Χωρίς επενδύσεις που να αυξάνονται με ετήσιο ρυθμό της τάξης του 8%-10%, η ελληνική ανάπτυξη θα στερέψει από δυνάμεις.

Όπως αναφέραμε χθες, αυτό δείχνει το θετικό και επίσης αυξανόμενο επενδυτικό κενό. Μέχρι τώρα οι προσπάθειες της κυβέρνησης να τονώσει τις επενδύσεις σκόνταψαν σε αχαρτογράφητους ύφαλους – πανδημία, μεταναστευτικό, εξοπλισμοί – αλλά και σε άλλους πασίγνωστους – γραφειοκρατία, έλλειψη επαρκούς συντονισμού, παρωχημένο μοντέλο ανάπτυξης, ιδιότυπη  ελληνική επιχειρηματική αβελτηρία—όπως π.χ. η απένταξη του προγράμματος «Απόλλων» από το Ταμείο Ανάκαμψης. Επενδύσεις έγιναν. Δεν ήταν επαρκείς και, αρκετές φορές, δεν είχαν στρατηγικό χαρακτήρα.

Με αφορμή την δημιουργία του Ταμείου Καινοτομίας και Υποδομών (Hellenic Innovation & Infrastructure Fund) που στοχεύει να κινητοποιήσει επενδύσεις ύψους 1 δις. ευρώ, έρχεται ξανά στην επικαιρότητα η μετεξέλιξη του Υπερταμείου σε Κρατικό Επενδυτικό Ταμείο ( ΚΕΤ, Sovereign Wealth Fund, που συχνά αναφέρεται και ως Ταμείο Δημόσιου Πλούτου, ΤΔΠ) ένα αναγκαίο για την χώρα αλλά τολμηρό στοίχημα που ανέλαβαν ο πρωθυπουργός και ο επικεφαλής του Growth Fund Γιάννης Παπαχρήστου. Και είναι τολμηρό διότι η χώρα μας δεν ξεκινά έχοντας τα λεγόμενα απροσδόκητα (windfall) ή συγκυριακά (π.χ. από φυσικούς πόρους) κέρδη. Αυτό είναι ένα μειονέκτημα έναντι, π.χ., των αντίστοιχων ταμείων της Νορβηγίας, του Abu Dhabi κλπ.. Κατά μία έννοια η προσπάθεια μας παραπέμπει περισσότερο στο πρότυπο της Σιγκαπούρης που πέτυχε με διαφοροποιημένες επενδύσεις στις παγκόσμιες αγορές, αλλά με αυστηρές προϋποθέσεις στρατηγικής και λειτουργίας.

Η χώρα μας, βέβαια, ξεκινά με βάση δύο άλλους παράγοντες που θεωρούνται απαραίτητοι για την επιτυχία ενός ΚΕΤ: πολιτική βούληση και μακροοικονομική σταθερότητα. Παράλληλα, με την επιλογή Παπαχρήστου δίνεται το σήμα αλλαγής προτύπου (paradigm shift) από την ιδεολογική ιδιωτικοποίηση στην στρατηγική αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, ενώ με την επιλογή της Blackrock ενισχύεται αφενός η επιχειρηματική ηθική και δομή που φέρνει ο Παπαχρήστου (L’Oréal, Coca–Cola HBC, Chipita) αφετέρου διευκολύνονται οι ιδρύσεις διεθνών συμμαχιών.

Για να πετύχει το εγχείρημα είναι αναγκαίο να μην υπάρξει κομματικός παρεμβατισμός, να τεθούν ξεκάθαροι μακροπρόθεσμοι στόχοι για την δαπάνη των αποδόσεων (π.χ. επίτευξη πρώτα ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και στην συνέχεια ελάχιστου εγγυημένου κεφαλαίου για τον κάθε πολίτη ας πούμε σε βάθος 15ετίας), απόλυτη διαφάνεια και αποτελεσματική λογοδοσία.

Το ξεκίνημα φαίνεται ευοίωνο. Στόχος είναι ο εκσυγχρονισμός των ΔΕΚΟ, η πράσινη και  η ψηφιακή μετάβαση (φαντάζομαι ότι συμπεριλαμβάνεται η τεχνητή νοημοσύνη), η ενέργεια (αν οι εσωτερικές και διεθνείς πολιτικές εξελίξεις είναι οι κατάλληλες από εκεί μπορεί να προκύψουν τα απροσδόκητα κέρδη,  η στρατηγική ενσωμάτωση των ΤΑΙΠΕΔ και ΤΧΣ και οι συμπράξεις ιδιωτικού και δημόσιου τομέα.

Κρίσιμος παράγων για το εγχείρημα είναι η θεσμική σταθερότητα. Αν δεν υπάρχει ένα σταθερό νομικό και λειτουργικό πλαίσιο που να ενισχύει την κομματική ουδετερότητα και να προσκαλεί την εμπιστοσύνη του πολίτη, η αποτυχία θα διαφανεί στον ορίζοντα. Η χώρα πρέπει να προσελκύσει ξένα κεφάλαια και πάντως όχι της μορφής της χρυσής βίζας. Από μία άποψη, το έργο που έχει μπροστά του το Υπερταμείο (πολύ μακριά από το περιεχόμενο που του έδωσε το 4^ο μνημόνιο) είναι αντίστοιχο με αυτό που πέτυχε ο ΟΔΔΗΧ που σήμερα βάσιμα επιδιώκει να προσελκύσει κεφάλαια από την Άπω Ανατολή. Είναι θέμα να κερδίσει την θεσμική εμπιστοσύνη της παγκόσμιας οικονομικής κοινότητας, χωρίς να χάσει τον προσανατολισμό της στρατηγικής οπότε και μακροχρόνιας επένδυσης και απόδοσης.