Ιδεοληψία και οικονομική πραγματικότητα

Σε προηγούμενα άρθρα μου είχα υποστηρίξει ότι η ορθόδοξη οικονομική πολιτική με την έμφαση στη σφιχτή νομισματική και περιοριστική δημοσιονομική πολιτική θα οδηγούσε πολλές από τις οικονομίες σε ύφεση. Ο πληθωρισμός αυξανόταν αλλά το βασικό πρόβλημα ήταν η άνοδος στο κόστος της ενέργειας κι αυτό δεν μπορούσε να ελεγχθεί με αυξήσεις στο κόστος χρήματος.

Σήμερα, βρισκόμαστε για μία ακόμη φορά σε σχετικά αχαρτογράφητα οικονομικά νερά. Συνοπτικά μπορούμε να επισημάνουμε τα εξής:

• Και οι τρεις μεγάλες κεντρικές τράπεζες, ΗΠΑ, Η.Β. και Ευρωζώνη, δηλώνουν ότι θα συνεχίσουν την πολιτική αύξησης των επιτοκίων.
• Η κάθε μία αντιδρά σε διαφορετικά αίτια.
  • Η FED εξακολουθεί να αντιμετωπίσει ισχυρή ζήτηση, από καταναλωτές και από εταιρείες που επενδύουν στην αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και θεωρεί πως αυτό δικαιολογεί την αυστηρή τήρηση της πολιτικής αύξησης του κόστους χρήματος
  • Η ΕΚΤ δηλώνει ότι, στην ουσία, λειτουργεί προληπτικά: θέλει να αποφύγει να μετατραπεί ο πληθωρισμός κόστους σ πληθωρισμό ζήτησης.
  • Η Τράπεζα της Αγγλίας, υπερασπίζεται το νόμισμα και προσπαθεί να αποκαταστήσει μία μορφή εμπιστοσύνης στην βρετανική οικονομία.
• ΟΙ τιμές ενέργειας δείχνουν σαφή τάση υποχώρησης, κυρίως επειδή οι χειρότερες προβλέψεις για «παγωμένο χειμώνα» και «κλειστά εργοστάσια» δεν επαληθεύτηκαν.
• Ταυτόχρονα, η εγκατάλειψη της zero covid 19 πολιτικής στην Κίνα, δημιούργησε νέα πιο ευνοϊκά οικονομικά δεδομένα.
• Στη βάση αυτή, τόσο ο συνολικός (headline) όσο και ο βασικός, σκληρός πυρήνας (core) πληθωρισμός υποχωρούν.
• Ταυτόχρονα, το ΔΝΤ ήδη άρχισε να αναθεωρεί τις προβλέψεις του. Για το 2023 εκτιμά ότι η ανάπτυξη θα είναι της τάξης του 2,9%, — 0,2 μονάδες πάνω από την προηγούμενη εκτίμηση του – και για το 2024 βλέπει ανάπτυξη 3,1%.

Οι αγορές ομολόγων έχουν ήδη αντιδράσει, θεωρώντας ότι η οικονομική πολιτική θα πρέπει τώρα να χαλαρώσει. Δυστυχώς, η κρατούσα ορθοδοξία έχει τέτοιο φετίχ με τον πληθωρισμό να είναι γύρω από το 2%, που τώρα ακολουθεί άλλη γραμμή προκειμένου να αιτιολογήσει την εμμονή στην άνοδο των επιτοκίων.

Σύμφωνα με τις πλέον πρόσφατες εκτιμήσεις του ΔΝΤ, ο παγκόσμιος πληθωρισμός θα υποχωρήσει από το 8,8% του 2022 στο 6,6% το 2023 και στο 4,3% το 2024. Μιλάμε για μείωση 50% μέσα σε 18 – 24 μήνες. Παρά ταύτα, το προβλεπόμενο επίπεδο του 4,3% θεωρείται «πολύ υψηλό» — οπότε οι κεντρικές τράπεζες θα συνεχίσουν ακάθεκτες την πολιτική τους.

Ουσιαστικά, εν μέσω αύξησης των επιτοκίων, ο πληθωρισμός κάμπτεται και η ανάπτυξη δείχνει αντοχές. Για έναν ορθόδοξο, πιστό στην Γερμανική σχολή, τραπεζίτη αυτό ερμηνεύεται –κατά τα φαινόμενα—ως μία επικίνδυνη κατάσταση γι’ αυτό και θέλει να συνεχίσει τη σφιχτή νομισματική και περιοριστική δημοσιονομική πολιτική.

Για έναν σύγχρονο τραπεζίτη, που δεν βλέπει τα πράγματα τεχνοκρατικά και ιδεοληπτικά, αλλά αναγνωρίζει ότι πίσω από τα νούμερα υπάρχουν άνθρωποι που υποφέρουν, η εικόνα είναι πέρα για πέρα ενθαρρυντική για να αλλάξει η πολιτική, με στόχο την τόνωση της ανάπτυξης. Αποδέχεται, δηλαδή, πως δεν υπάρχει ουσιαστικό πρόβλημα με πληθωρισμό γύρω από το 4% – μικρό τίμημα προκειμένου να μην υποφέρουν οι ήδη ευάλωτοι.

Συνδυασμένα, η ενέργεια και η Κίνα άλλαξαν την εικόνα. Άλλοι εμμένουν στην τύφλα τους, άλλοι επιδεικνύουν προσαρμοστικότητα και αναλαμβάνουν την ηθική ευθύνη της επιλογής «υψηλότερος πληθωρισμός από το έτσι κι αλλιώς αυθαίρετο 2%, με όφελος λιγότερη ανθρώπινη δυστυχία».

Τα οικονομικά νερά μπορεί να είναι θολά, οι προθέσεις όμως δεν είναι αχαρτογράφητες: — διότι είναι ιδεοληπτικές.

Διαβάστε επίσης       

Άρθρο Παρέμβαση: Ο θίασος ΣΥΡΙΖΑ και οι Σταλινικές μέθοδοι του