Για όσους έχουν μια ορισμένη ηλικία και συγκεκριμένα γούστα, το «χαρτί δίχως οξέα» είχε κάποτε κάποια σημασία. Περιέγραφε μια ποιότητα που είχαν οι σακούλες, τα κουτιά και τα χαρτόνια που ήταν απαραίτητα για την αποθήκευση βιβλίων κόμικ σε καλή κατάσταση, μακριά από την φθορά του χρόνου και του χαμηλού pH.
Αλλά όταν άνοιγε κανείς τα κουτιά αυτά μετά από δύο δεκαετίες δεν ήταν τίποτα παραπάνω από αρχεία νεανικού ενθουσιασμού και της διαχρονική απήχηση των υπερηρώων. Αυτό που αντιπροσώπευαν ήταν μια συγκεκριμένη μορφή «φούσκας», τον τρόπο που οι αντιλήψεις για το τι έχει αξία μπορούν να παραμορφωθούν και να γίνουν αντικείμενο εκμετάλλευσης, τουλάχιστον για ένα διάστημα.
Το κραχ των βιβλίων κόμικ είχε διαφορετικό χαρακτήρα από κάποιες από τις πιο γνωστές κερδοσκοπικές μανίες, όπου τα Bitcoin, ο χρυσός ή οι μετοχέςτων εταιρειών τεχνολογίας ανατιμήθηκαν απότομα με την προσδοκία ότι θα πουληθούν αργότερα σε έναν μεγαλύτερο ηλίθιο. Και υπάρχουν περαιτέρω παραλληλισμοί με τις σημερινές αγορές.
Η διαφορά αυτή ήταν ότι ορισμένοι αγοραστές μπορεί να είχαν απλά πετάξει τα κόμικ τους σε μια κούτα, αλλά οι έφηβοι ήταν ένα κοινό έτοιμο να αγοράσει ιστορίες με υπερήρωες και πήραν ένα χειροπιαστό προϊόν για τα λεφτά τους.
Στην περίπτωση αυτή, ο ενθουσιασμός δικαιολογούσε την αγορά περισσότερων κόμικ από ότι ήταν ενδεχομένως λογικό, από την σκοπιά του συλλέκτη παρά του αναγνώστη. Η αποθηκευμένη αξία δεν βρισκόταν στην τιμή επαναπώλησης ενός κόμικ, αλλά στην ικανοποίηση για μια συλλογή που γίνεται μεγαλύτερη και θα περιλαμβάνει κάποια μελλοντικά διαμάντια.
Η εκτόξευση των τιμών ήταν μέρος της πρώτης ιστορίας. Το 1984 οι Kevin Eastman και Peter Laird δημοσίευσαν περίπου 3.000 αντίτυπα ενός ασπρόμαυρου κόμικ που φιλοξενούσε στις σελίδες του ερπετά οπλισμένα με ιαπωνικά όπλα. Όταν κυκλοφόρησε έξι χρόνια αργότερα η πρώτη ταινία με τα Χελονονιντζάκια, οι πρώτες εκδόσεις άλλαζαν χέρια για εκατοντάδες δολάρια.
Η απότομη αύξηση της αξίας ήταν μια έκπληξη, γιατί τα κόμικ μαζικής κυκλοφορίας, όπως και οι εφημερίδες και τα περιοδικά, θεωρούνταν αναλώσιμα. Μόνο μετά από χρόνια, καθώς ο αριθμός όσων βρίσκονταν σε καλή κατάσταση υποχωρούσε και η απήχηση των χαρακτήρων αυξανόταν, αποκτούσαν κάποια αξία. Αλλά καθώς το ενδιαφέρον για τα κόμικ γινόταν μεγαλύτερο, λαμβάνοντας ώθηση και από ιστορίες για απίστευτες τιμές, ο ορισμός του τι ήταν σπάνιο, ασυνήθιστο και συλλέξιμο διευρύνθηκε.
Η βιομηχανία μυρίστηκε την ευκαιρία και εξέδωσε συλλεκτικά κομμάτια. Οι παλιοί ήρωες αποκτούσαν νέες εκδόσεις του πρώτου τεύχους. Τα κόμικ θα εκδίδονταν με διαφορετικά εξώφυλλα, επικαλυμμένα με μεταλλικά φύλα ή ολογράμματα. Ορισμένα έρχονταν με δικιά τους σακούλα, ιδανική για την καλύτερη συντήρηση των σελίδων τους.
Το 1992 ο Σούπερμαν πέθανε, για λίγο, δίνοντας ζωή σε πληθώρα διεκδικητών του τίτλου του. Χαρακτήρες από ένα κόμικ εμφανίζονταν σε ιστορίες κάποιου άλλου, αναγκάζοντας τους αναγνώστες να αγοράζουν διαφορετικά κόμικ για να μένουν ενημερωμένοι. Δημιουργήθηκαν ολόκληροι νέοι κόσμοι από ήρωες και κακούς.
Η βιομηχανία των κόμικ ανθούσε όταν ξαφνικά στα μέσα της δεκαετίας του 1990 κατέρρευσε υπό το βάρος της μετριότητας των ειδικών εκδόσεων.
Καθώς η απογοήτευση γινόταν μεγαλύτερη και οι αγοραστές συνειδητοποιούσαν πως οτιδήποτε πουλιέται κατά εκατοντάδες χιλιάδες κομμάτια αποκλείεται να είναι σπάνιο, χιλιάδες καταστήματα κόμικ άρχισαν να κλείνουν. Στο τέλος του 1996 η Marvel, που ήταν φορτωμένη με χρέος τις καλές εποχές, αναγκάστηκε να ζητήσει προστασία από τους πιστωτές σε πτωχευτικό δικαστήριο.
Εκείνο το κραχ δεν ήταν μια κατάρρευση στις τιμές, αλλά μια απότομη έλλειψη αγοραστών που απλά έπαψαν να εμφανίζονται.
Μπορούμε να ξαναδούμε κάτι αντίστοιχο; Οι πωλήσεις εισιτηρίων του Μπάτμαν VS Σούπερμαν αυτή την εβδομάδα φαίνονται εντυπωσιακές σε σχέση με την απογοήτευση των κριτικών. Αλλά σκεφτείτε μια διαφορετική αγορά και έναν άλλο ήρωα, έναν πιο δημοφιλή ανάμεσα στους οικονομολόγους και τους επενδυτές.
Ο Mario Draghi, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, έσωσε το ενιαίο νόμισμα το 2012 με μια μόνο ομιλία του, αποκαθιστώντας την εμπιστοσύνη με την δέσμευση του να κάνει «whatever it takes».
Είναι το μόνο ανάχωμα ανάμεσα στο χαντάκι του αποπληθωρισμού και τους οπαδούς της λιτότητας που είναι έτοιμοι να ρίξουν την οικονομία της ηπείρου μέσα σε αυτό, οπλισμένος μόνο με ακαδημαϊκό θάρρος και μια μηχανή εκτύπωσης χρήματος.
Το μπουμ του Draghi, και των άλλων ηρωϊκών κεντρικών τραπεζικών είναι αυτό των έκτακτων μέτρων για την τόνωση των τιμών των στοιχείων ενεργητικού. Το κόστος δανεισμού έχει πλησιάσει στο μηδέν και πολλά ομόλογα συναλλάσσονται στον πρωτόγνωρο κόσμο των αρνητικών επιτοκίων.
Οι επενδυτές που αγοράζουν χρέους δικαιολογούν την συνήθεια τους με την λογική ότι αποτελούν μια ασφάλεια σε έναν κόσμο με ελάχιστο πληθωρισμό ή ανάπτυξη.
Και προς το παρόν οι αγοραστές χρέους συνεχίζουν να εμφανίζονται.
Το ερώτημα που θα θέσουν στον εαυτό τους μετά από χρόνια είναι πως θα κρίνουν το σημερινό ενθουσιασμό όταν επέλθει η ωριμότητα.
