Η παρουσία του Πεκίνου στο «Καλοκαιρινό Νταβός» ήταν σημαντική, αν όχι εντυπωσιακή. Μπορεί να μην ήταν εκεί ο Xi Jinping, ήταν όμως ο Li Qiang. Ενώ ο Τραμπ λιάζεται στην δόξα των βομβαρδισμών, αποδέκτης του θαυμασμού πολλών Ευρωπαίων και Αράβων ηγετών διότι αυτός μπορούσε και τόλμησε, εκεί που αυτοί και να μπορούσαν δεν θα τολμούσαν, οι ηγέτες της νέας υπερδύναμης φροντίζουν μεθοδικά θα πληρώσουν το τεράστιο κενό στην «ήπια δύναμη» (soft power) που δογματικά αλλά κοντόφθαλμα, εγκατέλειψαν οι ΗΠΑ.

Άγαλμα θα στήσουν οι Κινέζοι στον Elon Mask: σε ελάχιστες ημέρες γκρέμισε οικοδόμημα που χρειάστηκε δεκαετίες για να σταθεί, με τον αδιάφορο στην άγνοια του Τραμπ να επικροτεί.

Σε όρους realpolitik, η Αμερική πάντα πρόβαλε την στρατιωτική της ισχύ. Ηγέτες, όπως κυρίως οι F.D. Roosvelt, J. Kennedy, L.B. Johnson, δευτερευόντως οι Bill Clinton και Barak Obama, είχαν συνειδητοποιήσει την σημασία της ήπιας δύναμης και φρόντιζαν να την διατηρήσουν ζωντανή.

Οι δύο Bush μπορεί να μην την προώθησαν, δεν την κατέστρεψαν, όμως, αν και ειδικά ο πόλεμος του Ιράκ της αφαίρεσε αρκετά ηθικά ερείσματα.

Η ήπια δύναμη είναι στενά συνδεδεμένη, εξάλλου, με το σύστημα αξιών που θεωρητικά καθοδηγεί μία υπεύθυνη και με λαϊκή νομιμότητα επενδυμένη κυβέρνηση, οπότε οι ΗΠΑ συχνά έπεφταν στον σκόπελο της ηθικής ασυνέπειας.

Κατάφερναν, όμως, τα πολιτισμικά θετικά να υπερτερούν των αρνητικών, κερδίζοντας έτσι πρώτα τις εντυπώσεις, μετά την επιθυμία σύνταξης με το πρότυπο, τέλος με την αντιγραφή και υιοθέτηση του.

Δεν θα το έλεγες και λίγο να μπορείς να πείθεις χωρίς να απειλείς, να κερδίζεις σαγηνεύοντας, να εμπνέεις χωρίς να επιβάλεις. Κάτι ήξερε ο Μέγας Αλέξανδρος. Από πλευράς κουλτούρας, η Αμερική είχε, έτσι, την μεταπολεμική πρωτοκαθεδρία και δεν ήταν διόλου τυχαία η Γαλλική αντίδραση στην επέλαση των καουμπόι. Από αυτήν την σκοπιά, το ζεύγος στο Elysee Palace μπορεί να κοιμάται πιο ήσυχο.

Για να είμαστε ξεκάθαροι: δεν υποστηρίζεται ότι η επέκταση της ήπιας δύναμης της Κίνας αποβλέπει στην εγκαθίδρυση της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Ακόμη και ως λάτρεις του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, οι Κινέζοι ηγέτες δεν θα επέλεγαν το συγκεκριμένο πολίτευμα.

Είναι λάθος, όμως, να βλέπουμε τις επιλογές τους αποκλειστικά ως αποτέλεσμα του πολιτικά και διοικητικά αναγκαίου (κατ’ αυτούς) αυταρχισμού και να παραγνωρίζουμε τις δικές τους ηθικές και φιλοσοφικές, Κομφουκιανές στην ουσία, επιλογές.

Η Κίνα μπορεί να πάει σε πόλεμο (μόνο;) για την Ταϊβάν. Να επιβάλει με έμμεσα πολεμικά μέσα την δική της ζώνη κυριαρχίας στην Άπω Ανατολή, με επίκεντρο τη Νότια Θάλασσα της Κίνας. Να απαντήσει ίσα προς ίσα σε προκλήσεις.

Έχοντας, όμως, διαγνώσει τις εσωτερικές αντινομίες τόσο της σύγχρονης πρωθυπουργοκεντρικής δημοκρατίας όσο και του σύγχρονου χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού, προετοιμάζεται για την δική της πρωτοκαθεδρία, όπου ένας από τους άξονες στήριξης της θα είναι η δική της ήπια δύναμη.

Σε πρώτο στάδιο αυτή εκδηλώνεται με την στήριξη που δίνει στην παγκοσμιοποίηση, στο ελεύθερο εμπόριο, στο διεθνές δίκαιο. Στην εποχή των αντιφάσεων αυτός είναι ο εύκολος δρόμος, σ’ έναν κόσμο που τρομάζει με την αβεβαιότητα. Η Κίνα προσφέρει σταθερότητα.

Στο επίπεδο της τεχνολογίας, σύμφωνα τουλάχιστον με αναλύσεις των think tanks της Δύσης, η Κίνα έχει ήδη αλλάξει δρόμο: δεν επιδιώκει υποχρεωτικά τον άμεσο ανταγωνισμό με τις ΗΠΑ στην ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης αλλά την κυριαρχία της στις εφαρμογές της.

Ας μην κολακευόμαστε ότι η Δύση είναι πρώτη. To DeepSeek ήταν η προειδοποιητική βολή: ανέξοδη αντιγραφή με βελτιώσεις μάλιστα, εφαρμογής (app) που εύκολα προσαρμόζεται για τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.

Σε επίπεδο πολιτικής φιλοσοφίας η Κίνα επίσης ενδιαφέρεται για την ανάπτυξη της ήπιας ισχύος της. Κορυφαίοι πολιτικοί επιστήμονες εργάζονται, π.χ., στην Chinese Academy of Social Sciences, σε πανεπιστήμια και σε ινστιτούτα, πάνω στο θέμα των ηθικών αξιών που οφείλει να διέπει την τεχνητή νοημοσύνη και, αυτό είναι το κρίσιμο σημείο, στην ανάπτυξη νέας πολιτικής θεωρίας με εφαρμογή σε εθνικό και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οι εργασίες τους δίνουν έμφαση στο αποτέλεσμα και λιγότερο στις διαδικασίες-θεσμούς της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Αναγνωρίζουν, ίσως, ότι η αδυναμία της Δύσης να ξεπεράσει τα προβλήματα που δημιουργεί η οικονομική στασιμότητα και η διοικητική αναποτελεσματικότητα οδηγεί τους πολίτες στην αναζήτηση απτών λύσεων.

Μακριά από την πραγματικότητα πάντως δεν είναι. Ευκαταφρόνητο αντίπαλο δεν αποτελεί. Και μακρόχρονο σχεδιασμό έχει.

Διαβάστε επίσης: 

Νετανιάχου: Η νίκη μας επί του Ιράν ανοίγει ένα ενδεχόμενο ειρήνης με τη Γάζα

Λευκός Οίκος: Βάζει «stop» στις φήμες για νέο πρόεδρο της Fed

Ραντοσλάβ Σικόρσκι (Πολωνός ΥΠΕΞ): Υποστηρίζει μια κούρσα εξοπλισμών που θα επιτάχυνε την πτώση του Πούτιν