Αρχαία ελληνική βιβλιοθήκη 2.000 ετών ανακαλύφθηκε στην Στρατονίκεια της Μικράς Ασίας

Δεν είναι συνηθισμένο αρχαιολογικό εύρημα γι΄αυτό και αντιμετωπίζεται με ιδιαίτερο ενθουσιασμό αποκαλύπτοντας κάθε φορά και νέα στοιχεία. Ο λόγος για τις αρχαίες βιβλιοθήκες, σπουδαία ιδρύματα, που μαρτυρούσαν πάντοτε την ακμή μίας πόλης και την ακτινοβολία της, λόγω της σημασίας, που έδινε στα γράμματα και τις τέχνες. Μεγάλο παράδειγμα άλλωστε, η Βιβλιοθήκη της Αλεξανδρείας. Της Ελληνιστικής εποχής είναι και η βιβλιοθήκη της Στρατονίκειας, της αρχαίας ελληνικής πόλης στην Καρία της Μικράς Ασίας, ιδρυμένη από τους Σελευκίδες και με διάρκεια ζωής πολλών αιώνων.

Η βιβλιοθήκη ανασκάπτεται από το Πανεπιστήμιο του Παμούκαλε της Τουρκίας και σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις φέρνει στο φως νέα στοιχεία για την αρχιτεκτονική των συγκεκριμένων κτισμάτων. Με πρώτο και κυριότερο από αυτά, ότι δεν έχει σχέση με καμία άλλη βιβλιοθήκη στην Ανατολία. Αντίθετα μάλιστα, όπως λένε οι ερευνητές, και σύμφωνα με την κάτοψή της, μπορεί να επηρέασε η ίδια άλλες μεταγενέστερες βιβλιοθήκες πόλεων της Βόρειας Αφρικής, όπου είχε εξαπλωθεί φυσικά η Ελληνιστική Οικουμένη υποδεικνύοντας έτσι, δεσμούς με όλη τη Μεσόγειο.

Όπως αναφέρουν οι αρχαιολόγοι η ανασκαφή στο κτήριο γίνεται τα τελευταία πέντε χρόνια. «Έχουμε αποκαλύψει βασικά τμήματα, όπως η κύρια είσοδος, η νότια στοά, η κεντρική αυλή, η αίθουσα ανάγνωσης και τα παρακείμενα δωμάτια. Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν μια βιβλιοθήκη σημαντικής κλίμακας και σημασίας», όπως δηλώνει ο επικεφαλής των ερευνών καθηγητής Μπιλάλ Σογκούτ.

Η σύζυγος του βασιλιά

Η Στρατονίκεια είχε πάρει την ονομασία της από τη Στρατονίκη της Συρίας, σύζυγο του βασιλιά των Σελευκιδών Αντίοχου Α΄ και κόρη του μακεδόνα βασιλιά Δημήτριου Πολιορκητή. Στην ίδια περιοχή υπήρχε νωρίτερα μία λυδική πόλη που ονομαζόταν Χρυσαωρίς, η οποία στην συνέχεια πέρασε στους Πέρσες και μετά, τον 5ο π.Χ. αιώνα στους Αθηναίους στο πλαίσιο της Συμμαχίας της Δήλου, που ήταν η στρατιωτική ένωση 150-200 πόλεων υπό την ηγεμονία της Αθήνας.
Με την εξάπλωση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας η Στρατονίκεια είχε τεθεί φυσικά υπό ρωμαϊκό έλεγχο, διατήρησε ωστόσο την ισχυρή ελληνική της ταυτότητα, εμφανή στην αρχιτεκτονική, τις επιγραφές και την πολεοδομική διάταξη.

Γνωστή για τα μεγαλοπρεπή δημόσια κτήριά της, τα θέατρα και τους ναούς της, η πόλη άκμασε ως κέντρο πολιτισμού και εμπορίου στην αρχαία περιοχή της Καρίας. Ενώ σήμερα ο συνδυασμός ελληνικών και ρωμαϊκών επιρροών την καθιστά ένα από τα καλύτερα διατηρημένα παραδείγματα πόλης της Κλασικής εποχής στην Ανατολία.

Απόδειξη διαχρονικής αξίας

Η βιβλιοθήκη βρίσκεται στη διασταύρωση τεσσάρων κύριων δρόμων και ανεγέρθηκε για πρώτη φορά, ακριβώς κατά την Ελληνιστική περίοδο ενώ ανασχεδιάστηκε αργότερα κατά τη Ρωμαϊκή εποχή με τις επιγραφές να αναφέρουν έναν αρχιτέκτονα από την Έφεσο ως τον σχεδιαστή. Παρέμεινε εξάλλου ενεργή μέχρι και τον 4ο αιώνα μ.Χ., όπως δείχνουν τα ψηφιδωτά που προστέθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της εποχής.

Ένας μεγάλος σεισμός, που έπληξε την περιοχή στις αρχές του 7ου αιώνα αφήνοντας μεγάλο μέρος της Στρατονίκειας σε ερείπια δεν μπόρεσε ωστόσο να σβήσει μια κληρονομιά μάθησης. Αν και η πόλη παρήκμασε, τμήματα της βιβλιοθήκης παρέμειναν όρθια, προσφέροντας ένα σπάνιο παράθυρο στη μακρά παράδοση αναζήτησης γνώσης αλλά και αστικής ζωής. Όλες αυτές τις διακυμάνσεις τις έχουν εντοπίσει άλλωστε οι αρχαιολόγοι, που έχουν πλέον χαρτογραφήσει την πλήρη διάταξή της και έχουν εντοπίσει τις μετατροπές και τις επισκευές του κτηρίου ανά τους αιώνες.

«Στόχος μας είναι να ανακατασκευάσουμε μέρος των κιόνων και των δομικών στοιχείων της βιβλιοθήκης, ώστε να επιτρέψουμε στους επισκέπτες να βιώσουν την αρχική της μεγαλοπρέπεια», όπως δηλώνει δρ Μπιλάλ Σογκούτ. «Δεν πρόκειται απλώς για ένα κτήριο, είναι μία απόδειξη της διαχρονικής αξίας της γνώσης».

Διαβάστε επίσης:

Ο μακεδόνας πολεμιστής και ο εξοπλισμός του – Σπάνιο εύρημα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης

Ο Άνθρωπος του Βιτρούβιου – Η ιδιοφυία του Λεονάρντο ντα Βίντσι σε νέα ερμηνεία

Τα μινωικά ανάκτορα στην UNESCO – Αξιολόγηση του αιτήματος για την εγγραφή τους