Η Ελλάδα σήμερα δίνει την εικόνα μιας χώρας που «έξω» στέκεται καλύτερα από ποτέ, ενώ «μέσα» φαίνεται να φθείρεται πολιτικά επικίνδυνα.

Στο εξωτερικό μέτωπο, η κυβέρνηση έχει λόγους να μιλά για επιτυχίες: προεδρία στο Eurogroup, επενδυτικές αναβαθμίσεις, αμυντική αναβάθμιση, γεωπολιτική αξιοπιστία. Η χώρα δεν αντιμετωπίζεται πλέον ως πρόβλημα, αλλά ως κανονικός συνομιλητής. Δεν είναι μικρό το επίτευγμα και θα ήταν μεγάλο λάθος να υποτιμηθεί. Η εθνική υπερηφάνεια χάθηκε στα πέτρινα χρόνια της προηγούμενης δεκαετίας, η κυβέρνηση Μητσοτάκη να την έδωσε ξανά στους Έλληνες πολίτες.

Το ίδιο ισχύει και για τα βασικά μακροοικονομικά. Πρωτογενή πλεονάσματα, υψηλή απασχόληση, χαμηλή ανεργία, φοροαπαλλαγές, επιδόματα,  ρυθμοί ανάπτυξης πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Σ ένα περιβάλλον νέων, αυστηρών ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων, η κυβέρνηση ορθώς κρατά τις δαπάνες υπό έλεγχο. Η δημοσιονομική σοβαρότητα δεν είναι επιλογή, είναι υποχρέωση—διαφορετικά η διεθνής αξιοπιστία χάνεται μέσα σε λίγες ώρες, της οικονομίας σε λίγες μέρες.

Κι όμως, η πολιτική φθορά δεν έρχεται από τα «μεγάλα», αλλά από τα καθημερινά και τα θεσμικά. «Μέσα», η εικόνα είναι εκρηκτική. Αγρότες στα μπλόκα όχι επειδή το επέλεξαν, αλλά επειδή το κράτος απέτυχε διαχρονικά να τους προσφέρει προβλεψιμότητα και αξιοπιστία. Ο ΕΛΓΑ ως σύμβολο ενός διοικητικού μηχανισμού που αδυνατεί να ανταποκριθεί, αφήνοντας την κυβέρνηση εκτεθειμένη. Τα Τέμπη εξακολουθούν να βαραίνουν, όχι ως τραγωδία του παρελθόντος, αλλά ως ανοιχτή πληγή θεσμικής ανεπάρκειας που την συμπληρώνει ο ΟΠΕΚΕΠΕ.  Η αγορά των πολλών στενάζει υπό το βάρος της οικονομικής ισχύος και της ηθικής αδικίας που φέρνει ο πλουτισμός των λίγων. Κι αυτά, ενώ ο πληθωρισμός της καθημερινότητας, αυτός που δεν φαίνεται στους πίνακες της ΕΛΣΤΑΤ αλλά στο ράφι, διαβρώνει το εισόδημα και την κοινωνική ανοχή προς μία κυβέρνηση που διστάζει να προχωρήσει στην αντιμετώπιση των στρεβλώσεων που έχει δημιουργήσει η σύγχρονη εκδοχή του παραδοσιακού μοντέλου ανάπτυξης της οικονομίας.

Μέσα σε αυτό το κενό ευθύνης και αποτελεσματικότητας, δεν είναι τυχαίο ότι κερδίζει έδαφος το θέαμα. Η εξεταστική επιτροπή έχει εκφυλιστεί σε  απαράδεκτο προσωπικό σόου της Ζωής Κωνσταντοπούλου.  Ως αυτόκλητος εισαγγελέας πλέον, δεν στέλνει καρδούλες, εκφωνίζει πύρινες καταγγελίες—κυρίως ανυπόστατες. Ως πολιτικός που επανήλθε από την εξορία δεν ενδιαφέρεται για τους κανόνες, η σκόπιμη καταστρατήγηση τους είναι το όπλο της. Ηθικά δεν την ενδιαφέρει το δίκαιο και η αλήθεια, στόχο έχει το μπάχαλο. Στο τέλος-τέλος δεν την απασχολεί τίποτα εκτός από την υπονόμευση ανθρώπων και θεσμών. Παρ’ όλα αυτά, επιβραβεύεται δημοσκοπικά.  Όχι γιατί πείθει θεσμικά, αλλά γιατί αντανακλά την οργή για ένα πολιτικό σύστημα που μοιάζει να μην τιμωρεί κανέναν. Όταν η κυβέρνηση δεν αποδίδει ευθύνες, το κοινό επικροτεί όποιον φωνάζει δυνατότερα.

Εδώ τελειώνουν οι δικαιολογίες. Αυτή η κυβέρνηση που μόλις ξεπέρασε, με μεγάλο πολιτικό κόστος, την έπαρση της εκλογικής νίκης του 2013, έχει ήδη παρασυρθεί στην δίνη της έπαρσης των διεθνών επιτυχιών. Ας προσέξει. Το θέμα δεν είναι η δική της προβλεπόμενη εκλογική καθίζηση αλλά οι δυνάμεις που έτσι απελευθερώνονται. Το θέμα δεν είναι η αντιπολίτευση, το φάντασμα του Τσίπρα, οι παρεμβάσεις των πρώην. Το θέμα είναι οι δυνάμεις που στηρίζουν την Ζωή Κωνσταντοπούλου. Αυτές οφείλουν να προσέξουν όλοι οι θεσμικοί παίχτες. Όλοι.

Δεν είναι πλέον σίγουρο ότι η κατάσταση μπορεί να αντιστραφεί. Βέβαιο είναι, όμως, ότι καλά θα κάνουν οι υπουργοί να σταματήσουν τα ταξίδια και την ενασχόληση με την διεθνή προβολή και να προσπαθήσουν να αισθανθούν (για πολιτική ενσυναίσθηση μιλάμε) τον αέρα που πνέει στην κοινωνία.   Βέβαιο είναι πως απαιτείται ένας ανασχηματισμός– χωρίς το συνηθισμένο ρετουσάρισμα που  δεν θα έχει κανένα νόημα. Οφείλει να είναι πολιτικά καθαρός και τεχνοκρατικά σκληρός. Οι υπουργοί που αποδεδειγμένα αποδίδουν δεν πρέπει να μετακινηθούν για λόγους ισορροπιών. Η επιτυχία δεν μπορεί να τιμωρείται. Αντιθέτως, όσοι απέτυχαν –στην πράξη, όχι στην επικοινωνία– οφείλουν να απομακρυνθούν, ανεξαρτήτως κομματικού κόστους, παλαιών συμμαχιών ή εσωκομματικών ισορροπιών.

Η χώρα δεν χρειάζεται νέο αφήγημα. Χρειάζεται έμπρακτο μήνυμα εξουσίας και – κυρίως– ευθύνης. Ότι το κράτος αξιολογεί, κρίνει και παρεμβαίνει. Ότι η αποτελεσματικότητα προηγείται της ανοχής και η κοινωνία δεν καλείται απλώς να «κατανοήσει», αλλά να δει αποτέλεσμα. Μια τέτοια επανεκκίνηση δεν είναι ρίσκο– είναι η μόνη απάντηση σε μια φθορά που, αν συνεχιστεί, θα ακυρώσει και τις πραγματικές επιτυχίες, θα αντικατοπτρίζει θεσμικές αδυναμίες και θα θέτει ερωτήματα γύρω από την αποτελεσματικότητα της δημοκρατίας ως πολίτευμα ικανό να αντιμετωπίσει τα προβλήματα του πολίτη στον 21^ο αιώνα.

Διαβάστε επίσης

Καραμανλής, Σαμαράς, Τσίπρας, Καρυστινού: Μεσσίες ως άλλοθι