Οι μεγάλοι διχασμοί είναι εδώ

Αν διαβάσει κανείς προσεκτικά τις οικονομικές ειδήσεις θα διαπιστώσει ότι σχεδόν στο σύνολο τους αναφέρονται σε περίπου 30-35 ονόματα και σε περίπου 40-50 επιχειρήσεις. Μπορεί να είναι λίγο περισσότερα. Λίγο μόνο.

Διαπιστώνεται, επίσης, ότι οι περισσότερες από τις μακρόχρονες πληγές δεν έχουν κλείσει. Οι ίδιες γνωστές επωνυμίες εμφανίζονται στα πρωτοσέλιδα (παραδοσιακά και διαδικτυακά), χωρίς να διαφαίνεται άμεση, βιώσιμη λύση.

Ταυτόχρονα η τεχνολογία καλπάζει. Η έννοια της ψηφιοποίησης διαχέεται. Σε ορισμένες – ουκ ολίγες—περιπτώσεις έχει γίνει καραμέλα. Μία προσεκτική ανάλυση των όσων λέγονται και όσων γίνονται θα δείξει ότι για την Ελλάδα η νέα τεχνολογική επανάσταση ερμηνεύεται πολύ στενά στα όρια του δίπολου 5G – Κινητό Τηλέφωνο.

Τι συμβαίνει, όμως, με την μεγάλη μάζα των επιχειρήσεων. Τι πράττει η μεγάλη μάζα της κοινωνίας;

Δυστυχώς, η πανδημία της υγείας έχει συσκοτίσει τις εικόνες—έχει αλλοιώσει την απτή πραγματικότητα.

Ορθά η κυβέρνηση πήρε και παίρνει μέτρα στήριξης. Ορθά –άριστα στην ουσία—διαμορφώνει την καμπύλη αποδόσεων του δημόσιου χρέους. Πολύ σωστά πολλοί επιχαίρονται με την πορεία του τουρισμού. Δικαιολογημένα οι εκταμιεύσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης αντιμετωπίζονται με αίσθημα αισιοδοξίας και εμφανή ανακούφιση.

Σε όλα αυτά, όμως, στα μεγάλα επιχειρηματικά σχέδια, στις μεγάλες επιχειρηματικές συμφωνίες, στα μακροοικονομικά μεγέθη, στην έπαρση για την …βαριά(!) βιομηχανία του τουρισμού, υπάρχει φως και ελπίδα για τους πολλούς;

Η θεωρία λέει ότι σταδιακά τα οφέλη όλων των μεγάλων έργων θα περάσουν στον ευρύτερο οικονομικό χώρο, θα ωφελήσουν την μεγάλη μάζα της κοινωνίας. Αυτή είναι η θεωρία του λεγόμενου trickle-down, που έχει κυριαρχήσει στον δυτικό κόσμο και σε πολλά κράτη της Άπω Ανατολής, στις τελευταίες δεκαετίες.

Δυστυχώς, η εμπειρία δείχνει πως αυτό δεν συμβαίνει. Μόλις, δε, σταματήσει η ροή των διαφόρων βοηθημάτων, τότε θα δούμε ότι η ελληνική οικονομία θα χαρακτηρίζεται από έναν έντονο δυαδισμό και η κοινωνική συνοχή θα έχει διασπαστεί.

Ο δυαδισμός αναφέρεται στην ύπαρξη θυλάκων πλούτου μέσα σε μία έρημο φτώχιας. Και η κοινωνική συνοχή στην ικανότητα του κράτους να περιορίζει τις ανισότητες κάθε μορφής.

Στα δύο αυτά θέματα η κυβέρνηση αντιμετωπίζει την μεγαλύτερη πρόκλησή της. Αν δεν την συνειδητοποιήσει κι αν δεν σχεδιάσει την ανταπόκριση της, τότε κινδυνεύει.

Η Νέα Δημοκρατία έχει ξεκινήσει ένα τιτάνιο έργο αναδόμησης της χώρας. Δεν είχε λευκή επιταγή και δεν βρήκε άμωμο χώρο. Ήταν υποχρεωμένη να παίξει με τα εργαλεία που υπήρχαν και να εκκινήσει από την αφετηρία που βρήκε. Οι αποφάσεις της είναι σε μεγάλο βαθμό προς την ορθή κατεύθυνση – είναι πολιτικές που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως ένα βαθμό ως data driven – βασίζονται δηλαδή σε πραγματικά γεγονότα και στοιχεία.

Η οικονομία, όμως, ποτέ δεν ήταν εργαστήριο χημείας. Κι αν τα οικονομικά ως κλάδος μάθησης και πειραματισμού έχασαν την ψυχή τους αυτό οφείλεται ακριβώς στο γεγονός ότι ξέχασαν – η απέταξαν—την πολιτική τους διάσταση που είχαν στον 18^ο και στον 19^ο αιώνα και που βρήκε την πλήρη έκφραση της αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μέχρι περίπου το 1980-1985.

Ο δρόμος που σχεδόν αναπόφευκτα ακολουθείται δεν αντιμετωπίζει τους νέους διχασμούς – της οικονομίας, της ψηφιοποίησης και έτσι της κοινωνίας – εκτός κι αν γίνουν διορθωτικές κινήσεις.

Ο χρόνος που απομένει είναι λίγος – η πανδημία μας τον έκλεψε. Το έργο μεγάλο. Απαιτείται χρόνος – δηλαδή μία νέα τετραετία. Αν η κυβέρνηση δεν δώσει στους διχασμούς την σημασία που τους αρμόζει, αν δεν κινηθεί ώστε να απαλύνει τις επιπτώσεις τους και να υπονομεύσει την περαιτέρω εξέλιξη τους, τότε ο εγχείρημα εκσυγχρονισμού της ελληνικής οικονομίας – οπότε και της κοινωνίας—μέσω της ανάταξης της, θα κινδυνεύσει σοβαρά και δεν αποκλείεται να χαθεί ανεπανόρθωτα.