέκτες και σε πολλά επίπεδα. Ο Πρωθυπουργός ήταν γνώστης και συμμέτοχος στον σχεδιασμό.

Το κυριότερο; Ήταν μία αναγκαία παράσταση.

Στην συγκεκριμένη χρονική στιγμή το εσωτερικό ακροατήριο έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Παρά ταύτα, μέσω του Νίκου Δένδια, η κυβέρνηση απευθύνθηκε και σ’ αυτό.

Μπορεί η κυβέρνηση Σημίτη να αισθάνεται άβολα που με την κρίση στα Ίμια υποχρεώθηκε να αναγνωρίσει την ύπαρξη «γκρίζων ζωνών» αλλά το θέμα δεν είναι εκεί.

Ο πρωθυπουργός χάραξε τις δικές του γραμμές με σαφήνεια: το παρελθόν καθορίζει το παρόν μέχρι σ’ ένα σημείο. Υπάρχουν θέματα αδιαπραγμάτευτα και υπάρχουν θέματα που επιλύονται με αναφορά στο διεθνές δίκαιο της θάλασσας. Τελεία και παύλα.

Για το εξωτερικό ακροατήριο το μήνυμα ήταν επίσης σαφές. Η αποκρυπτογράφηση του ακολουθεί τις εξής γραμμές:

-Προς την Τουρκία ήταν μία διπλή προειδοποίηση: να σταματήσει η υποκρισία. Υπάρχουν διαφορές, ας μην τις κρύβουμε πίσω από μία δήθεν διπλωματική αβρότητα και ελάτε να τις συζητήσουμε στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και του κοινοτικού κεκτημένου. Είναι το μόνο αποδεκτό. Το δεύτερο μήνυμα ήταν το ίδιο το μέσο: το «σπάσιμο» του πρωτοκόλλου. Δηλαδή, μην μας θεωρείται δεδομένους. Και είμαστε έτοιμοι για όλα.

-Προς την Ε.Ε. ήταν επίσης διπλή η επισήμανση: πως οφείλει να μην παρασύρεται από την εικόνα του καλού παιδιού που πρόσφατα προβάλει η Τουρκία σε μία προσπάθεια να αποφύγει την απομόνωση της. Οι διαφορές Ελλάδος-Τουρκίας είναι υπαρκτές και βαθιές. Και, σε δεύτερη ανάγνωση, ότι η Ευρώπη οφείλει να αποφασίσει αν θα υπερασπιστεί τις αρχές της ή αν αυτές θα θυσιαστούν στον βωμό των εθνικών συμφερόντων κάποιων μελών της.

Η υιοθέτηση αυτής της σκληρής γραμμής, και ειδικά σ’ αυτήν την συγκεκριμένη στιγμή σχετίζεται με δύο επιπλέον παράγοντες.

Ο πρώτος είναι η συνάντηση Ερντογάν- Δένδια, για την οποία λίγα διέρρευσαν. Με δεδομένη την πρακτική του Σουλτάνου, είναι κάπως δύσκολο να θεωρήσει κανείς πως φώναξε τον Έλληνα υπουργό εξωτερικών για να του πει πόσο τον αγαπά. Αν ο Ερντογάν ήταν πιστός στον εαυτό του, ο Δένδιας πρέπει να άκουσε τις συνηθισμένες ακρότητες, με τα συνηθισμένα…γαλλικά του Τούρκου.

Η απάντηση της Ελλάδος ήρθε μέσω της συνέντευξης Τύπου: όσο τα λέτε εσείς έξω από τα δόντια, τόσο μπορούμε να τα λέμε κι εμείς. Και δεν σκύβουμε κεφάλι.

Ο δεύτερος παράγων είναι η Κύπρος. Η Τουρκία προσέρχεται στην διάσκεψη με το χαρτί του ανεξάρτητου κράτους στην τσέπη. Είναι σαφές ότι θα το παίξει. Εξάλλου, ο πρόεδρος της είναι τόσο στρυμωγμένος πολιτικά και οικονομικά, που ως διέξοδο ανεβάζει συνεχώς το «χτύπημα» στο τραπέζι του πόκερ.

Και σ’ αυτό η ελληνική απάντηση δόθηκε στην συνέντευξη Τύπου: η χώρα θα προσέλθει στην διάσκεψη με σαφείς και ανυποχώρητες θέσεις για διζωνική λύση στο πλαίσιο ενός ομοσπονδιακού κράτους, σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΟΗΕ.

Η όλη παράσταση είχε μία ακόμη, κάπως κρυφή, διάσταση. Είναι σαφές ότι στις τελευταίες εβδομάδες η Τουρκία επιχειρεί να δημιουργήσει ένα ρήγμα ανάμεσα στην Ελλάδα και την Ε.Ε., οριοθετώντας τις διαφορές ως καθαρά διμερείς, όπου η Ευρώπη δεν έχει ρόλο και λόγο.

Η ανοιχτή διαφωνία του Νίκου Δένδια και η ξεκάθαρη αναφορά του στο κοινοτικό δίκαιο και στην σχέση της Ελλάδας με την Ε.Ε. ξεκαθάρισε ότι αυτό το παιγνίδι δεν έχει μέλλον. Παράλληλα, έστειλε μήνυμα και στην ίδια την Ευρώπη – στην Ευρώπη του Charles Michel που είναι έτοιμη να συμπεριφερθεί ως άλλος Neville Chamberlain—πως η Ελλάδα απαιτεί να αποκρούσει η Ευρώπη ανοίγματα αυτής της μορφής που γίνονται με αυτές τις σκοπιμότητες.

Από μία σκοπιά, η αλλαγή τακτικής εκ μέρους της Ελλάδος ήταν αναμενόμενη. Για πολύ καιρό τώρα η χώρα μας συμπεριφέρεται σαν να μην συμβαίνει τίποτα – μήπως και δώσει αφορμή στην Τουρκία για νέα έκτροπα. Η κυβέρνηση αποσαφήνισε, πως αυτή η εποχή πέρασε. Ίσως ανεπιστρεπτί.