Αρθρο παρέμβαση: Ώρα για ρεαλιστικά σενάρια από τον Χρήστο Σταϊκούρα

Μπορεί το υπουργείο οικονομικών να χαρακτηρίζει τον προϋπολογισμό ως στοιχειωμένο.

Και μπορεί να επικαλείται την φράση ότι φύλαγε τα νώτα του αν υπάρξει πρόβλημα. Ωραία όλα αυτά, αλλά δεν αντικαθιστούν τον ρεαλιστικό σχεδιασμό. 

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κυβέρνηση διαχειρίζεται την οικονομική πλευρά της πανδημίας με ικανοποιητική αποτελεσματικότητα. 

Το ίδιο πρέπει να λεχθεί για τις κινήσεις στον τομέα του δημόσιου δανεισμού – δηλαδή του χρέους.

Αντιρρήσεις υπάρχουν. Στην συντριπτική πλειοψηφία τους επικεντρώνονται σ’ έναν άξονα μόνο: η κυβέρνηση δεν κάνει αρκετά. 

Έτσι, η επιστρεπτέα προκαταβολή θεωρείται ανεπαρκής, η άμεση επιδότηση της θέσης εργασίας χαμηλή, τα αντισταθμιστικά μέτρα για τους ιδιοκτήτες ακινήτων που χάνουν εισόδημα από τα ενοίκια ασήμαντη. Αυτά λένε οι κριτές.

Φυσικό είναι. 

Η κάθε ομάδα, το κάθε οργανωμένο συμφέρον, ο κάθε θιγόμενος, αναπόφευκτα αποτιμά ότι έχασε, το συγκρίνει με αυτό που του δίνει το κράτος και δικαιολογημένα παραπονιέται. 

Βλέπει μόνο την δική του τσέπη, δεν συνειδητοποιεί ότι υπάρχει η μεγαλύτερη τσέπη στην οποία όλοι συμμετέχουμε: ο κρατικός κορβανάς.

Και ο κορβανάς αυτός έχει όρια. 

Κρίση χωρίς κόστος δεν υπάρχει. Τουλάχιστον μέχρι σήμερα. 

Πολύ σωστά το κράτος δεν προσπαθεί να καλύψει την απώλεια εισοδήματος του… πάσα ένα. Επιδιώκει να απαλύνει το κόστος της κρίσης σχεδόν για τον…πάσα ένα. 

Η πλειοδοσία δεν είναι αποδοτική τακτική – ούτε για τα συνδικάτα, ούτε για την αντιπολίτευση, ούτε για τις διάφορες οργανώσεις που εκφράζουν άποψη επί παντός επιστητού. 

Είναι μαθηματικά βέβαιο, ότι αργά ή γρήγορα θα έρθει να στοιχειώσει τον υποστηρικτή της. 

Η πλειοδοσία παρασύρει πολλούς και δημιουργεί κοινωνικές εντάσεις. 

Η αντιμετώπιση της είναι μία: η ρεαλιστική προσέγγιση ενός μέλλοντος γεμάτου με αβεβαιότητα. 

Και ρεαλισμός σημαίνει πως δεν βάζεις όλα του αυγά σ’ ένα καλάθι – κατά την λαϊκή θυμοσοφία—αλλά σχεδιάζεις με βάση σενάρια.

Στις ώριμες δημοκρατίες, αυτός ο σχεδιασμός χρησιμεύει στην επίτευξη δύο κρίσιμων στόχων: τον περιορισμό των εκπλήξεων που αποσυντονίζουν και οδηγούν σε πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά λάθη.

Και, την έγκαιρη, πλήρη και αντικειμενική ενημέρωση των πολιτών, που ορθά απαιτούν να καταλάβουν τι συμβαίνει.

Ο λαός καλείται να κάνει θυσίες. 

Πρέπει να κατανοήσει το μέγεθος του προβλήματος και την έκταση των περιοριστικών παραγόντων που μας δεσμεύουν – όποιοι κι αν είναι αυτοί. 

Αν ενημερωθεί, θα κατανοήσει.

Αν κατανοήσει, στην πλειοψηφία του θα στηρίξει. Κι αν στηρίξει, οι κοινωνικές εντάσεις θα περιοριστούν, τα λάθη θα μειωθούν.

Είναι απαραίτητο, λοιπόν, το υπουργείο οικονομικών, αλλά και όλο το κυβερνητικό επιτελείο, να αρχίσει να κάνει σενάρια – το καλό, το κακό, το μετριοπαθές σενάριο. 

Και ανάλογα να προετοιμάζεται με βάση δύο παράγοντες: το γεγονός ότι υπάρχουν κοινά σημεία σε όλα τα σενάρια – οπότε γνωρίζει από πριν ποια είναι τα ελάχιστα που πρέπει έτσι κι αλλιώς να κάνει. 

Και, το νόμο των πιθανοτήτων. 

Όλοι γνωρίζαμε ότι ερχόταν το δεύτερο κύμα της πανδημίας – αλλά πολλοί ολιγώρησαν. 

Όλοι πιθανολογούσαμε –με αυξημένο βαθμό εμπιστοσύνης—ότι ο προϋπολογισμός δεν μπορούσε να στηριχτεί στα δεδομένα της «κανονικότητας»– αλλά αρκετοί επέλεξαν να εθελοτυφλούν.

Σήμερα, τρέχουν σαν ζαλισμένα κοτόπουλα, οπότε ζαλίζουν και τους πολίτες. 

Το είχα επισημάνει σε παλαιότερη στήλη μου: η εποχή των προγραμματιστών έληξε. Αυτή των σεναριογράφων ανέτειλε.