Το βαθύτερο νόημα της έλλειψης εργατικών «χεριών»

Η νέα χρονιά της «βαριάς βιομηχανίας» της χώρας ξεκινά με έλλειψη 80.000 εργαζόμενων. Δεν θα το έλεγες πως είναι και το καλύτερο ξεκίνημα. Αυτή η ανισορροπία ανάμεσα στην ζήτηση και την προσφορά αντικατοπτρίζει βαθύτερα προβλήματα ειδικά του κλάδου, ευρύτερα της εθνικής οικονομίας και, πάντως, της ελληνικής κοινωνίας.

Είναι φανερό ότι τα εμβαλωματικά μέσα που χρησιμοποιούνται κάθε χρόνο για να καλύπτεται αυτό το πασίγνωστο έλλειμμα δεν είχαν το προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Η αγορά εργασίας (το γράφω κι ας μου έχουν πει ότι δεν είναι πολιτικά ορθός λόγος) έχει αλλάξει ριζικά. Πέρα από το δημογραφικό, στις περισσότερες χώρες σημειώνεται αποχώρηση εργαζομένων όχι απλά από τους παραδοσιακούς κλάδους σε όφελος των αναδυόμενων (που σχετίζονται με την τεχνολογία) αλλά ως έκφραση της απόφασης για αλλαγή τρόπου ζωής. Αν αυτό σημαίνει την άνοδο μίας νέας μορφής «οικοτεχνίας» θα φανεί.

Έχουμε περάσει, έτσι, σε μία περίοδο όπου η προσφορά εργασίας αναδιαρθρώνεται με μάλλον ριζικό τρόπο: στην τάση της αποχώρησης προστίθεται η αύξηση της ανεργίας στους κλάδους που επηρεάζονται από την νέα τεχνολογία, ενώ παράλληλα, υπάρχει έλλειψη ακριβώς στους νέους κλάδους της τεχνολογίας. Πρόκειται για ανισορροπία που δύσκολα θα αντιμετωπιστεί, η δε διαδικασία αποκατάστασης θα είναι χρονοβόρα και κοινωνικό-πολιτικά επώδυνη.

Ειδικά στην Ελλάδα, η ιδεολογική στρέβλωση κατά της επιχειρηματικότητας, που επικράτησε στα πανεπιστήμια, η αδυναμία ουσιαστικής σύνδεσης της αγορά εργασίας με την παιδεία, η κακή ποιότητα της ελάχιστης προσπάθειας επαγγελματικού προσανατολισμού που συναγωνίζεται την αντίστοιχη της δια βίου μάθησης, έχει οδηγήσει σε διαρθρωτικές ανισορροπίες που τώρα, στην εποχή των μεγάλων αλλαγών, θα φανούν και θα μας καταδιώκουν.

Στον συγκεκριμένο κλάδο, οι σοβαροί εργοδότες φαίνεται ότι αποτελούν την μειοψηφία. Θα χρειαστεί να αναδειχθεί μέσω κάποιας σοβαρής κρίσης η κακή ποιότητα πολλών υπηρεσιών σε συνδυασμό με την αύξηση των προβλημάτων του περιβάλλοντος, για να αποκατασταθεί – αν η κλιματική κρίση το επιτρέψει—μία λογική ισορροπία τιμής και ποιότητας ή αυτού που ονομάζουμε value for money.

Δυστυχώς, υποπτεύομαι ότι η χώρα μας βρίσκεται πολύ κοντά στο σημείο όπου ο ελληνικός τουρισμός δεν θα κρίνεται πλέον πως δίνει ποιότητα ανταποκρινόμενη στις χρεώσεις που κάνει.

Η ιστορία με την έλλειψη χεριών στον τουρισμό και εστίαση αντανακλά αυτά τα προβλήματα– όπως ταυτόχρονα εμφανίζεται ως αποτέλεσμα των χαμηλών αμοιβών, των εκβιασμών για εργασία χωρίς ασφαλιστική κάλυψη, κακών συμπεριφορές, νοοτροπίας έλλειψης σεβασμού προς την έννοια της εργασίας.

Παρασυρόμαστε από την εντυπωσιακή άνοδο των αριθμών. Ο υπερτουρισμός ελάχιστα μας απασχολεί ως κοινωνικό σύνολο, ο προγραμματισμός ως συγκεκριμένος τομέας. Το ξύπνημα θα έρθει. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα είναι πολύ ξαφνικό επειδή θα έχουμε την ελάχιστη προοπτική και διάθεση να διαβάσουμε τα αρνητικά σημάδια που έχουν ήδη φανεί.

Διαβάστε επίσης

Τα καθαρά αδιέξοδα της αντιπολίτευσης