Πολιτισμικές και γεωπολιτικές διαστάσεις του νέου πολέμου

Μόνο και μόνο λόγω της ωμότητας της επίθεσης της Χαμάς δικαιολογείται το συμπέρασμα ότι πρόκειται για πόλεμο πολιτισμών – ουσιαστικά πόλεμο κατά της Δύσης ενός σημαντικού μέρους του Ισλάμ με το οποίο έχει πλέον σαφέστατα συμβληθεί η Ρωσία.

Η συμπεριφορά των Ρώσων στρατιωτών και παραστρατιωτών και των (κατ’ ευφημισμό) «μαχητών» της Χαμάς λίγο διαφέρουν. Η ωμή βία που δεν εξαιρεί γυναίκες (αυτές έτσι κι αλλιώς για το Ισλάμ θεωρούνται όντα κατώτερου θεού) αλλά ούτε και παιδιά, δεν αποτελεί μέρος του δυτικού πολιτισμού. Όταν η Ναζιστική Γερμανία συμπεριέλαβε την ωμότητα και μάλιστα σε τερατώδες μέγεθος και σε επίπεδο γενοκτονίας, η ανθρωπότητα βυθίστηκε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η επίθεση της Χαμάς προφανώς εντάσσεται σ’ ένα σχέδιο που έχει εξυφανθεί από την Ρωσία και το Ιράν. Η Χεζμπολά δήλωσε ότι το τάσσεται με την Χαμάς αλλά προς το παρόν δεν έχουν εκδηλωθεί ανοιχτές εχθροπραξίες. Είναι δηλώσεις τακτικής – οπότε άνευ αξίας. Η ηγεσία του Λιβάνου μπορεί να λέει ότι δεν επιθυμεί πόλεμο με το Ισραήλ αλλά καλύτερα ας ρωτήσει πρώτα τις ηγεσίες της Χεζμπολά και του Ιράν τι θέλουν τελικά. Εκτιμώ ότι μόλις οι εξελίξεις αρχίσουν να είναι έντονα αρνητικές για την Χαμάς, η Χεζμπολά θα ανοίξει δεύτερο μέτωπο κατά του Ισραήλ.

Το γεωπολιτικό παιγνίδι γίνεται ολοένα και πιο ριψοκίνδυνο. Βλέποντας ότι ο πόλεμος με την Ουκρανία δεν κερδίζεται η Ρωσία  χρησιμοποιεί πλέον τα πιο προηγμένα όπλα της ( π.χ. Glide Bombs) προκειμένου να επιφέρει το μεγαλύτερο δυνατόν πλήγμα σε στρατιωτικούς στόχους και σε άμαχο πληθυσμό. Ο Putin, ακολουθεί έτσι στα αχνάρια του Στάλιν όχι μόνο ως προς την συγκέντρωση όλων των εξουσιών στα χέρια του αλλά και ως προς την αιματοβαμμένη κληρονομιά του. Το γνωστό βιβλίο του ιστορικού Allan Bullock “”Hitler and Stalin: Parallel Lives”(Χίτλερ και Στάλιν, Βίοι Παράλληλοι) θα μπορούσε να ξαναγραφτεί με το Πούτιν ως έναν από τους δύο πρωταγωνιστές του.

Πιστό στην στρατηγική του να εξαφανίσει το Ισραήλ από προσώπου γης, το Ιράν έχει εμπλακεί σε μία σύγκρουση με εκτεταμένες γεωπολιτικές προεκτάσεις. Είναι αμφίβολο αν οι ηγέτες του έχουν συνειδητοποιήσει που μπορεί να οδηγήσει αυτή η σύγκρουση που τόσο επιπόλαια υποδαύλισαν ιδεολογικά και όπλισαν στρατιωτικά. Είναι αμφίβολο αν έχουν σκεφτεί την πιθανότητα ότι αυτός ο πόλεμος μπορεί να οδηγήσει στην πτώση της θεοκρατίας τους αλλά, εξίσου άνετα, στην χρήση πυρηνικών όπλων.

Η παρουσία των ΗΠΑ στην Μεσόγειο με την αποστολή ισχυρών δυνάμεων δεν αποσκοπεί στην βοήθεια προς το Ισραήλ, αλλά έχει στόχο να λειτουργήσει ως αποτρεπτική δύναμη προς το Ιράν—ακριβώς επειδή οι προθέσεις των μουλάδων είναι γνωστές και η ακρότητα των πράξεων τους επικίνδυνη. Όταν στέλνουν σε κώμα παιδί επειδή δεν ήταν σε απόλυτη εναρμόνιση με το κώδικα ενδυμασίας, το συμπέρασμα ως προς τον ακραίο θρησκευτικό τους ζήλο είναι σαφές.

Είναι δύσκολο να εξιχνιαστεί η εμπλοκή της Κίνας, πολύ περισσότερο οι προθέσεις της. Προς το παρόν, η εύκολη και απλή απάντηση είναι ίσως και η πιο σωστή: περιμένει στο περιθώριο βλέποντας με ειρωνικό χαμόγελο τους αντιπάλους να σφάζονται.

Οι εξελίξεις είναι  σε σημαντικό βαθμό άδολες. Με βεβαιότητα, πάντως, μπορεί να υποστηριχτεί ότι το Ισραήλ δεν θα σταματήσει παρά μόνο όταν θα έχει εξοντώσει την Χαμάς. Αν θα αλλάξει και τον χάρτη της Μέσης Ανατολής όπως ισχυρίζεται ο Νετανιάχου, σε μεγάλο βαθμό θα εξαρτηθεί από το αν ο πόλεμος θα επεκταθεί με την εμπλοκή κι άλλων μελών.

Σε ορατό χρονικό διάστημα θα υπάρξει πίεση για να σταματήσει ο πόλεμος Ρωσίας – Ουκρανίας. Η όποια διευθέτηση θα είναι σε βάρος της Ουκρανίας. Αν δεν υπάρξει ειρήνη η χρήση τακτικών ατομικών όπλων δεν πρέπει να αποκλείεται.

Η σύγκρουση του Ισλάμ με την Δύση θα πάρει μόνιμη και ανοιχτή μορφή. Τα ιδεώδη των δύο πολιτισμών είναι σε πλήρη αντίθεση και καμία πλευρά δεν θα δεχτεί εκπτώσεις. Η ακριβής μορφή της σύγκρουσης δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί. Μόνο το πιθανό περίγραμμα βλέπουμε σήμερα.

Για την Δύση, ένα συμπέρασμα είναι σαφές: στον πόλεμο που σταδιακά έρχεται όλο και πιο κοντά, δεν μπορεί να επικαλεστεί κανένα ηθικό πλεονέκτημα αν δεν αλλάξει η μορφή του καπιταλισμού που κυριαρχεί σήμερα. Αν η Δύση δεν φροντίσει τους φτωχούς και δυστυχισμένους, τους άστεγους και τους πεινασμένους, τα παιδιά και τις γυναίκες,  τους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες και τους εσωτερικούς μετανάστες τότε θα χάσει τον ιδεολογικό πόλεμο—τον πόλεμο για το μυαλό και την πίστη των πολιτών. Αν η Δύση δεν αναλάβει την ηγεσία στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, στην μάχη κατά των πανδημιών, στην αποκατάσταση της ισορροπίας μεταξύ του ανθρώπου και της Φύσης, όλοι οι άλλοι πόλεμοι θα έχουν μεν κατά μία έννοια δευτερεύουσα σημασία, αλλά το πιθανότερο είναι πως δεν θα κερδηθούν.

Διαβάστε επίσης

Μερικές πρώτες σκέψεις για τον νέο πόλεμο

________________­_______

Αυτοδιοικητικές εκλογές 2023

Δείτε πώς διαμορφώνονται οι χάρτες των αποτελεσμάτων για δήμους και περιφέρειες