Αύγουστο μήνα, γιατί φορούσαν μάλλινα όταν έγινε η έκρηξη του Βεζούβιου

Ήταν Αύγουστος, 24 Αυγούστου συγκεκριμένα, του έτους 79 μ.Χ. όταν η έκρηξη του Βεζούβιου έσπειρε τον όλεθρο στις κοντινές του πόλεις, την Πομπηία και το Ερκουλάνουμ. Τα σπίτια κατέρρευσαν ή χάθηκαν κάτω από την ηφαιστειακή σποδό, οι άνθρωποι εγκλωβίστηκαν μέσα σ΄αυτά κι έγιναν ένα με την ιστορία. Γιατί όμως, Αύγουστο μήνα φορούσαν μάλλινα ρούχα; Ασυνήθιστα κρύος ήταν αυτός ο Αύγουστος…

Μια νέα ανάλυση σε δεκατέσσερα από τα εμβληματικά γύψινα θύματα της Πομπηίας αποκάλυψε, ότι τουλάχιστον τέσσερεις από αυτούς τους ανθρώπους φορούσαν όντως μάλλινα όταν θάφτηκαν στη στάχτη. Κι αυτό, παρ΄ όλο που η θερμοκρασία αυτήν την εποχή και σ΄αυτήν την περιοχή είναι συνήθως πολύ υψηλή. Η έρευνα, που παρουσιάστηκε στα τέλη Νοεμβρίου σε αρχαιολογικό συνέδριο, που έγινε κοντά στην Πομπηία αναθερμαίνει έτσι, την παλιά θεωρία, ότι ο Βεζούβιος μπορεί να είχε εκραγεί σε ένα μεταγενέστερο και ψυχρότερο μήνα από τον Αύγουστο, παρά την επικρατούσα ως γνωστόν άποψη, ότι το συμβάν έλαβε χώρα καλοκαίρι.

Οπότε ωστόσο, παραμένει το ερώτημα των μάλλινων ρούχων με τις απαντήσεις εδώ να ποικίλουν. Ότι μπορεί αίφνης να τα φορούσαν για να προστατευθούν από τις επιπτώσεις της έκρηξης. Ή γιατί «Φορούσαν μαλλί, επειδή αυτό φορούσαν οι άνθρωποι εκείνη την εποχή. Περίπου το 90% όλων των ενδυμάτων και οπουδήποτε στον γνωστό τότε κόσμο ήταν από μαλλί», όπως δήλωσε στο Live Science ο Πίνταρ Φος, ιστορικός και αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο DePauw της Ιντιάνα, που δεν συμμετείχε στην έρευνα. Πράγματι το μαλλί των προβάτων είναι σκληρό, ζεστό, ακόμα και όταν είναι υγρό και επιπλέον σχετικά φθηνό ενώ το λινό, που ήταν επίσης διαθέσιμο εκείνη την εποχή είναι λεπτό. Όσο για το μετάξι και το βαμβάκι προοριζόταν μόνον για την ελίτ στην αρχαιότητα.

Προστασία ή κρύο;

Επικεφαλής της έρευνας ήταν ο Λορέντς Αλαπόντ, ιστορικός και αρχαιολόγος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βαλένθια, ο οποίος όπως λέει «Από τη μελέτη μας μπορούμε να γνωρίζουμε πώς ήταν ντυμένοι οι άνθρωποι αυτή τη συγκεκριμένη ημέρα στην ιστορία». Σύμφωνα με το πανεπιστήμιο λοιπόν οι ερευνητές μελέτησαν τις υφές του υφάσματος που αποτυπώθηκαν στα γύψινα εκμαγεία των θυμάτων του Βεζούβιου στην Πομπηία.

Συνολικά 104 εκμαγεία έχουν γίνει στην Πομπηία από τον 19ο αιώνα χρησιμοποιώντας γύψο για να γεμίσουν τα κενά. Όπως πιστεύεται άλλωστε, περί τους 2.000 ήταν τα θύματα της 18ωρης έκρηξης του Βεζούβιου, άνθρωποι που θάφτηκαν στην στάχτη και τα συντρίμμια. Αν και όπως θεωρείται επίσης, πολλοί περισσότεροι ήταν αυτοί που κατόρθωσαν να διαφύγουν τον κίνδυνο.

«Από τα θύματα που εξετάσθηκαν, φάνηκε ότι φορούσαν έναν μάλλινο χιτώνα και έναν μανδύα», λέει ο Αλαπόντ. «Αλλά δεν γνωρίζουμε αν τα συγκεκριμένα ρούχα ήταν για να προστατευτούν από τα αέρια ή την ατμοσφαιρική θερμότητα και την τέφρα που έπεφτε κατά την διάρκεια της ηφαιστειακής έκρηξης».

Αμφισβητούμενη ημερομηνία

Από την πλευρά του όμως, ο Φος υπενθυμίζει την ύπαρξη ενός αυτόπτη μάρτυρα, που είχε και την δυνατότητα να την περιγράψει. Πρόκειται για τον ρωμαίο συγγραφέα Πλίνιο τον Νεότερο, ο οποίος ήταν έφηβος, ότι έγινε συμβάν, το οποίο και περιέγραψε 30 χρόνια περίπου αργότερα σε επιστολές του στον ρωμαίο ιστορικό Τάκιτο. Ο Πλίνιος αναφέρει σταθερά σ΄αυτές τις επιστολές, ότι η έκρηξη έγινε στο Nonum Kalendas Septebres, δηλαδή την ένατη ημέρα πριν από τις Καλένδες, που ήταν η πρώτη ημέρα κάθε μήνα και στην προκειμένη περίπτωση του Σεπτεμβρίου, που σύμφωνα με το σύγχρονο Γρηγοριανό ημερολόγιο είναι στις 24 Αυγούστου.

Ο Πλίνιος είναι η πλέον σαφέστερη πηγή προσδιορισμού της έκρηξης και όλοι βασίζονται στα γραπτά του αλλά υπάρχουν και οι αντιρρήσεις. Συγκεκριμένα, τα κείμενά του έτυχαν κακής αντιγραφής κατά τον Μεσαίωνα, έτσι κάποια σημεία τους αμφισβητούνται. Μεταξύ αυτών και ο μήνας της έκρηξης του Βεζούβιου.

Επιπλέον, οι υποστηρικτές της θεωρίας ενός μεταγενέστερου μήνα αναφέρουν τα κατάλοιπα φθινοπωρινών φρούτων στην Πομπηία, μία επιγραφή σκαλισμένη με κάρβουνο σε έναν τοίχο αλλά και ένα ελαφρώς μεταγενέστερο νόμισμα, που βρέθηκε στα ερείπια. Ωστόσο, τίποτα από αυτά δεν είναι τόσο πειστικό ώστε να αλλάξει την γενική πεποίθηση.

Η τελευταία μελέτη πάντως δεν παίρνει θέση σχετικά με την ημερομηνία της έκρηξης του Βεζούβιου, μιλάει μόνον για τα ρούχα που φορούσαν τα θύματά του, υπαινισσόμενη ότι μπορεί να είναι ένα στοιχείο, που υποδηλώνει ότι η ημέρα της έκρηξης ήταν ασυνήθιστα κρύα για Αύγουστο… Είναι προφανές, ωστόσο, ότι πρόκειται για μία ακόμη διαπίστωση που μπορεί να επαναφέρει το ζήτημα της ημερομηνίας και να αλλάξει τον χρόνο στην Ιστορία.

Διαβάστε επίσης:

΄Ηχος, χρώμα, αφή – Η μουσική πρωτοπορία σε έκθεση

Κώστας Δελαπόρτας (DryDel): Παρήγγειλε άλλα δύο πλοία και συνολικά ναυπηγεί 11 πλοία

Υπερταμείο: Ορίζει νέο Πρόεδρο, CEO και νέα μέλη ΔΣ στη ΔΕΘ-HELEXPO