Οικοδομικά πρόστιμα από την αρχαιότητα στην Κύθνο

Επιγραφή με οικοδομικούς όρους και πρόστιμα από το Βρυκαστράκι στης Κύθνου

Οικοδομικοί περιορισμοί και πρόστιμα! Όχι σήμερα, στην Αθήνα, σε όποια άλλη πόλη ή χώρα αλλά στην αρχαία Ελλάδα. Γιατί και τότε οι νόμοι ήταν αυστηροί, δεν μπορούσε ο καθένας να κτίζει όπου και όσο θέλει, παράνομα δηλαδή. Απόδειξη _μία ακόμη_ μία επιγραφή με ψήφισμα της πόλης του δήμου των Κυθνίων, γραμμένη σε δωρική διάλεκτο, που ορίζει τους οικοδομικούς περιορισμούς μιας περιοχής, καθώς και το πρόστιμο που θα εισπράξουν οι θεωροί, οι ελεγκτές δηλαδή, στην περίπτωση παράβασης.

Η επιγραφή βρέθηκε στην Κύθνο φυσικά, σε μία βραχονησίδα με την ονομασία Βρυοκαστράκι, όπου υπήρχε αδιάκοπη κατοίκηση από τον 12ο π.Χ. αιώνα έως τον 7ο μ.Χ., ενώ υπάρχουν πλέον σαφείς ενδείξεις και για την ανθρώπινης εγκατάστασης από την Κυκλαδική εποχή δηλαδή από την 3η π.Χ. χιλιετία.

Το Βρυοκαστράκι βρίσκεται ακριβώς απέναντι από την αρχαία πόλη της Κύθνου το Βρυόκαστρο _σημερινές ονομασίες φυσικά. Εκεί ερευνούνται από το 2018 ένα μνημειώδες ιερό των Γεωμετρικών-Κλασικών χρόνων, ένα επίμηκες Κτήριο της Ύστερης αρχαιότητας και μία τρίκλιτη πρωτοβυζαντινή βασιλική. Η απόδειξη δηλαδή της διαρκούς χρήσης του χώρου.

Φέτος η ανασκαφή που διενεργείται από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας υπό τη διεύθυνση του καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας Αλεξάνδρου Μαζαράκη Αινιάνος και του εφόρου Αρχαιοτήτων Κυκλάδων Δρ Δημήτρη Αθανασούλη έφερε στο φως πήλινα ειδώλια, κυρίως γυναικείων μορφών και ορισμένα χάλκινα αναθήματα, όπως μικρογραφικές πόρπες και άλλα κοσμήματα. Επίσης εξαιρετικής ποιότητας κεραμική της Γεωμετρικής και Αρχαϊκής εποχής όπως υδρίες, οινοχόες και πρόχους, ενώ δεν λείπουν τα μικρογραφικά. Όλα ευρήματα, που όπως θεωρούν οι αρχαιολόγοι παραπέμπουν μάλλον σε κάποια γυναικεία θεότητα, η οποία λατρευόταν στο ιερό.

Κεραμεική των Γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων από το ιερό

Επιπλέον οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το ανάλημμα, που βρίσκεται εκεί κτίστηκε κατά τους κλασικούς χρόνους προκειμένου να δημιουργηθεί άνδηρο για την κατασκευή ναού, από τον οποίο σώζονται μόνον κάποια λαξεύματα στο ριζιμιό βράχο. Κι αυτό γιατί στη συνέχεια αναπτύχθηκε εκεί ένας πρωτοβυζαντινός οικισμός.

Το κτηριακό συγκρότημα των Πρωτοβυζαντινών χρόνων συγκροτείται από έναν περίβολο με οχυρωματικό χαρακτήρα συνολικού μήκους 76 μέτρων με το τείχος (μέσου πλάτους 1,20-1,50 μέτρων) που φράσσει την μοναδική πρόσβαση στην νησίδα προς την μεριά του αρχαίου λιμανιού. Στο εσωτερική του πλευρά αναπτύσσονται 15 ορθογώνια δωμάτια σε παράταξη και με είσοδο το καθένα προς το εσωτερικό της βραχονησίδας.

Σφόνδυλος μαρμάρινου κίονα εξωτερικά της εκκλησίας.

Στο συγκρότημα αυτό βρέθηκε η επιγραφή με τα πρόστιμα αλλά όχι μόνη της, καθώς οι άνθρωποι της μεταγενέστερης εποχής χρησιμοποιούσαν τα παλαιότερα οικοδομικά υλικά σε δεύτερη χρήση.

Ενδιαφέρουσα είναι τιμητική επιγραφή, που αφορά κάποιον Κλεαίνετο από την Αιτωλία και σχετίζεται με ένα γνωστό περιστατικό το οποίο μαρτυρείται από επιγραφές που βρέθηκαν παλαιότερα στην Αθήνα, οι οποίες αναφέρονται στον πειρατή Γλαυκέτη που είχε καταλάβει την Κύθνο στα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα. Η επιγραφή αυτή λοιπόν επιβεβαιώνει παλαιότερη υπόθεση ότι ο Γλαυκέτης είχε τη στήριξη των Μακεδόνων και εκδιώχθηκε τελικώς από τους Αθηναίους.

.Αναθήματα από το ιερό (χάλκινες πόρπες, κεφαλή πήλινου γυναικείου ειδωλίου, πήλινη πάπια).

Μία άλλη μακροσκελής επιγραφή είναι τιμητική και αναφέρεται στις σημαντικές τιμές που αποδίδουν ο Δήμος και η Βουλή των Κυθνίων σε κάποιο πρόσωπο, του οποίου το όνομα δυστυχώς δεν σώζεται. Βρέθηκε όμως εντοιχισμένο στην οχύρωση του πρωτοβυζαντινού συγκροτήματος ένα μαρμάρινο βάθρο αγάλματος, το οποίο είχε στην πρόσθια όψη του δύο επίθετα στεφάνια. Εντοιχισμένα επίσης βρέθηκαν τρεις κνήμες από μαρμάρινα ανδρικά αγάλματα, καθώς και δύο ενεπίγραφοι λίθοι.

Τέλος κατά την ανασκαφή εξωτερικά και περιμετρικά της τρίκλιτης πρωτοβυζαντινής βασιλικής αποκαλύφθηκε όρθια τοποθετημένος, ένας μαρμάρινος σφόνδυλος κίονα ιωνικού ρυθμού και άλλα μαρμάρινα μέλη, όπως τα θραύσματα τραπεζοφόρου με απόληξη λεοντοπόδαρου, που αποτοιχίστηκαν και μεταφέρθηκαν στην αρχαιολογική συλλογή της Χώρας για λόγους ασφαλείας.