Ο μαύρος και ο λευκός Πικάσο – Ένα τολμηρό πορτρέτο για 7,5 εκατ. ευρώ

Ήταν μία από τις πιο σημαντικές επιρροές του: Θυμόταν την «Γκερνίκα», που ήταν το πιο αγαπημένο του έργο ως παιδί. Ως το 1985 είχε μια μικρή ελαιογραφία του στην προσωπική του συλλογή. Και δεν δίστασε να τον ζωγραφίσει με τον μοναδικό τρόπο του.

Πρόκειται για τον Ζαν – Μισέλ Μπασκιά και φυσικά για τον ήρωα και πρότυπό του Πάμπλο Πικάσο, τον σπουδαίο καλλιτέχνη, απόλυτη διασημότητα της σύγχρονης εποχής, που ενέπνευσε με την προσωπικότητά του, μεταξύ άλλων, και τον Ζαν-Μισέλ Μπασκιά.

Τον ανατρεπτικό καλλιτέχνη, που στον βραχύ βίο του, θέλησε να αποτυπώσει ζωγραφικά, ανάμεσα στα άλλα έργα του, και τον ίδιο τον Πικάσο. Ένα από αυτά τα πορτρέτα του Πικάσο, με εκτίμηση από 5,22 ως 7,54  εκατομμύρια ευρώ βγαίνει τώρα σε  δημοπρασία από τον οίκο Christie’s του Λονδίνου ως ένα τολμηρό αφιέρωμα, όπως χαρακτηρίζεται από έναν τιτάνα του 20ου αιώνα στον άλλο.

Ζωγραφισμένο με λάδι, ακρυλικό και λαδόκολλα σε ένα τετράγωνο, μεταλλικό πάνελ αυτό το πορτρέτο συνδυάζει εικόνες και χρονοδιαγράμματα τόσο του νεανικού Πικάσο όσο και του παλαιότερου, εμβληματικού εαυτού του σαν ένα είδος λατρείας ηρώων.

Ο νεαρός  Πικάσο

Ο νεαρός Πικάσο του Μπασκιά φαίνεται να βασίστηκε σε δύο διαφορετικές πηγές, που υπάρχουν σε βιβλία για τον καλλιτέχνη. Το πρόσωπο προέρχεται από ένα πορτρέτο του Πικάσο που τραβήχτηκε το 1896 όταν ήταν 15 ετών ενώ το ριγέ πουκάμισο έγινε μέρος της εικόνας του, πολύ αργότερα, όταν απαθανατίστηκε σε μια διάσημη φωτογράφιση από τον Robert Doisneau το 1952.

Στο έργο αυτό, του 1984, ο Μπασκιά δοκιμάζει ένα από τα πιο νατουραλιστικά στυλ του Πικάσο, τετραγωνίζοντας το σαγόνι και ανοίγοντας το στόμα σε έναν ελαφρύ μορφασμό. Με το σύννεφο της φήμης να αιωρείται από πάνω του, αυτός ο υβριδικός Πικάσο φαίνεται μεγαλύτερος από τα χρόνια του και προβληματισμένος από το προαίσθημα του μεγαλείου του. Ακόμη και τα μπλε μαλλιά του ξεσπούν σε ένα σύννεφο καταιγίδας πάνω από το κεφάλι του…

Παράλληλα το «PABLO PICASSO» είναι γραμμένο επτά φορές στον πίνακα, σαν ξόρκι. Ενώ οι λέξεις «Ο Πικάσο 15 χρονών / Ο Πικάσο ως δεκαπεντάχρονος» διακρίνονται εν μέρει, στο στήθος του.

Οι ήρωες

Κάποτε είχαν χαρακτηρίσει και τον ίδιο τον Ζαν-Μισέλ Μπασκιά (1960-1988) ως «μαύρο Πικάσο», κάτι όμως, που εκείνος δεν θέλησε να αποδεχθεί. Ωστόσο, όπως ο ίδιος είχε πει «Από τα 17 μου πίστευα, ότι μπορεί να γίνω σταρ. Σκεφτόμουν όλους τους ήρωές μου, τον Τσάρλι Πάρκερ, τον Τζίμι Χέντριξ… κι είχα μια ρομαντική αίσθηση για το πώς οι άνθρωποι γίνονται διάσημοι».

Στα έργα του συχνά μνημόνευε αυτούς τους μαύρους ήρωες, συμπεριλαμβανομένων των μποξέρ, των παικτών του μπέιζμπολ και των μουσικών. Ο τομέας της μοντέρνας ζωγραφικής ωστόσο, παρείχε ελάχιστα προηγούμενα μαύρων δημιουργών.  Κι ο Μπασκιά ήθελε να αφήσει το στίγμα του σε μια συντριπτικά λευκή αρένα.

Ο συνειδητός και εκλεπτυσμένος πρωτογονισμός που υιοθέτησε ωστόσο, ποντάροντας στην προϋπόθεση, ότι ένας μαύρος καλλιτέχνης πρέπει στην πραγματικότητα να είναι «πρωτόγονος», ανέτρεψε τις προσδοκίες του κυρίως, λευκού κόσμου της τέχνης στη Νέα Υόρκη της δεκαετίας του 1980. Έτσι αναγκαστικά ήταν διαφορετικός από τον Πικάσο.

Εν τέλει όμως, τα γεμάτα με πόνο, πρόκληση και ειρωνεία έργα του Μπασκιά διερεύνησαν τη δική του περίπλοκη ταυτότητα ως ενός μαύρου στην Αμερική, καθώς και την ευρύτερη ιστορική θέση των φυλετικά περιθωριοποιημένων ανθρώπων. Άλλωστε ήξερε καλά, ότι η πορεία του προς τη δόξα θα διακυβευόταν με τρόπους, που ποτέ δεν χρειάστηκε να αντιμετωπίσει ο Πικάσο…

Διαβάστε επίσης:

Οι προτεραιότητες του υπουργείου Πολιτισμού – Τι περιείχε ο μπλε φάκελος

Άνοιγμα του Πάπα Φραγκίσκου στους σύγχρονους καλλιτέχνες – Μια ιστορική συνάντηση

Λίνα Μενδώνη: Ο πολιτισμός είναι δημόσιο κοινωνικό αγαθό, συνυφασμένομε την ανάπτυξη