Πηνελόπη Κουρτζή: Η επαγγελματική ηθική δεν έχει φύλο

Από το «Κουμκουάτ» στα «Δεκατρία μπαλώματα» και από τα «Δεκατρία μπαλώματα» στο «Κορίτσι με το σαλιγκάρι», το βιβλίο πάνω στο οποίο στηρίζεται η σειρά «Παραλία» της ΕΡΤ, η αγάπη της Πηνελόπης Κουρτζή για τη συγγραφή ήταν αυτή που της έδωσε τη δική της ξεχωριστή θέση στις βιβλιοθήκες των αναγνωστών. Οι πρωταγωνιστές των έργων της είναι άνθρωποι της διπλανής πόρτας, ενώ οι περιγραφές της χαρακτηρίζονται από μία κινηματογραφικότητα.

Γεννημένη στην Άρτα και μεγαλωμένη στην Αθήνα, η Πηνελόπη Κουρτζή σπούδασε Βιοτεχνολογία και εργάστηκε επί σειρά ετών στον ιδιωτικό τομέα. Σήμερα, δραστηριοποιείται στον επιχειρηματικό χώρο και ταυτόχρονα ασχολείται με τη συγγραφή. Μέχρι στιγμής έχει κυκλοφορήσει 5 μυθιστορήματα, έχει διακριθεί σε διαγωνισμούς ποίησης και έχει γράψει θεατρικά έργα.

Επιτυχημένη συγγραφέας και επαγγελματίας, σύζυγος και μαμά ενός αγοριού, η συγγραφέας Πηνελόπη Κουρτζή καταθέτει τη δική της αλήθεια στο νέο μεγάλο αφιέρωμα του mononews.gr για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, με τίτλο «Μάχη με τα στερεότυπα».

-Υπάρχει ισότητα μεταξύ των φύλων; Δίνονται ίσες ευκαιρίες και η κοινωνία αντιμετωπίζει το ίδιο γυναίκες και άντρες; Αν όχι, πού οφείλεται αυτό;

Π.Κ.: Υπάρχει διάθεση ισότητας και καλή προαίρεση και αναμφισβήτητα ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας έχει ταχθεί σε αυτόν τον σκοπό. Κάθε αξίωση όμως, αυτονόητη ή μη σε μία γενική θεώρηση, σε όλα τα μικροπεριβάλλοντα βρίσκει αντιστάσεις και εκεί είναι που πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας.

-Κατά πόσον οι ίδιες οι γυναίκες αποδέχονται και συναινούν σε πλαίσια που τις αδικούν και τις μειώνουν χωρίς να το συνειδητοποιούν (ή και συνειδητοποιώντας το); 

Π.Κ.: Κατά μεγάλο ποσοστό ανάλογα την κάθε περίπτωση όπως άλλωστε συμβαίνει με κάθε διάκριση κοινωνική, πολιτική, φυλετική. Το ζητούμενο είναι να μην χρειάζεται η κάθε γυναίκα να είναι σε επαγρύπνηση για το τι συμβαίνει κάθε φορά ή με ποιο τρόπο. Το ζητούμενο είναι να απολαμβάνει η γυναίκα την αυτονόητη θέση της και αυτή να αποτελεί χαλί στην εξέλιξη της. Ο στόχος τον οποίο κοιτάμε κατάματα και θέλουμε να επιτύχουμε.

-Υπάρχουν προκαταλήψεις και στερεότυπα που λειτουργούν εσωτερικά, συνειδητά ή ασυνείδητα, δημιουργώντας ένα στενό πλαίσιο που αναγκάζει τις γυναίκες να παίζουν με… άλλους κανόνες;

Π.Κ.: Δυστυχώς ναι και η άμυνα σε αυτό είναι ακριβώς το να προσαρμόζουμε ενίοτε την συμπεριφορά μας πριν καν συμβεί με την υπόνοια και μόνο. Και φυσικά αυτό οδηγεί νομοτελειακά σε μη αυθόρμητη συμπεριφορά και στο αίσθημα της έλλειψης ελευθερίας.

-Μήπως η ανισότητα γεννιέται μαζί με τις γυναίκες και μεγαλώνει από τον τρόπο που μαθαίνουν να σκέφτονται, εγκλωβίζοντάς τες στο δεύτερο ρόλο;

Π.Κ.: Όχι. Η ανισότητα, ή καλύτερα η αντίληψη της ανισότητας είναι επίκτητη και έχει και την δυνατότητα να καλλιεργείται και να εκκολάπτεται ακόμα και σε περιβάλλοντα στα οποία έχει εκριζωθεί. Η ανισότητα είναι ένας ξενιστής και έτσι θα ήταν καλό να την αντιμετωπίζουμε μην επιτρέποντας της να βρει υπόστρωμα να ακουμπήσει.

-Για ‘σας είναι αποδεκτή η ίδια συμπεριφορά από άνδρες και γυναίκες στον επαγγελματικό χώρο; Διεκδικούν, θυμώνουν, συγκρούονται το ίδιο;

Π.Κ.: Η επαγγελματική ηθική δεν έχει φύλο και αυτό θα έπρεπε να ισχύει για όλους με ξεκάθαρους κανόνες. Από την άλλη, όσο και αν θέλουμε να μην το πιστεύουμε, οι γυναίκες δεν διεκδικούν, δεν θυμώνουν και δεν συγκρούονται το ίδιο. Υπάρχει διαφορετική μετάφραση της αντίδρασης μίας γυναίκας  στις καταστάσεις αλλά και στις δράσεις της. Και φυσικά όλα αυτά δεν προκύπτουν από το σύνολο των ατόμων ενός επαγγελματικού χώρου, αλλά συνήθως από μία μειονότητα που έχει την διάθεση να τοποθετήσει διαφορετικά τον άντρα από την γυναίκα.

-Θεωρείτε ότι η γυναίκα οφείλει να είναι πιο προσεκτική και επιλεκτική σε ό,τι αφορά την ερωτική της ζωή ή συμπεριφορά σε σχέση με τον άνδρα; Θεωρείτε ότι αυτή η πλευρά της συνδέεται και επηρεάζει την αξία και την εικόνα της στα μάτια των άλλων;

Π.Κ.: Συνδέεται και επηρεάζει με τον τρόπο που προανέφερα. Στην μετάφραση που δίνεται και που διαφέρει συχνά ακόμα και στις μέρες μας από αυτή που δίνεται στον άντρα. Είμαστε στην μέση της πορείας που θα οδηγήσει στην εξάλειψη όλων των στερεοτύπων και όσο πιο γρήγορα το αντιληφθούμε τόσο πιο γρήγορα θα βοηθήσουμε και εμείς να φτάσουμε στο τέρμα της διαδρομής. Το βλέμμα στον στόχο και όχι σε ατέρμονες συζητήσεις γιατί ακόμα συμβαίνει αυτό.

Αναφορικά με την συμπεριφορά της γυναίκας στην προσωπική της ζωή ή την συμπεριφορά της σε σχέση με τον άντρα, δεν μπορώ να τοποθετηθώ, καθώς ακριβώς όπως το λέει και η κυριολεξία είναι προσωπική και ο κάθε άνθρωπος έχει απόλυτο δικαίωμα να αποφασίσει για τον εαυτό του σε αυτό και οφείλουμε να το σεβόμαστε.

Όλα εξαρτώνται από την ποιότητα των ομάδων,
το στίγμα και το όραμα που έχει η κάθε επιχείρηση

-Είναι πιο εύκολο για μια γυναίκα να ανταποκριθεί στις ευθύνες του σπιτιού και, επομένως, της αναλογούν περισσότερες ή μήπως έτσι έχουμε μάθει και αυτό περιμένουμε όλοι;

Π.Κ.: Σε ένα πολύ γενικό πλαίσιο, ίσως είναι πιο εύκολο, ναι. Γιατί το σπίτι και ο μικρόκοσμος του είναι κάτι που εμείς οι γυναίκες αγαπάμε βαθιά και το φροντίζουμε πνευματικά παρατηρώντας το καλύτερα κάποιες φορές. Αυτό δεν σημαίνει όμως τίποτα παραπάνω από το ότι μπορούμε να αναλάβουμε κατά βούληση πρωτοβουλίες που θα ικανοποιήσουν τις ανάγκες όλων αν χρειαστεί. Την ευθύνη την μοιράζονται όλοι από κοινού και κάθε μέλος μπορεί να βρει την θέση του, το ταλέντο του, την ευθύνη του μέσα σε αυτό.

-Η γυναίκα ενδιαφέρεται περισσότερο από τους άνδρες για την εικόνα της και τι θα πουν οι άλλοι για τις επιλογές της;  

Π.Κ.: Ίσως πιο παλιά ναι, τώρα δεν νομίζω πως είναι τόσο καθολικό. Από την άλλη είναι ωραίο να ενδιαφέρεσαι για την εικόνα σου σε λογικό βαθμό, είναι υγεία γιατί όχι; Για τις επιλογές της φυσικά συμβαίνει, το νιώθουμε όλοι, ειλικρινά όμως δεν ξέρω κατά πόσο αυτό δεν το νιώθουν και οι άντρες, ίσως απλά σε διαφορετικά πεδία.

­­­­­­­-Ο χώρος των επιχειρήσεων, του βιβλίου και της τηλεόρασης δίνει ίδιες ευκαιρίες ανέλιξης σε άντρες και γυναίκες;

Π.Κ.: Άλλοτε ναι και άλλοτε όχι, δεν θα μπορούσα να τα εντάξω σε ένα γενικό πλαίσιο, ούτε να τα χωρίσω φυλετικά από την εμπειρία μου. Όπως και στους περισσότερους χώρους, όλα εξαρτώνται από την ποιότητα των ομάδων, το στίγμα και το όραμα που έχει η κάθε επιχείρηση. Δεν είναι μυστικό πως αυτοί οι χώροι που αναφέρετε είναι σκληροί και πολύ δύσκολοι χώροι και είναι απαραίτητο να αξιοποιείς όλο το δυναμικό που έχεις ως άνθρωπος για να έχεις την ευκαιρία να τα καταφέρεις.

-Το φύλο σας ήταν ποτέ λόγος για να αντιμετωπίσετε στερεοτυπικές συμπεριφορές ή κάποια προκατάληψη; Είναι εύκολο να αποδεχθούν τη γυναικεία ηγεσία άντρες υφιστάμενοι;

Π.Κ.: Ναι, έχω αντιμετωπίσει τέτοιες συμπεριφορές ή στάσεις ζωής και είναι λυπηρό, ακόμα και στις περιπτώσεις που ήταν υφέρπουσες ή ασυνείδητες. Γενικά έχω υπάρξει σε συνθήκες όπου απαιτούνταν ένα πρώτο βήμα από ‘μένα πριν από τα υπόλοιπα και που αυτό ήταν να πείσω για τις ικανότητες μου επειδή ήμουν γυναίκα πριν από οτιδήποτε άλλο.

Δεν υπάρχει όριο στο πόσο ψηλά στην ιεραρχία
μπορεί να  φτάσει μια γυναίκα

-Τι θα συμβουλεύατε μια γυναίκα που θέλει να ηγηθεί σε άντρες υφισταμένους της; Ποια είναι τα μεγαλύτερα εμπόδια που μπορεί να συναντήσει;

Π.Κ.: Δεν ξέρω αν μπορώ εγώ να δώσω κάποια συμβουλή ή απλά να πω πως τελικά αν έρθει αντιμέτωπη με κάποια στερεοτυπική συμπεριφορά να συνεχίσει την πορεία της σαν να μην την βλέπει ή την ακούει καν και να διατηρήσει την φόρα που έχει. Πάντα υπάρχει τρόπος να επιβληθείς, γιατί όμως αλήθεια να είναι αναγκαίο αυτό το χάσιμο χρόνου και δυνάμεων, ενώ μία αρμονική συνεργασία μπορεί να αποδώσει καρπούς;

Τα μεγαλύτερα εμπόδια που μπορεί να συναντήσει είναι η αντίσταση φυσικά στον ρόλο της και στους στόχους της και η με όποιο τρόπο διεκδίκηση των δικών της κεκτημένων, δηλαδή ένας αγώνας άνευ ουσίας και νοήματος που αν έλειπε και οι άνθρωποι δεν θα κατέληγαν τόσο σκληροί στις αντιδράσεις τους, και τα πράγματα θα πήγαιναν γρήγορα καλύτερα.

– Έχει σημασία για την αξία μιας εταιρείας η παρουσία γυναικών στα διοικητικά συμβούλια;

Π.Κ.: Αναμφισβήτητα θεωρώ πως ναι. Έχει σημασία στα διοικητικά συμβούλια η ομότιμη ύπαρξη ανθρώπων που έχουν μάτια στον στόχο και διάθεση για δουλειά, φαντασία, προσήλωση και φροντίδα για ότι αναλαμβάνουν και πολλά από αυτά τα χαρακτηριστικά είναι γυναικεία.

-Υπάρχει κατά τη γνώμη σας γυάλινη οροφή; Υπάρχει όριο στο πόσο ψηλά στην ιεραρχία μπορεί να  φτάσει μια γυναίκα; Αμείβονται το ίδιο άντρες και γυναίκες για την ίδια θέση με την ίδια εμπειρία;

Π.Κ.: Στο πρώτο θα απαντήσω κατηγορηματικά όχι πως δεν υπάρχει και τα τελευταία χρόνια έχουμε άπειρα παραδείγματα γύρω μας να το αποδεικνύουν αυτό. Όσο για τις αμοιβές, αν αυτό δεν συμβαίνει, και στις περιπτώσεις που δεν συμβαίνει, είμαι σκεπτική για τους λόγους και για το πόσο έχουμε και εμείς οι γυναίκες την ευθύνη κάποιες φορές να το διεκδικούμε με θάρρος. α α

-Τι θα συμβουλεύατε νέες γυναίκες που θέλουν να ανελιχθούν επαγγελματικά; Ποια είναι τα μεγαλύτερα εμπόδια που θα πρέπει να αντιμετωπίσουν;

Π.Κ.: Θα τις συμβούλευα να έχουν υπομονή, ψυχραιμία, να αναμετρώνται καθημερινά με τους στόχους και τους φόβους της και να μην διστάζουν να διεκδικήσουν όλα αυτά που δικαιωματικά τους ανήκουν ή ονειρεύονται και μπορούν να πετύχουν. Ό,τι προσπαθώ να θυμίζω δηλαδή και εγώ στον εαυτό μου καθημερινά. Αναφορικά με τα εμπόδια, εύχομαι να μην συναντήσουν κανένα, από την εμπειρία μου, αυτά που είναι τα μεγαλύτερα και φοβάμαι πιο πολύ, είναι εκείνα που δεν τα «έχεις δει να σου έρχονται» και δεν τα έχεις υπολογίσει καλά και εκεί θέλει ψυχραιμία και αυτοπεποίθηση.

Ανακαλύψτε το αφιέρωμα «Μάχη με τα στερεότυπα»