Στις πενθήμερες εκδρομές οι συνοδοί καθηγητές είναι ταυτόχρονα επιτηρητές, ψυχολόγοι, φύλακες, νοσηλευτές, νομικοί σύμβουλοι, παιδονόμοι. Υπάρχει όμως ένα παράδοξο: έχουν την πλήρη ευθύνη για την ασφάλεια των μαθητών, χωρίς δικαίωμα ελέγχου. Επιβλέπουν τους μαθητές σε όλη τη διάρκεια της εκδρομής, δηλαδή και μέρα και νύχτα. Όμως δεν μπορούν να μπουν στα δωμάτια για να διαπιστώσουν αν πίνουν αλκοόλ, αν κάποιος μαθητής λείπει ή αν γίνεται κάτι ανησυχητικό.

Ελάτε στη θέση ενός άντρα καθηγητή και σκεφτείτε αν θα τολμούσατε να χτυπήσετε πόρτα ξενοδοχείου, επειδή κάτι ακούσατε. Το TikTok «ήρθε ο καθηγητής μου στο δωμάτιο» θα το έβλεπαν χιλιάδες, από το Τόκιο ως τα νησιά Γκαλαπάγκος και καθένας θα ερμήνευε την επίσκεψη κατά το δοκούν.

Οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν δικαίωμα να ελέγξουν τις αποσκευές. Καθηγητές είναι άλλωστε. Δεν είναι ούτε η Δίωξη Ναρκωτικών ούτε υπάλληλοι στο τελωνείο για να ψάχνουν βαλίτσες. Κι αν υπάρχουν μπουκάλια βότκας, χάπια ή χόρτο, κι αν έχουν κάποια υποψία, μπορούν μόνο να επιτηρούν. Οποιαδήποτε φυσική ή προφορική παρέμβαση στον προσωπικό χώρο του μαθητή μπορεί να θεωρηθεί παρενόχληση ή παραβίαση δικαιωμάτων. Στην πράξη, ο εκπαιδευτικός είναι υποχρεωμένος να αποτρέψει κάθε επικίνδυνη συμπεριφορά πριν αυτή εκδηλωθεί, κάνοντας υποθέσεις.

Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από το νομικό κενό. Οτιδήποτε συμβεί κατά τη διάρκεια της εκδρομής (ένα ατύχημα, μια δηλητηρίαση, ένας καβγάς) βαρύνει προσωπικά τον εκπαιδευτικό. Δεν υπάρχει μηχανισμός απαλλαγής από την ευθύνη, ακόμη κι αν έχει υπογραφεί δήλωση από τους γονείς που αναγνωρίζουν τους κινδύνους. Τέτοια έγγραφα δεν έχουν νομική ισχύ και δεν προστατεύουν τον συνοδό στην αναποδιά. Εάν ένας μαθητής φύγει νύχτα από το ξενοδοχείο ή συμβεί κάποιο περιστατικό, ο καθηγητής αντιμετωπίζει πειθαρχική ή ακόμη και ποινική δίωξη.

Μας τα εξηγεί καλύτερα ο Γιώργος Χριστόπουλος, πρόεδρος των ιδιωτικών εκπαιδευτικών (ΟΙΕΛΕ). Λέει στο mononews: «Οι εκπαιδευτικοί που συνοδεύουν είναι ανοχύρωτοι και αναλαμβάνουν ευθύνες που δεν τους αναλογούν. Ιδίως στα ιδιωτικά σχολεία που η άρνηση ισοδυναμεί με απόλυση, οι συνάδελφοί μας είναι ευάλωτοι και δεν μπορούν καν να εποπτεύσουν τα παιδιά υπό το φόβο της οργής κάποιου ισχυρού γονέα. Ζητούμε να απαλλαγούν οι εκπαιδευτικοί από οποιαδήποτε νομική ευθύνη σχετιζόμενη με κατοχή ουσιών, επικίνδυνων αντικειμένων, με έκνομες δραστηριότητες και με ασθένειες ή ατυχήματα. Η δε παρουσία εκπροσώπων των γονέων θα πρέπει να είναι υποχρεωτική για να διεξάγονται οι εκδρομές αυτές.»

Στα ιδιωτικά σχολεία, η πίεση αποκτά εκβιαστικό χαρακτήρα. Η άρνηση συμμετοχής σε σχολική εκδρομή δεν θεωρείται απλή επιλογή αλλά ερμηνεύεται ως άρνηση εκτέλεσης καθηκόντων. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η άρνηση συνοδείας οδήγησε σε καταγγελία σύμβασης ή σε έμμεση τιμωρία. Η εκδρομή μετατρέπεται σε εργαλείο αξιολόγησης που βαθαίνει την ανασφάλεια στον ιδιωτικό τομέα της εκπαίδευσης.

Οι συνοδοί δεν πληρώνονται υπερωρία ή οποιοδήποτε άλλο επίδομα για την καθολική επιτήρηση που καλούνται να ασκήσουν. Η πενθήμερη, από παιδαγωγική αποστολή, μετατρέπεται σε μαραθώνιο εξάντλησης χωρίς καμία ηθική ή υλική αναγνώριση. Οι καθηγητές κοιμούνται εναλλάξ για να κάνουν σκοπιά στους διαδρόμους και ζουν με τον φόβο μιας απρόβλεπτης συμπεριφοράς που μπορεί να τους οδηγήσει στο εδώλιο.

Η υπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη δεν έχει ακόμη τοποθετηθεί με σαφήνεια πάνω στο ζήτημα της νομικής θωράκισης των εκπαιδευτικών. Σε ερωτήσεις που έχουν τεθεί δημοσίως, περιορίζεται στη διαβεβαίωση πως «τα σχολεία έχουν σαφές πλαίσιο οργάνωσης εκδρομών», αποφεύγοντας να απαντήσει στο βασικό ερώτημα: ποιος προστατεύει τον εκπαιδευτικό όταν κάτι ξεφύγει από τον έλεγχο; Μια καλή αρχή, θα ήταν να κατανεμηθεί η ευθύνη και να πηγαίνουν στις εκδρομές μερικοί γονείς.

 

Διαβάστε επίσης 

Μονιμότητα στο Δημόσιο: Εγγύηση δικαιωμάτων, όχι καταφύγιο ατιμωρησίας

Λούκα Κατσέλη και η βαρετή Αριστερά

Ορατότης μηδέν στην Ακρόπολη (λόγω διαφημίσεων)