Ιχθυοκαλλιέργειες: Οι προσδοκίες για «ολική επαναφορά» και πως η Ελλάδα «πριμοδοτεί» τους Τούρκους παραγωγούς

Σε τροχιά ανασυγκρότησης και εξυγίανσης προσδοκά να εισέλθει η ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια, με όχημα την τριπλή συγχώνευση των Νηρέα, Σελόντα και Ανδρομέδα.

Μετά την ολοκλήρωση των απαραίτητων διαδικασιών, τα βλέμματα στρέφονται στις πρωτοβουλίες που θα αναλάβει το νέο σχήμα για τη δυναμική επιστροφή της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές.

Η τεράστια «δύναμη πυρός» που αποκτά (θα παράγει 70.000 τόνων ψαριών, ποσό που αντιστοιχεί στο 37% της παραγωγής στην ΕΕ), καθιστά το νέο σχήμα ηγέτη στην μεσογειακή ιχθυοκαλλιέργεια, ικανό να διαμορφώσει νέες ισορροπίες στον κλάδο προς όφελος όλων των Ελλήνων παραγωγών.

Το ενδιαφέρον εντοπίζεται σε μεγάλο βαθμό στις τιμές παραγωγού που εξακολουθούν να κινούνται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα. «Τα σημερινά επίπεδα τιμών για το λαβράκι και την τσιπούρα είναι κάτω του κόστους», σημειώνει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του ΕΛΟΠΥ, Απόστολος Τουραλιάς. Αυτό όπως σπεύδει να τονίσει δεν σημαίνει πως ο καταναλωτής απολαμβάνει φθηνότερα το ψάρι ιχθυοκαλλιέργειας, αφού μεσολαβούν και άλλα στάδια μέχρι να φθάσει το προϊόν στον πάγκο του ιχθυοπώλη ή στο σούπερ μάρκετ. Οι προσδοκίες πάντως πως οι τιμές παραγωγού θα εξορθολογισθούν τα επόμενα χρόνια είναι μεγάλες, αφού εκτιμάται πως η σημερινή κατάσταση δεν μπορεί να συνεχισθεί επί μακρόν. Εξάλλου, όπως λέει και ο κ. Τουρολιάς, αυτός ήταν και ένας από τους λόγους για την κατάρρευση των μεγάλων παικτών του κλάδου.

Στο επίκεντρο βρίσκονται και οι κινήσεις του νέου σχήματος για την αντιμετώπιση της «τούρκικης απειλής». Οι γείτονες συνεχίζουν την φρενήρη ανάπτυξή τους, κερδίζοντας διαρκώς έδαφος και μερίδια στις αγορές που κάποτε κυριαρχούσαν οι Έλληνες παραγωγοί.

Οι τελευταίοι εμφανίζονται ανήμποροι να αντισταθούν στην «επέλαση των Τούρκων», οι οποίοι πέρα από τις κρατικές επιδοτήσεις εκμεταλλεύονται και την τελωνειακή σύνδεση Ευρώπης-Τουρκίας για να διοχετεύουν σε χαμηλές τιμές και χωρίς δασμούς τα προϊόντα τους στην ευρωπαϊκή αγορά.

Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Ελληνικών Θαλασσοκαλιεργειών, η διαφορά στην τιμή ανάμεσα στα ελληνικά και τα τουρκικά ψάρια πλησίασε ή και ξεπέρασε το 1 ευρώ/ κιλό! Οι Τούρκοι, όπως λέει ο κ. Τουρολιάς, προμηθεύουν ανενόχλητοι την ευρωπαϊκή αγορά, την ίδια ώρα που οι Έλληνες και οι υπόλοιποι ευρωπαίοι παραγωγοί υπόκεινται σε αυστηρούς κανόνες σε όλα τα στάδια παραγωγής και διάθεσης του προϊόντος. «Είναι επιβαρύνσεις που δεν φαίνονται και επιβαρύνουν σημαντικό το τελικό κόστος», σημειώνει χαρακτηριστικά. Υπολογίζεται πως το κόστος παραγωγής στην Τουρκία είναι από 50% έως και 70% μικρότερο απ’ ότι στην Ελλάδα.

Η ανοχή και τα μεγάλα συμφέροντα

Και όλα αυτά, παρ’ ότι έχουν γίνει προσπάθειες κατά το παρελθόν να μπει φρένο στο καθεστώς που απολαμβάνουν οι Τούρκοι ιχθυοκαλλιεργητές. Όπως επισημαίνει ο πρόεδρος του ΕΛΟΠΥ, παρά τις οχλήσεις και διαμαρτυρίες της ελληνικής πλευράς στα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα, δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα, καθώς λέει πίσω από την ανοχή των Ευρωπαίων κρύβονται τα συμφέροντα των χωρών του ευρωπαϊκού βορρά, οι οποίοι φαίνεται να βολεύονται με αυτή την κατάσταση. Καθώς θεωρούν πως έτσι οι πολίτες τους εξασφαλίζουν την πρόσβαση σε φθηνό ψάρι. Παρ’ ότι αυτό αποβαίνει σε βάρος των ευρωπαίων ιχθυοκαλλιεργητών του Νότου.

Ακόμη και οι επιδοτήσεις που κάποια στιγμή σταμάτησαν να δίνονται από το τούρκικο κράτος στις τούρκικες εταιρείες ύστερα από παρέμβαση της Ευρώπης, φαίνεται σύμφωνα με τον κ. Τουρολιά να έχουν ενεργοποιηθεί και πάλι παρά τις δεσμεύσεις της τούρκικης κυβέρνησης.

Η Εγνατία Οδός και το Χωροταξικό

Ο κ. Τουρολιάς αναδεικνύει και μια άλλη διάσταση του ζητήματος, η οποία όπως λέει πρέπει να προβληματίσει την ελληνική κυβέρνηση είναι πως οι Τούρκοι διοχετεύουν τα προϊόντα τους στην ευρωπαϊκή αγορά, εύκολα και γρήγορα και το κυριότερο χωρίς μεγάλο κόστος, χρησιμοποιώντας τα ελληνικά δίκτυα μεταφορών. Υπό μια έννοια η Ελλάδα «πριμοδοτεί» άθελά της τις τούρκικες εξαγωγές ψαριών προς την Ευρώπη. Μάλιστα, η Εγνατία Οδός έχει γίνει η βασική δίοδος μέσω της οποίας χιλιάδες τούρκικα φορτηγά μεταφέρουν τα εμπορεύματά τους στην ευρωπαϊκή αγορά.

Είναι ενδεικτικό πως το 2018 οι εισαγωγές τουρκικών ψαριών στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 119% σε σχέση με το 2017. Σύμφωνα με στοιχεία της ΑΑΔΕ, εισήχθησαν 11.713 τόνοι νωπών ψαριών από Τουρκία (4.100 τόνοι τσιπούρας, 6.313 τόνοι λαβρακιού και 1.300 τόνοι λοιπών νωπών ψαριών) όπου σχεδόν στο σύνολο τους επαναπροωθήθηκαν σε άλλες χώρες της Ε.Ε.

Το ανησυχητικό είναι ότι οι γείτονες εμφανίζονται αποφασισμένοι να διευρύνουν περαιτέρω τις εξαγωγές τους. Μάλιστα, φέτος, η παραγωγή τους εκτιμάται πως θα φθάσει τους 190.000 χιλιάδες τόνους, ξεπερνώντας τις εκτιμήσεις που έκαναν λόγο για 160 – 165.000 τόνους. Όταν το 2002 η παραγωγή τους δεν ξεπερνούσε τους 20.000 τόνους. Από την άλλη πλευρά, στην Ελλάδα ακόμη παλεύουμε να δημιουργήσουμε το χωροταξικό σχέδιο για τις ιχθυοκαλλιέργειες. Το Άλφα και το Ωμέγα για την ανάπτυξη του κλάδου.