Γιατί δεν ξεκαθαρίζει το τοπίο με τα επιτόκια

Όταν, πριν από λίγους μήνες η Λαγκάρντ έλεγε ότι τα οικονομικά πλέουν σε αχαρτογράφητα νερά, ήξερε πολύ καλά ότι ήταν μία de profundis ειλικρινής δήλωση στο πνεύμα της οποίας εξακολουθεί να κινείται με αναφορά στην πορεία των επιτοκίων. Όταν, για μήνες τώρα ο Πάουελ αποφεύγει να δεσμευτεί για την πορεία των επιτοκίων, στην ουσία συμφωνεί με τη Λαγκάρντ. To αποτέλεσμα είναι πως οι αγορές κινούνται με βάση τις φήμες και τις διαφορετικές θέσεις περισπούδαστων αναλυτών.

Το τοπίο παραμένει θολό. Αυτό, εξάλλου, είναι το ορθό. Διανύουμε περίοδο μεγάλης αβεβαιότητας, οπότε η χρήση παραδοσιακών εργαλείων που υποτίθεται ότι λειτουργούν σε περιβάλλον πλήρους, ακριβής, διαθέσιμης σε όλους γνώσης, δεν μπορεί παρά να αντανακλά αυτήν την θολούρα.

Στην συγκεκριμένη χρονική στιγμή οι δύο μεγάλες κεντρικές τράπεζες, η FED και η ECB εν μέρει αντιμετωπίζουν διαφορετικά προβλήματα.

Η FED βλέπει μεν τον πληθωρισμό να είναι κοντά στον στόχο της του 2%, αλλά τα στοιχεία που έχει για την αγορά εργασίας δεν συμφωνούν μεταξύ τους.

Αυτά με βάση τους καταγεγραμμένους ως μισθωτούς δείχνουν ότι μέσα σ’ ένα έτος δημιουργήθηκαν 2,7 εκατ. θέσεις εργασίας.

Αυτά, όμως, που καταγράφουν την απασχόληση με βάση τα νοικοκυριά μειώνουν το νούμερο στις 700 χιλιάδες. Το ένα είναι κατά της μείωσης των επιτοκίων, το άλλο υπέρ.

Εξάλλου, κανένας δεν γνωρίζει ποια είναι κι αν έχει αλλάξει η εκτίμηση των αγορών για το επίπεδο του ουδέτερου επιτοκίου (εκείνο το επιτόκιο που ισορροπεί την τάση για κατανάλωση με το κίνητρο για επένδυση).

Μετά τις αυξήσεις που ξεκίνησαν το 2022 τα επιτόκια έχουν επανέλθει στα τότε επίπεδα τους, αλλά ουδείς μπορεί να αποσαφηνίσει τις εκτιμήσεις των αγορών.

Είναι γεγονός όμως, ότι το μακρόχρονο πραγματικό επιτόκιο (η απόδοση 30ετούς ΤΒ προσαρμοσμένου για τον πληθωρισμό) έχει επιστρέψει στα επίπεδα του 2023.

Από την πλευρά της, η ECB αντιμετωπίζει μία υποτονική οικονομία, μία δημοσιονομικά εμμονική Γερμανία, περίπου στάσιμη παραγωγικότητα, με μόνο θετικό σημάδι την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού.

Δεν βιάζεται να μειώσει τα επιτόκια, οπότε ακολουθώντας διαφορετικούς δρόμους η ECB  ταυτίζεται με τη FED στο συμπέρασμα πως δεν δικαιολογείται βιασύνη στην μείωση των επιτοκίων.

Ο δισταγμός των δύο κεντρικών τραπεζών, όμως, δεν μπορεί να βασίζεται μόνο σε οικονομικούς παράγοντες.

Μία εκλογή του Τραμπ, για παράδειγμα, θα αλλάξει ριζικά το οικονομικό τοπίο στην Ευρώπη, μόνο και μόνο για γεωπολιτικούς λόγους.

Ένα πιθανό ξεπούλημα της Ουκρανίας –κυρίως από τους Ρεπουμπλικάνους στις ΗΠΑ— θα διαφοροποιήσει βαθύτατα και το οικονομικό και το γεωπολιτικό σκηνικό.

Μία νέα και αναπάντεχα καταστροφική εκδήλωση της κλιματικής κρίσης θα ανατρέψει την πορεία του πληθωρισμού.

Μία έξαρση των μεταναστευτικών ροών θα οδηγήσει τις δημοκρατίες σε προβληματικά μονοπάτια.

Το θολό τοπίο της γνώσης αντανακλάται στη λήψη (ή την μη λήψη) σαφών αποφάσεων εκ μέρους των κεντρικών τραπεζών.

Όσοι περιμένουν επιστροφή στην κανονικότητα του 2020 θα απογοητευτούν τραγικά—είτε στην οικονομία, είτε στην πολιτική.

Διαβάστε επίσης

Δεν υπάρχει όφελος χωρίς κόστος – στην οικονομία και στην πολιτική

Οι όψεις της οικονομίας και οι επιλογές πάντα με κόστος

Τον πρώτο κυνηγούν όλοι αλλά στη Ν.Δ. δεν έχουν πάρει είδηση