Η «Παγίδα του Θουκυδίδη» και τα διλήμματα επιβίωσης της Κεντροαριστεράς

Ενώ είναι πολύ νωρίς ακόμα για να αξιολογηθεί το αποτέλεσμα των εκλογών στον ΣΥΡΙΖΑ την στιγμή που η Κεντροαριστερά στο σύνολό της αναζητεί κατεύθυνση, το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών φαίνεται να έδωσε ένα εκκωφαντικό στίγμα της πολιτικής φιλοσοφίας που θα ακολουθηθεί από την κυβέρνηση. Το Φθινόπωρο απλά θα δώσει το έναυσμα εφαρμογής ή ακριβέστερα της υλοποίησης της στόχευσης που είχε αναδειχθεί από τις προηγούμενες εκλογές.

Ενώ η κυβερνητική πλευρά από θέσεως εξουσίας έχει την δυνατότητα να επιβάλλει πολλές φορές πρόσωπα στο τοπικό επίπεδο με μικρό επί της ουσίας κόστος, ένα ακόμα μεγάλο πολιτικό πρόβλημα που αναδεικνύεται για την Κεντροαριστερά είναι πως ενώ η νέα προεκλογική περίοδος των αυτοδιοικητικών εκλογών – της θεωρητικά άμεσης δημοκρατίας – θα έπρεπε να αναδείξει μία αναπτυξιακή και πολιτική «αποκέντρωση», η επικρατούσα πολιτική κουλτούρα στο πεδίο αυτό παραμένει βαθιά αγκυλωμένη στην μικροπολιτική του «εκβιαστικού ρουσφετιού» ή της τοπικής ίντριγκας όπου υπάρχει έρισμα. Μίας λογικής που παγιδεύει την Κεντροαριστερά στον αστερισμό της «μικροεπιβίωσης» και της τοπικής εσωστρέφειας, με αποτέλεσμα να χάνεται για άλλη μία φορά η προοπτική δυναμικής ανάδειξης ενός νέου συνολικού αφηγήματος.

Χάθηκε ο προσανατολισμός της πολιτικής χάριν της μικροπολιτικής. Χάριν της εκβιαστικής εκμετάλλευσης γεγονότων, ανθρώπινων ισορροπιών και πραγματικών οικονομικών αναγκών. Χάθηκε, κατά συνέπεια η αναζήτηση της ισορροπίας μεταξύ της ατομικής πολιτικής επιβίωσης και της μάχης για την ανάδειξη των αξιών που σταδιακά εκφυλίζονται. Ίσως γιατί μέσα στα προβλήματα της καθημερινότητας η θεωρητική πολιτική προσέγγιση δεν αποτελεί προτεραιότητα. Κατά τον τρόπο αυτό απαξιώνεται στα μάτια των πολιτών η όποια προσπάθεια σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο επανένταξης του προοδευτικού αναπτυξιακού αφηγήματος στην ατζέντα της καθημερινότητας. Απλά μία τέτοια ατζέντα δεν φαίνεται να συγκινεί.

Σε μία παγκοσμιοποιημένη οικονομία και κοινωνία, μετά από τις πολλαπλές κρίσεις, φαίνεται πως στην χώρα μας επιλέγεται ή επιβάλλεται από τις συνθήκες η τοποθέτηση της κεντροαριστεράς και της σοσιαλδημοκρατίας σε θέση αδυναμίας. Αδυναμία στην διεκδίκηση ουσιώδους ρόλου και ενός νέου αναπτυξιακού προτάγματος για την «επανατοποθέτηση» της πολιτικής των νέων δεδομένων σε μία βάση κοινωνικής ισορροπίας.

Κατά συνέπεια, όταν η σοσιαλδημοκρατία μετά από μία εικοσαετία που παρασύρθηκε από τα δεδομένα της άπλετης ρευστότητας τους συστήματος – που τελικά οδήγησαν σε κρίσεις – επιλέγει πολιτικές μικρών ανίσχυρων τοποθετήσεων, στην βάση κάποιων εύκολων δρόμων πρόσκαιρων εκλογικών ισορροπιών, αυτονόητα ο δρόμος προς την εκλογική επιτυχία και την ανάδειξη προοδευτικών πολιτικών γίνεται ολοένα και ποιο δύσβατος. Ειδικά όταν στην χώρα μας σε κυβερνητικό επίπεδο γίνεται επιθετικός «διεμβολισμός» και προώθηση πολιτικών που μέχρι το πρόσφατο παρελθόν αποτελούσαν βάση της πολιτικής της σοσιαλδημοκρατίας.

Αν δεν αναδειχθούν στελέχη που να έχουν διευρυμένη αντίληψη των νέων πολιτικών αναγκών, κυρίως δε να έχουν εικόνα του τι απαιτείται για την διαμόρφωση «επιθετικής» ανάδειξης ενός ολοκληρωμένου και ειλικρινούς προοδευτικού προτάγματος, εκτός της νοοτροπίας της μετριότητας όπου παραγοντίσκοι και ψηφοσυλλέκτες θεωρούν τους εαυτούς τους εκφραστές της ανανέωσης, τότε οι επιθετικές κινήσεις της κεντροδεξιάς και η μόνιμη εδραίωσή της ακόμα και στο χώρο της κεντροαριστεράς ως προληπτικός μηχανισμός θα αποτελούν μία «δονκιχωτική» προσπάθεια.

Με πονηρό και κατά τα φαινόμενα κοινωνικά αποδεκτό τρόπο, με βάση τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών, η Κυβέρνηση κινούμενη «επιθετικά» – έστω και άτσαλα – χωρίς μακροπρόθεσμη πολιτική προσεταιρίσθηκε πολιτικές και πολιτικούς από τον «προοδευτικό» χώρο. Δοκίμασε και τελικά πέτυχε να εκμεταλλευτεί το γεγονός ότι δεν λειτούργησε το αντανακλαστικό των πολιτών με βάση την πολιτική τους τοποθέτηση.

Η αδράνεια του προοδευτικού χώρου, εν μέσω αναζήτησης μίας νέας ουσιαστικής ταυτότητας «εκδημοκρατισμού» της οικονομικής και αναπτυξιακής πολιτικής, έδωσε την δυνατότητα στην κυβέρνησης εκμεταλλευόμενη τις διάφορες κρίσεις, να κινηθεί στην βάση μίας «προληπτικής» πολιτικής – εκτός του φιλοσοφικού πεδίου του χώρου της – αφαιρώντας όπλα από μία κεντροαριστερά που μέχρι σήμερα επιδίδεται σε έναν παλαιάς κοπής καταγγελτικό λόγο ως προς τις πολιτικές που χρησιμοποιούνται από συντηρητικούς φορείς εξουσίας.

Αυτό το οξύμωρο ως προς την πολιτικό στίγμα, η Κυβέρνησης προχώρησε να το «οπτικοποιήσει» με παροχές, αυξήσεις μισθών και στήριξη συντάξεων, pass και vouchers κάθε μορφής. Κατά τον τρόπο αυτό έθεσε στον πολίτη το δίλημμα να επιλέξει μεταξύ του τι έχει χειροπιαστά στα χέρια του με βάση την δύσκολη καθημερινότητα – που η ίδια η Κυβέρνησης αδυνατεί να αντιμετωπίσει- και των όποιων καταγγελτικών πολιτικών. Πολιτικών που δεν συνοδεύονται από την δυναμική ανάδειξη λύσεων και μακροπρόθεσμων προτάσεων.

Η «παγίδα του Θουκιδίδη» εφαρμόζεται εδώ και καιρό από την Κυβέρνηση, στο αγώνα της απέναντι στην κεντροαριστερά. Ας μην ξεχνάμε πως η έκφραση βασίζεται στην προληπτική αντίδραση της Σπάρτης έναντι της αυξανόμενης δύναμης της Αθήνας που οδήγησε στον «προληπτικό» Πελοποννησιακό πόλεμο. Μπορεί η Σπάρτη να διασώθηκε την περίοδο του τριακονταετούς πολέμου. Όμως, η διαμάχη αυτή επί της ουσίας σηματοδότησε το τέλος του Αρχαίου κόσμου και της Αθηναίικής Δημοκρατίας με την επικράτηση του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Κατά συνέπεια, η εφαρμογή μίας «επιθετικής» πολιτικής με χαρακτηριστικά της Κεντροαριστεράς από την Κυβέρνηση, μπορεί να της δίνει χρόνο πολιτικής επιβίωσης με βάση τα κονδύλια του Αναπτυξιακού Ταμείου και το επίπεδο εγχώριας ανάπτυξης. Αδυνατεί όμως να θέση βάσεις μακροπρόθεσμης στόχευσης κοινωνικής ισορροπίας και ανάπτυξης της Περιφέρειας. Ειδικότερα δε, αδυνατεί να διαμορφώσει ένα πεδίο αντιμετώπισης μελλοντικών κρίσεων για την οικονομία.

Δυστυχώς την ίδια στιγμή που αυτό το κενό σήμερα η Κεντροαριστερά αδυνατεί να πείσει ότι μπορεί να το καλύψει οι πολίτες επιζητώντας αντίδραση επιλέγουν λύσεις χωρίς ορατή πολιτική ταυτότητα με ότι και σημαίνει αυτό για την Δημοκρατία.

Διαβάστε επίσης:

Bloomberg για Κασσελάκη: Πρώην στέλεχος της Goldman παίρνει «τα ηνία» του ΣΥΡΙΖΑ

Κασσελάκης για Τσίπρα: Τον τιμώ, ελπίζω να φανώ αντάξιος της κληρονομιάς του

Μετά την εκλογή Κασσελάκη όλα είναι πιθανά