Αντώνης Κεφαλάς-Αρθρογράφος
Το άρθρο του S.P. Huntington στο περιοδικό Foreign Affairs to 1993 προκάλεσε τσουνάμι αντιδράσεων – θετικών και αρνητικών.
Η βασική θέση του αναπτύχθηκε λεπτομερώς τρία χρόνια αργότερα με το βιβλίο του «The Clash of Civilizations and the Remaking of the World Order». Ο Huntington αποβίωσε το 2008.
Αν ζούσε σήμερα και παρακολουθούσε τις κινήσεις και τα λόγια του Ερντογκάν, θα μπορούσε κάλλιστα να ισχυριστεί ότι ο «Σουλτάνος» αποτελεί μία απτή απόδειξη της ορθότητας του ισχυρισμού του ότι οι συγκρούσεις του 21ου αιώνα θα είναι μεταξύ πολιτισμών και αυτές θα αναμορφώσουν την παγκόσμια τάξη των πραγμάτων.
Η γκάφα του Francis Fukuyama το 1992 για το «το τέλος της ιστορίας» ήταν μία ακόμη επιβεβαίωση ιστορικής αλήθειας: όταν οι πολιτισμοί θεωρούν ότι με αυτούς η ιστορία τελειώνει, τότε έχει αρχίσει η κατάρρευση τους.
Ο Ερντογάν, όμως, δεν θέλει να δεχτεί το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Πιστεύει ότι μπορεί να την αναβιώσει.
Όραμα του είναι η αρχηγία του Σουνιτικού Ισλάμ. Όχημα του η αυταρχική, στρατιωτική Τουρκία. Πλεονέκτημά του, η γεωπολιτική θέση της.
Ο Ερντογάν δεν ενδιαφέρεται πλέον για την ένταξη της χώρας του στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό ήταν ένα εγχείρημα καταδικασμένο πριν καν ξεκινήσει.
Η Ευρώπη δεν το ήθελε, διότι δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει την ελεύθερη εγκατάσταση Τούρκων στα εδάφη της.
Και η Τουρκία δεν το επιθυμούσε, διότι δεν μπορούσε ποτέ να προσαρμοστεί στο κράτος δικαίου και στις ατομικές ελευθέριες της Δύσης.
Η μόνη πραγματική εξάρτηση του Ερντογκάν από την Δύση αφορά τον στρατιωτικό εξοπλισμό.
Η Ελλάδα σήμερα ζητά να τεθεί εμπάργκο στις εξαγωγές όπλων προς την Τουρκία.
Η γείτονα χώρα, όμως, δεν εισήγαγε μόνο τον εξοπλισμό αλλά και την τεχνογνωσία. Σε πολλές περιπτώσεις ήδη την κατέχει, ήδη παράγει, ήδη εξάγει. Και ότι της λείπει μπορεί εύκολα να το αποκτήσει την μαύρη αγορά.
Θα είναι λάθος να θεωρηθεί η φραστική επίθεση του Ερντογάν κατά του Μακρόν ως απώλεια ψυχραιμίας ή υπερβολική έπαρση, ή, ακόμη, ως προσπάθεια ικανοποίησης του εσωτερικού ακροατηρίου του.
Λάθος θα είναι να εκτιμηθεί ότι η κακή κατάσταση της Τουρκικής οικονομίας μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο στα σχέδια του Ερντογκάν.
Λάθος να χαρακτηριστεί ως περιπέτεια η επέμβαση του στην Λιβύη, στην Συρία, στο Αζερμπαϊτζάν.
Λάθος αν θεωρηθεί λάθος η κατάρριψη του Ρωσικού μαχητικού αεροσκάφους, λάθος αν υποτιμηθεί η σημασία της αγοράς των S-400, λάθος αν θεωρηθεί εφικτή μία διμερής συμφωνία για την Ανατολική Μεσόγειο ή για την Κύπρο.
Σε όλες τις περιπτώσεις ο Ερντογκάν κινείται στρατηγικά.
Με ρεαλισμό αναγνωρίζει ότι η Ευρώπη δεν έχει στρατιωτική ισχύ, οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να εμπλακούν σε νέο πόλεμο, η Ρωσία δεν μπορεί να του επιβληθεί παρά μόνο στρατιωτικά –κι αυτό ενέχει τεράστιο κόστος για τον Putin.
Δεν διστάζει, λοιπόν, να επιδιώκει την υλοποίηση των στόχων του σχεδόν με κάθε μέσο.
Ο Ερντογκάν θέλει ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο για να εξασφαλίσει ενεργειακή ανεξαρτησία.
Κρατά ισχυρό χαρτί απέναντι στην Ρωσία λόγω των αγωγών πετρελαίου που διέρχονται από την Τουρκία.
Αδιαφορεί για την Ε.Ε. διότι γνωρίζει πως έχει κρυφούς θαυμαστές της δικτατορίας του και διακαείς υποστηρικτές της γεωπολιτικής σημασίας του.
Παίζει με τις ΗΠΑ διότι ο Πρόεδρος είναι φιλαράκι του και το Κογκρέσο ανίκανο να πάει κόντρα στον Τραμπ.
Δεν φοβάται στις οικονομικές κυρώσεις—η εμπειρία δείχνει πως παρακάμπτονται με σχετική ευκολία.
Το 1938-1939, η Ευρώπη εθελοτυφλούσε απέναντι στην Ναζιστική απειλή. Πίστευε ότι μπορούσε να την ελέγξει με την διπλωματία.
Το φιάσκο του Μονάχου έμεινε στην ιστορία.
Σήμερα η Ευρώπη εθελοτυφλεί απέναντι στην Τουρκία του Ερντογάν. Ο Ερντογάν, όμως, έχει ήδη κηρύξει τον πόλεμο των πολιτισμών.
