Το έργο της Δανάης Στράτου στη Σαχάρα ανάμεσα στους μοναδικούς προορισμούς του κόσμου

Από το έργο της Δανάης Στράτου στην έρημο Σαχάρα ως ένα κήπο γλυπτών «φυτεμένο» μέσα στο τροπικό δάσος του Μεξικού. Κι από την κίτρινη κολοκύθα της Γιαγιόι Κουσάμα στην Ιαπωνία ως το πιο πολύχρωμο παρεκκλήσι του κόσμου στο Πιεμόντε της Ιταλίας. Προτάσεις για τολμηρούς ταξιδιώτες, που αγαπούν την τέχνη αλλά απεχθάνονται τους συνηθισμένους προορισμούς και αναζητούν το απρόσμενο στα πιο παράξενα μέρη του κόσμου. Γιατί μόνον αυτοί μπορεί να βρεθούν στην Βικτόρια της Αυστραλίας για να δουν τέχνη σε σιλό (!) ή στην Νεβάδα για να εντοπίσουν ένα σουρεαλιστικό δέντρο, ύψους άνω των 24 μέτρων ή ακόμη να συμμετάσχουν στο Τόκιο σ΄ένα πείραμα που τους κάνει ένα με τη φύση. Στις προτάσεις του Smithsonian Magazine ο ταξιδιώτης αφήνει πίσω τους δισταγμούς του και επισκέπτεται οκτώ εμβληματικά έργα τέχνης, που βρίσκονται σε απίθανα μέρη εκτός μουσείων και γκαλερί.

Πρώτο απ΄ όλα κατά τη δική του επιλογή, το «Desert Breath», ένα έργο τέχνης 100.000 m2 στην έρημο της ανατολικής Σαχάρας, που συνορεύει με την Ερυθρά Θάλασσα στο Ελ Γκούμα της Αιγύπτου. Το που ανήκει στην κατηγορία  land art δημιουργήθηκε από το 1995 ως το 1997 από την ομάδα D.A.ST. Arteam της Δανάης Στράτου στην οποία συμμετείχαν η Αλεξάνδρα Στράτου βιομηχανική σχεδιάστρια και αρχιτέκτονας και τη Στέλλα Κωνσταντινίδη επίσης αρχιτέκτονας. Πρόκειται για ένα έργο διάσημο και ίσως για τη μεγαλύτερη καλλιτεχνική εγκατάσταση στον κόσμο.

Η ανάσα της ερήμου

Με το σκεπτικό, ότι η έρημος είναι ένα μέρος όπου βιώνει κανείς το άπειρο, οι τρεις συνεργάτιδες θέλησαν να δημιουργήσουν ένα τοπίο του νου, χρησιμοποιώντας το υλικό που ήταν ευρέως διαθέσιμο, δηλαδή την άμμο. Το σημείο εκκίνησης έτσι, ήταν η κωνική μορφή, που λαμβάνει ο φυσικός σχηματισμός της άμμου στην έρημο. Έχτισαν λοιπόν από άμμο, λόφους διαφορετικών μεγεθών, αντιπαραθέτοντάς τους με κυκλικές τρύπες και ακολουθώντας ένα σπειροειδές σχέδιο. Στο κέντρο δημιουργήθηκε μία όαση νερού 23.000 m2.

Η εργασία απαίτησε τη μετατόπιση 8.000 m3 άμμου, έτσι ώστε να δημιουργηθούν ακριβείς θετικοί και αρνητικοί κωνικοί όγκοι, οι οποίοι σχηματίζουν δύο συμπλεκόμενες σπείρες, που κινούνται έξω από ένα κοινό κέντρο, όπου και τοποθετήθηκε το δοχείο νερού, διαμέτρου 30 μέτρων. Βλέποντάς το από ψηλά ή από το έδαφος περπατώντας στο σπειροειδές μονοπάτι, το έργο συνιστά μία φυσική εμπειρία. Το «Desert Breath» υπάρχει μέχρι σήμερα λειτουργώντας και ως όργανο για τη μέτρηση του χρόνου. Αλλά κι όταν τελικά διαλυθεί, απλώς θα επιστρέψει στη φύση.

Αυτή την εποχή εξάλλου, και ως τις 10 Ιουλίου μία έκθεση με δύο μεγάλες εγκαταστάσεις της Δανάης Στράτου παρουσιάζεται στο Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων. Ο τίτλος της είναι «Burning Issues – Merimbula» και στόχος της είναι η καλλιέργεια κοινωνικής – περιβαλλοντικής συνείδησης στους ανθρώπους.

Απροσδόκητη ποπ – αρτ

Οδηγώντας προς τα ανατολικά στο διάσημο αυτοκινητόδρομο Interstate 80 των Ηνωμένων Πολιτειών, συγκεκριμένα από τη Νεβάδα προς τη Μεγάλη Αλμυρή Λίμνη της Γιούτα ο ταξιδιώτης εντοπίζει από μακριά ένα παράξενο  θέαμα: Ένα δέντρο ψηλότερο από 24 μέτρα, που καθώς όμως το πλησιάζει, αντιλαμβάνεται, ότι πρόκειται για ένα τεράστιο γλυπτό. Δημιουργός του ήταν ο σουηδός ζωγράφος, γλύπτης και αρχιτέκτονας Καρλ Μόμεν, που το εμπνεύστηκε το 1981, καθώς έκανε αυτή τη φοβερά μοναχική και ατέλειωτη διαδρομή, περνώντας μέσα από την έρημο και τις αλυκές. Το αποτέλεσμα είναι μια κατασκευή από σκυρόδεμα, που αποτελείται από έναν κορμό και κλαδιά, τα οποία συγκρατούν έξι πολύχρωμες σφαίρες, καλυμμένες με φυσικά πετρώματα και ορυκτά της περιοχής. Ένα τοτέμ με έμπνευση από την ποπ αρτ, μπορεί να πει κανείς.

Ένας παράδεισος της ποπ-αρτ θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί και το παρεκκλήσι του Μπαρόλο ενός παραδοσιακού χωριού στο Πιεμόντε της Ιταλίας. Δημιουργός του, ένας αμερικανός καλλιτέχνης ο Σολ ΛεΒιτ, γνωστός για τα εννοιολογικά και μινιμαλιστικά έργα τέχνης του. Στην προκειμένη περίπτωση όμως, το εκκλησάκι ζωγραφίστηκε με όλα τα χρώματα του ουράνιου τόξου, έτσι ώστε να βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τους φημισμένους αμπελώνες της υπαίθρου της Ούμπρια. Ο ζωγράφος είχε αγοράσει το παρεκκλήσι – το οποίο αρχικά χτίστηκε για να προσεύχονται οι συλλέκτες σταφυλιών της Ούμπρια – το 1980. Άλλωστε αγαπούσε πολύ την Ιταλία και είχε ιδρύσει εκεί ένα καλλιτεχνικό χώρο. Το αποτέλεσμα της ζωγραφικής του πάντως, είναι ένα τέλειο παράδειγμα της ικανότητάς του να μεταμορφώνει έναν χώρο, χρησιμοποιώντας μια καλειδοσκοπική σειρά από απροσδόκητες αποχρώσεις.

Σουρεαλιστές και κολοκύθες

Ένα φανταστικό πάρκο γλυπτών που περιβάλλεται από τροπικό δάσος στο κεντρικό Μεξικό είναι το «Λας Πόζας», που ο δημιουργός του, ο βρετανός ποιητής Έντουαρντ Τζέιμς ονόμασε «Σουρεαλιστικό Xanadu». Πράγματι, εμπνευσμένος από τους σουρεαλιστές ζωγράφους, όπως ο Σαλβατόρ Νταλί, η Ντοροτέα Τάνινγκ και ο Μαρξ Ερνστ, ο Τζέιμς άφησε κατά μέρος το στυλό του για μία σμίλη και ένα σφυρί. Και από το 1949 έως το 1984 έχτισε στη ζούγκλα Ξιλίτλα, όπου είχε φθάσει για διακοπές, μια όαση αποτελούμενη από μεταλλικές καμάρες, περίπλοκες σκάλες, τσιμεντένιες κολώνες, καταρράκτες και άλλα στοιχεία, που στο σύνολό τους μοιάζουν βγαλμένα κατευθείαν από τις σελίδες ενός παραμυθιού.

Φωτεινά χρώματα, γεωμετρικά σχήματα, ατέλειωτα πουά. Ή αλλιώς τα έργα της Γιαγόι Κουσάμα. Παραμύθι και εδώ αλλά διαφορετικό με τα γλυπτά και τις εγκαταστάσεις της γιαπωνέζας καλλιτέχνιδας να είναι από τα πλέον αναγνωρίσιμα, σύγχρονα έργα τέχνης. Ένα ζευγάρι γιγάντιες κολοκύθες της, μία κίτρινη και μία κόκκινη, με πουά πάντα, εγκαταστάθηκαν από το 1994 στο νησάκι της Ιαπωνίας, Ναόσιμα, που βρίσκεται σε απόσταση είκοσι λεπτών με πλωτό μέσον από την ακτή. Το νησάκι αυτό αποκαλείται και «νησί της τέχνης», αφού εκεί βρίσκεται το Μουσείο Τέχνης Chichu, το Art House Project κ.ά.

Από την παράδοση στην τεχνολογία αιχμής

Ως μεταφορέας ταχυδρομείου στα τέλη του 1800, ο Φερντινάν Σεβάλ ξόδεψε μεγάλο μέρος του χρόνου του παραδίδοντας αλληλογραφία σε μερικά από τα πιο αγροτικά χωριά της νοτιοανατολικής Γαλλίας. Στα ταξίδια του συναντούσε συχνά όμορφους βράχους και πέτρες, που από το 1879, άρχισε να συλλέγει συστηματικά. Τελικά συγκέντρωσε αρκετά υλικά, αρκετά ανομοιογενή, από ψαμμίτη ως βότσαλα και ως κοχύλια με τα οποία αποφάσισε να χτίσει ένα παλάτι στο οικογενειακό του οικόπεδο έξω από την Λυών. Χρειάστηκε 33 χρόνια για να κατασκευάσει αυτό το Palais Idéal όπως ονόμασε αυτό το κτίριο, που περιλαμβάνει γοτθικούς πυργίσκους, πανύψηλες καμάρες και ιδιότροπα αγάλματα! Μπορεί όμως να θεωρηθεί και ως απόδειξη αυτού, που μπορεί να φτιάξει κανείς, όταν αφήνει την φαντασία του ελεύθερη.

Στη σύγχρονη εποχή όμως, χρησιμοποιώντας ψηφιακή τεχνολογία, όπως προβολές και σχεδιασμό φωτισμού, το teamLAB, μια ιαπωνική ομάδα τέχνης μεταφέρει επισκέπτες σε διάφορα μέρη του κόσμο. Για παράδειγμα σε μια τρέχουσα έκθεση που ονομάζεται «Πλανήτες», οι θεατές μπορούν να γίνουν ένα με τη φύση, περπατώντας ξυπόλητοι μέσα από ένα χωράφι με λουλούδια ή σε μια γκαλερί με καθρέφτες. Η ίδια ομάδα έχει δημιουργήσει επίσης σε ένα πάρκο βορειοδυτικά του Τόκιο μία υπαίθρια εγκατάσταση, το «Acorn Forest», γεμάτο από ψηφιακές, λαμπερές σφαίρες, ένα «έργο τέχνης που ζει και αναπνέει», όπως λένε τα μέλη της.

Και από την Ιαπωνία στην Αυστραλία, όπου ο τοιχογράφος Γκουίντο βαν Χέλτεν ζωγραφίζει από το 2015 τα σιλό μιας αγροτικής κοινότητας της Βικτόρια. Το παράδειγμά του ακολούθησαν και άλλοι καλλιτέχνες με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένα «Μονοπάτι τέχνης» σε μια περιοχή γυμνή και αφιλόξενη, που πλέον έχει γίνει προορισμός τέχνης. Εξαπλώνεται άλλωστε σε μήκος 124 μιλίων, που σημαίνει ότι είναι ο μεγαλύτερος χώρος τέχνης της Αυστραλίας.

Διαβάστε επίσης

Δανάη Στράτου: Δουλειά των καλλιτεχνών είναι να αφουγκράζονται την κοινωνία – Νέα έκθεση