Στο μικροσκόπιο της Τράπεζας Ελλάδος βρέθηκαν πέρυσι όλες οι τράπεζες, συστημικές και μη, οι servicers, τα ιδρύματα πληρωμών, οι ασφαλιστικές εταιρείες, καθώς οι επιθεωρητές της κεντρικής τράπεζας πραγματοποίησαν δεκάδες επιτόπιους ελέγχους που επικεντρώθηκαν κυρίως στον πιστωτικό κίνδυνο και στην εταιρική διακυβέρνηση, και όπου  διαπίστωσαν παραβάσεις επέβαλλαν  χρηματικά πρόστιμα 660 χιλιάδων ευρώ και διοικητικές κυρώσεις.

Όπως αναφέρεται στην Ετήσια Έκθεση Δραστηριοτήτων Προληπτικής Εποπτείας και Εξυγίανσης της ΤτΕ, που δημοσιεύεται για πρώτη φορά, πέρυσι πραγματοποιήθηκαν 12 έλεγχοι στις συστημικές τράπεζες (οι 4 έλεγχοι είχαν ξεκινήσει από το 2023), 2 έλεγχοι σε μη συστημικές, 7 έλεγχοι σε ιδρύματα πληρωμών, 4 έλεγχοι σε ασφαλιστικές εταιρείες (οι δυο ήταν υπό εκκαθάριση).

1

Οι επιθεωρητές της ΤτΕ διαπίστωσαν πέρυσι 34 παραβάσεις του πλαισίου της εποπτικής αρμοδιότητας της Τράπεζας της Ελλάδος, που τελέστηκαν από πιστωτικά ιδρύματα, χρηματοδοτικά ιδρύματα, ασφαλιστικές επιχειρήσεις, φυσικά πρόσωπα και λοιπά νομικά πρόσωπα. Και επιβλήθηκαν χρηματικά πρόστιμα συνολικού ύψους 660.900 ευρώ. Ητοι 235 χιλιάδες ευρώ σε ασφαλιστικές εταιρείες, 225 χιλιάδες ευρώ σε τράπεζες, 145 χιλιάδες ευρώ σε χρηματοδοτικά ιδρύματα και τα υπόλοιπα σε φυσικά και νομικά πρόσωπα.

Ακόμα η  Έκθεση αποτυπώνει, μεταξύ άλλων, τις ενέργειες για την πρόληψη του κινδύνου ξεπλύματος χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, την πρόοδο στις διαδικασίες εκκαθάρισης, αλλά και τις σημαντικότερες εξελίξεις στο νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο που αφορά την προληπτική εποπτεία και εξυγίανση.

Γιάννης Στουρνάρας – Χριστίνα Παπακωνσταντίνου

«Το 2024 αποτέλεσε μια χρονιά θετικών εξελίξεων για το σύνολο των εποπτευόμενων ιδρυμάτων, με ιδιαίτερα σημαντική πρόοδο στα βασικά μεγέθη των ελληνικών πιστωτικών ιδρυμάτων. Ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων διαμορφώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο από την είσοδο της Ελλάδος στη ζώνη του ευρώ. Η υψηλή κερδοφορία και η ενισχυμένη κεφαλαιακή επάρκεια επέτρεψαν την επαναφορά της διανομής μερισμάτων» σημειώνει ο Διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας, υπογραμμίζοντας ακόμα πως: ολοκληρώθηκε η συγχώνευση της Attica Bank με την Παγκρήτια, η οποία συνοδεύτηκε από την  εξυγίανση του δανειακού τους χαρτοφυλακίου και την ενίσχυση της κεφαλαιακής τους βάσης.

Και επισημαίνει πως «στο αβέβαιο διεθνές οικονομικό και γεωπολιτικό περιβάλλον, κύριες προτεραιότητες των εποπτικών δραστηριοτήτων της Τράπεζας της Ελλάδος για το 2025 αποτελούν η αξιολόγηση του πιστωτικού κινδύνου και των επιχειρηματικών σχεδίων των πιστωτικών ιδρυμάτων, καθώς και η διατήρηση ικανοποιητικού επιπέδου κεφαλαιακής επάρκειας, μεταξύ άλλων με την ποσοτική και ποιοτική βελτίωση της κεφαλαιακής βάσης των ελληνικών τραπεζών».

Από την πλευρά της η υποδιοικήτρια της ΤτΕ Χριστίνα Παπακωνσταντίνου αναφέρει ότι: Οι προοπτικές για το 2025 παραμένουν θετικές για τα εποπτευόμενα ιδρύματα, αν και οι προκλήσεις εντείνονται εν μέσω κινδύνων επιβράδυνσης της οικονομικής δραστηριότητας, κλιμάκωσης των γεωπολιτικών εντάσεων και συμπίεσης των περιθωρίων κερδοφορίας λόγω της μείωσης των επιτοκίων. Παράλληλα, ο ψηφιακός μετασχηματισμός και οι συναφείς κανονιστικές απαιτήσεις – όπως ο Κανονισμός για την Ψηφιακή Επιχειρησιακή Ανθεκτικότητα – και η αυξανόμενη έκθεση σε κινδύνους τεχνολογίας απαιτούν σημαντικές επενδύσεις σε πληροφοριακές υποδομές και την περαιτέρω ενίσχυση της επιχειρησιακής ανθεκτικότητας».

Οι έλεγχοι στις τράπεζες

Οι έλεγχοι στις συστημικές τράπεζες είχαν ως επιμέρους αντικείμενα την αξιολόγηση: του πιστωτικού κινδύνου του χαρτοφυλακίου επαγγελματικών ακινήτων (Commercial Real Estate) και του σχετικού πλαισίου διαχείρισης κινδύνων και εκτιμήσεων των ακινήτων, των υποδειγμάτων πιστωτικού κινδύνου για τον υπολογισμό συλλογικών προβλέψεων σύμφωνα με το Διεθνές Πρότυπο Χρηματοοικονομικής Αναφοράς 9, καθώς και των διαδικασιών διαχείρισης του κινδύνου ρευστότητας.

Από τους επιτόπιους ελέγχους εντοπίστηκαν ελλείψεις στην αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας των δανειοληπτών κατά τη χορήγηση νέων δανείων, στις διαδικασίες αναγνώρισης και κατηγοριοποίησης των ανοιγμάτων με βάση τον κίνδυνο,  καθώς και στον υπολογισμό των παραμέτρων των προβλέψεων απομείωσης. Στους ελέγχους εταιρικής διακυβέρνησης εντοπίστηκαν, μεταξύ άλλων, ελλείψεις στο πλαίσιο αναφοράς κινδύνου, αδυναμίες στην αρχιτεκτονική των δεδομένων και στις υποδομές πληροφορικής, καθώς επίσης και αδυναμίες στον έλεγχο της ποιότητας των δεδομένων.

-Οι δύο έλεγχοι που πραγματοποιήθηκαν σε μη συστημικές τράπεζες, ο ένας  είχε κύριο αντικείμενο την αξιολόγηση του πιστωτικού κινδύνου, συμπεριλαμβάνοντας την εξέταση της ποιότητας του χαρτοφυλακίου επιχειρηματικών δανείων και την επισκόπηση των διαδικασιών για την κατηγοριοποίηση των ανοιγμάτων, τον υπολογισμό προβλέψεων απομείωσης δανείων και τη διαχείριση εξασφαλίσεων. Ο δεύτερος έλεγχος αφορούσε την αξιολόγηση της διαχείρισης κινδύνων για θέματα τεχνολογίας και ασφάλειας.

Οι έλεγχοι εστίασαν ακόμη στη βιωσιμότητα του επιχειρηματικού μοντέλου,  τον λειτουργικό κίνδυνο, με έμφαση στους κινδύνους πληροφοριακών συστημάτων, και τον κλιματικό κίνδυνο. Η Εποπτική Διαδικασία Εξέτασης και Αξιολόγησης ολοκληρώθηκε με την επιβολή πρόσθετων κεφαλαιακών απαιτήσεων του Πυλώνα 2, καθώς και την επιβολή εποπτικών μέτρων και συστάσεων.

Επίσης πέρυσι  διενεργήθηκαν 7 επιτόπιοι έλεγχοι σε Ιδρύματα Πληρωμών, οι οποίοι αφορούσαν κυρίως την αξιολόγηση της οργανωτικής δομής, του συστήματος εσωτερικού ελέγχου και των υπηρεσιακών μονάδων που το υποστηρίζουν. Επιπλέον, αξιολογήθηκαν η διαδικασία υπολογισμού των εποπτικών κεφαλαιακών απαιτήσεων, η συμμόρφωση με τα μέτρα για τη διασφάλιση των κεφαλαίων των χρηστών υπηρεσιών πληρωμών και το πλαίσιο εξωτερικών αναθέσεων. Η διαχείριση κινδύνων τεχνολογίας και ασφαλείας αποτέλεσε, μεταξύ άλλων, αντικείμενο σε 3 από τους 7 επιτόπιους ελέγχους. Αναφορικά με τα ευρήματα που προέκυψαν από τους ελέγχους, αδυναμίες εντοπίστηκαν στο πλαίσιο λειτουργίας των Δ.Σ. των ιδρυμάτων, στις μονάδες εσωτερικού ελέγχου και διαχείρισης κινδύνων, καθώς και στο πλαίσιο διαχείρισης των εξωτερικών αναθέσεων.

Κυρώσεις

Οι επιθεωρητές της ΤτΕ διαπίστωσαν 34 παραβάσεις,  που τελέστηκαν από πιστωτικά ιδρύματα, χρηματοδοτικά ιδρύματα, ασφαλιστικές επιχειρήσεις, φυσικά πρόσωπα και λοιπά νομικά πρόσωπα. Σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις αποφασίστηκε η επιβολή χρηματικών προστίμων, τα οποία ανήλθαν συνολικά σε ποσό 660.900 ευρώ. Σε κάποιες περιπτώσεις παράβασης του πλαισίου της ασφαλιστικής νομοθεσίας, δόθηκε επιπλέον εντολή στα υπεύθυνα πρόσωπα να αποφύγουν τις παραβάσεις στο μέλλον. Στις περιπτώσεις παραβάσεων του πλαισίου για το ξέπλυμα χρήματος και την  χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, οι σχετικές αποφάσεις απαιτούσαν επιπλέον τη λήψη διορθωτικών μέτρων εκ μέρους των ιδρυμάτων.

Servicers

Στο μικροσκόπιο της ΤτΕ βρέθηκαν και οι 18 εταιρείες διαχείρισης δανείων στην Ελλάδα (εκ των οποίων οι 4 διαχειρίζονται το 92% των απαιτήσεων).

Ειδικότερα οι επιθεωρητές της ΤτΕ αξιολόγησαν το  είδος και την αποτελεσματικότητα των λύσεων ρύθμισης που προτείνονται στους δανειολήπτες, την αποδοτικότητά τους ως προς την ανάκτηση των απαιτήσεων με παρακολούθηση των εισπράξεων και των ρευστοποιήσεων που πραγματοποιούνται, με ιδιαίτερη έμφαση στις απαιτήσεις που έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα «Ηρακλής»,  την ύπαρξη αποτελεσματικών ρυθμίσεων εταιρικής διακυβέρνησης και κατάλληλων μηχανισμών εσωτερικού ελέγχου, και  την έγκαιρη ανταπόκρισή τους στις καταγγελίες και τα παράπονα των δανειοληπτών.

Stress test για κυβερνοεπιθέσεις

H Τράπεζα της Ελλάδος συμμετείχε στην άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων που διενήργησε η ΕΚΤ το 2024 για την αξιολόγηση της ανθεκτικότητας των τραπεζών έναντι κυβερνοεπιθέσεων (Cyber Resilience Stress Test). Η άσκηση διενεργήθηκε στα σημαντικά πιστωτικά ιδρύματα και είχε στόχο να εκτιμήσει τον βαθμό ανταπόκρισης και ανάκαμψης από μια επιτυχημένη κυβερνοεπίθεση, η οποία, βάσει ενός υποθετικού σεναρίου, κατάφερε να παρακάμψει όλα τα προληπτικά μέτρα των τραπεζών και να επηρεάσει τις βάσεις δεδομένων των κύριων συστημάτων τους, διαταράσσοντας τις καθημερινές εργασίες. Η άσκηση επικεντρώθηκε στο πώς θα αντιδρούσαν οι τράπεζες προκειμένου να ανακάμψουν από μια κυβερνοεπίθεση, αποκαθιστώντας τις κανονικές συνθήκες λειτουργίας τους, παρά στο πώς θα την αποτρέψουν. Στην άσκηση συμμετείχαν οι τέσσερις συστημικές τράπεζες και το αποτέλεσμα του τεστ έδειξε ότι διαθέτουν υψηλού επιπέδου πλαίσια ανταπόκρισης και ανάκαμψης.

 Διαβάστε επίσης

Στουρνάρας: Προτεραιότητα για το 2025 η αξιολόγηση του πιστωτικού κινδύνου και των επιχειρηματικών σχεδίων των τραπεζών

ΤτΕ: Αύξηση σε καταθέσεις και νέα δάνεια τον Μάιο

Ομόλογο Eurobank: Έκλεισε το βιβλίο – Ξεπέρασαν τα €4,5 δισ. οι προσφορές (upd)