Πώς ήταν τα πρώτα τους έργα; Ποια είναι τα πρώτα δημιουργικά και εκφραστικά τους στοιχεία; Πώς εμφανίστηκαν στο έργο τους; Και πώς εισχώρησαν στις μετέπειτα ώριμες δημιουργίες τους; Αυτά που αναγνωρίζουμε δηλαδή, ως την εικαστική τους ταυτότητα ώστε βλέποντας σήμερα ένα έργο του Γιάννη Τσαρούχη, του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα ή της Βάσως Κατράκη, ακόμη και το μη εξασκημένο μάτι να μπορεί να εντοπίσει τον δημιουργό του.

Με μια πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση στο πρώιμο έργο έντεκα Ελλήνων καλλιτεχνών δίνει το Μουσείο Μπενάκη τις απαντήσεις παρουσιάζοντές τες σε μια έκθεση, που με τον τίτλο ακριβώς «Πρωτόλεια – Από την πρώιμη γραφή στο ώριμο έργο» θα εγκαινιαστεί στις 2 Οκτωβρίου στην Πειραιώς 138. Η έκθεση εξερευνά την εικαστική γραφή των Σπύρου Βασιλείου, Νίκου Χατζηκυριάκο-Γκίκα, Γιάννη Τσαρούχη, Γιάννη Μόραλη, Α. Τάσσου, Βάσως Κατράκη, Γιάννη Σπυρόπουλου, Αλέκου Κοντόπουλου, Δημήτρη Μυταρά, Γιάννη Γαΐτη και Χρύσας Ρωμανού.

1

Ειδικότερα μάλιστα, οι τρεις επιμελητές της έκθεσης Χάρις Κανελλοπούλου, Ειρήνη Οράτη και Κωνσταντίνος Παπαχρίστος απηύθυναν πρόσκληση έρευνας και συγγραφής σε αξιόλογους ιστορικούς και θεωρητικούς της τέχνης, ζητώντας και τη δική τους οπτική επί του θέματος με ένα ξεχωριστό έτσι, αποτέλεσμα.

Γιάννης Σπυρόπουλος «Σπίτια της Πάρου», 1956
Γιάννης Σπυρόπουλος «Σπίτια της Πάρου», 1956

Η αρχή της πορείας

Στην έκθεση επιδιώκεται η επιστροφή στην αρχή της πορείας αυτών των καλλιτεχνών και στις πρωτόλειες αναζητήσεις τους κι αυτό γιατί τα πρώιμα εικαστικά έργα περιέχουν θησαυρούς, ίσως απροσδιόριστους την ώρα της δημιουργίας τους, όμως σίγουρα πολύτιμους και άξιους να επανεκτιμηθούν σε συνάρτηση με το ώριμο έργο. Προσφέρουν επίσης, μία πρόταση μελέτης και αξιολόγησης του έργου συνολικά, η οποία δεν αφορά αποκλειστικά την επιστροφή στο νεαρό, «άγουρο», παρελθόν του εκάστοτε δημιουργού για την ανακάλυψή του και μόνο. Κυρίως επιδιώκει να μας προσφέρει έναν πρωτότυπο, ενδεχομένως εναλλακτικό, τρόπο αναστοχασμού γύρω από ένα, κατά τα άλλα, γνωστό καλλιτεχνικό έργο.

Βασικός γνώμονας στην επιλογή αυτών των καλλιτεχνικών προσωπικοτήτων του 20ού αιώνα υπήρξε η σημαντική παρουσία τους στην ιστορία της νεοελληνικής τέχνης. Ενδιαφέρον όμως, έχουν και τα «ζεύγη» καλλιτεχνών – επιμελητών που δημιουργήθηκαν ως εξής: Σπύρος Βασιλείου – Άννυ Μάλαμα, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας – Εβίτα Αράπογλου και Ιωάννα Μωραΐτη, Γιάννης Τσαρούχης – Άννα Καφέτση, Γιάννης Μόραλης – Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος, Α. Τάσσος – Γιάννης Μπόλης, Βάσω Κατράκη – Σπύρος Μοσχονάς, Γιάννης Σπυρόπουλος – Όλγα Δανιηλοπούλου, Αλέκος Κοντόπουλος – Μπία Παπαδοπούλου, Δημήτρης Μυταράς – Αρετή Λεοπούλου, Γιάννης Γαΐτης – Έλενα Χαμαλίδη, Χρύσα Ρωμανού – Πολύνα Κοσμαδάκη.

Γιάννης Γαΐτης «Πορτραίτο της Γαβριέλλας Σίμωσι», 1951
Γιάννης Γαΐτης «Πορτραίτο της Γαβριέλλας Σίμωσι», 1951

Στον εικονογραφημένο κατάλογο της έκθεσης εξάλλου, έκδοση της Τράπεζας της Ελλάδος, περιλαμβάνεται το εισαγωγικό κείμενο των συνεπιμελητών της έκθεσης και οι μελέτες των προσκεκλημένων ιστορικών και θεωρητικών της τέχνης για το έργο των καλλιτεχνών της έκθεσης.

Διαβάστε επίσης:

Ο μυστικός κόσμος της γυναίκας στην αρχαιότητα Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης: Γράφει η δρ Άννα Αρβανιτάκη

Βασιλίσσης Όλγας – Τρία υπουργεία κατά Δούκα: «Δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα οι πρωτοβουλίες του δήμου»

Μουσείο «Θεόδωρος Κολοκοτρώνης» από το Ίδρυμα Στασινόπουλου σε ένα κτήριο-μνημείο