Εθελοντική Αγορά Άνθρακα: Πώς χρηματοδοτεί πράσινα έργα και βιοποικιλότητα

Καθώς εντείνεται η ανάγκη για περισσότερες πρωτοβουλίες και επενδύσεις για να φτάσουμε σε μια οικονομία μηδενικών εκπομπών άνθρακα, γίνεται κατανοητό πώς οι νόμοι για μείωση των εκπομπών δεν αρκούν.

Χρειάζονται πολλαπλάσιες επενδύσεις για να καταφέρουμε να αντισταθμίσουμε τις εκπομπές άνθρακα που δεν γίνεται να μειωθούν, με άλλα περιβαλλοντικά έργα που συμβάλλουν σε αυτόν τον σκοπό.

Την ίδια στιγμή οι μεγάλες πυρκαγιές και η απειλή στη βιοποικιλότητα, υπογραμμίζουν την ανάγκη να γίνουν επενδύσεις για τη διάσωση του περιβάλλοντος, και όχι για τη δημιουργία κερδών.

Η ανάγκη να χρηματοδοτηθούν πράσινα έργα, που δεν αποφέρουν κέρδος, οδήγησε στη δημιουργία της Εθελοντικής Αγοράς Άνθρακα, μιας αγοράς που βασίζεται στη σημαντική σημασία των πράσινων έργων στη μείωση των εκπομπών ακόμη και αν δεν είναι κερδοφόρα.

Η συνεισφορά τους στη μείωση των εκπομπών μπορεί να τους εξασφαλίσει τους πόρους για να πραγματοποιούνται με αντάλλαγμα αντιστάθμισμα των εκπομπών όσων τα χρηματοδοτούν.

Δηλαδή η λειτουργία της Εθελοντικής Αγοράς Άνθρακα από τη μια εξασφαλίζει πόρους για επενδύσεις σε έργα κλιματικής προστασίας και ενεργειακής μετάβασης, και από την άλλη δίνει στις επιχειρήσεις, που αποφασίζουν να τα χρηματοδοτήσουν αγοράζοντας Carbon Credits, ή Πιστώσεις άνθρακα, τη δυνατότητα να μειώνουν τις εκπομπές τους και να πιάσουν το στόχο των μηδενικών εκπομπών,

Οι Εθελοντικές Αγορές Άνθρακα ξεκίνησαν πριν από δύο δεκαετίες, αλλά τα τελευταία τρία χρόνια η αξία τους αυξάνεται, και το 2021 ήταν 2 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η αξία της αγοράς θα φτάσουν σε δεκάδες δισεκατομμύρια έως το 2030.

Σε αντίθεση με τις αγορές συμμόρφωσης, όπως το EU ETS, που εποπτεύονται από ρυθμιστικές αρχές και προσφέρουν «Δικαιώματα Ρύπων», η εθελοντική αγορά (Voluntary Carbon Market) λειτουργεί ως σύστημα επιδότησης δράσεων που έχουν θετική επίπτωση στην αντιμετώπιση της Κλιματικής Κρίσης, και συγκεκριμένα στη μείωση των εκπομπών ή την απομάκρυνση από την ατμόσφαιρα των αερίων του θερμοκηπίου (GHG) όπως προσμετρώνται σε ισοδύναμα διοξειδίου του άνθρακα.

Στην Εθελοντική Αγορά Άνθρακα, πωλούν Carbon Credits όσοι επενδύουν σε έργα που μειώνουν τις εκπομπές και αγοράζουν Carbon Credits όσοι θέλουν να μειώσουν τις εκπομπές τους και το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Για να μπορεί να διαπραγματευτεί στην Εθελοντική Αγορά μια δράση, θα πρέπει να είναι «πρόσθετη», που σημαίνει ότι δεν θα είχε πραγματοποιηθεί χωρίς πιστώσεις.

Οι μειώσεις ή οι αφαιρέσεις των εκπομπών που προκαλούν θα πρέπει να είναι μόνιμες (στην πραγματικότητα, να διαρκούν τουλάχιστον αρκετές δεκαετίες).

Τέλος, δεν θα πρέπει να υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις σε άλλες πτυχές της βιώσιμης ανάπτυξης, όπως η προστασία της βιοποικιλότητας ή η υποστήριξη της χειραφέτησης των γυναικών – ιδανικά, οι πιστώσεις θα πρέπει να έχουν θετικό αντίκτυπο σε αυτούς τους στόχους.

Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά θα πρέπει να παρακολουθούνται και να αναφέρονται με διαφάνεια και να επαληθεύονται από νόμιμα τρίτα μέρη, συνήθως από εξειδικευμένες εταιρείες.

Ποιες δράσεις μπορούν να χρηματοδοτηθούν

Σε γενικές γραμμές, η αγορά Voluntary Carbon Markets δημιουργεί κίνητρο στις επιχειρήσεις και τους επενδυτές για να προβούν σε δράσεις με θετικό αντίκτυπο στην κλιματική κρίση και τη βιοποικιλότητα.

Εξάλλου, όπως τονίστηκε και στην COP15 ο περιορισμός της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 1,5°C έως το 2050, απαιτεί όχι μόνο περιορισμό των εκπομπών αλλά και επιταχυνόμενη δράση για την προστασία και την ανανέωση των φυσικών οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας του κόσμου.

Οι πιστώσεις άνθρακα προκύπτουν από έργα όπως η προστασία των δασών και των υγροτόπων, ή η στροφή σε μορφές γεωργίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα.

Δράσεις για την αποκατάσταση προηγουμένως αποψιλωμένων περιοχών, η δημιουργία περισσότερων βιώσιμων γεωργικών πρακτικών και η στρατηγική προστασία από τις πλημμύρες, είναι μεταξύ των οι λύσεων (NbS-Nature Based solutions), που μπορούν να αποτιμηθούν και να φέρουν πιο κοντά το στόχο μηδενικών εκπομπών.

Η κλίμακα των έργων ποικίλλει: οι πιστώσεις μέχρι σήμερα προέρχονται κυρίως από έργα τοπικού επιπέδου, όπως η κατασκευή αιολικού πάρκου ή η προστασία τροπικού δάσους, αλλά τα προγράμματα που λαμβάνουν χώρα σε μια ολόκληρη περιοχή ή χώρα αποκτούν δυναμική για την ενέργεια και τα δάση.

Συνήθως, μη κυβερνητικές οργανώσεις όπως η Verra, η Gold Standard και το American Carbon Registry αξιολογούν τις δραστηριότητες, πιστοποιούν αυτές που πληρούν τα πρότυπά τους, εκδίδουν πιστώσεις για λογαριασμό τους και παρακολουθούν τις δραστηριότητες σε ένα μητρώο.