Η Γη μας καλεί: Έκθεση εικαστικών για τον «Καιρό» στο Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης

«KAIROS | Ανακάλεσμα της Γης».

Μ΄αυτόν τον εύστοχο τίτλο, μια έκθεση πολλαπλών μέσων, που πραγματεύεται τη σχέση του ανθρώπινου είδους με τα φαινόμενα της φύσης και την αλληλεξάρτηση μεταξύ τους, εγκαινιάζεται στις 28 Νοεμβρίου στο Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης στη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για ένα εγχείρημα «στη διασταύρωση μεταξύ εικαστικών τεχνών, μετεωρολογίας και φιλοσοφίας», όπως αναφέρουν οι διοργανωτές, που προσπαθεί να αποτυπώσει μια εικόνα της ψυχής, με την έννοια της επιρροής του καιρικού φαινομένου πάνω στον άνθρωπο και στον πλανήτη Γη.

Ιδιαίτερα επίκαιρο θέμα σήμερα, με τις διεθνείς προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής -λόγω των ανθρωπογενών παρεμβάσεων βεβαίως- να εντείνονται για πρώτη φορά από την εμφάνιση του φαινομένου. Στη συγκεκριμένη έκθεση, πάντως, αφετηρία και στόχος των καλλιτεχνών που συμμετέχουν είναι η εικονοποίηση, μέσω των διαφορετικών μορφών τέχνης, ζητημάτων που συναντούμε στην καθημερινή ζωή, προσδίδοντας στις πολύπλοκες κοινωνικές διαδικασίες εικαστική και εννοιολογική μορφή.

Αντικείμενό τους είναι η λέξη «Καιρός» στην αμφισημία της: από τη μια, καθώς σχετίζεται με τα καιρικά φαινόμενα κι από την άλλη με τη χρονικότητα, την συγκυρία «καίρια στιγμή». Έτσι, τα έργα της έκθεσης επηρεάζονται από την διπλή σημασία της λέξης, αλλά δρουν μέσα και από τη δική τους οπτική.

Για παράδειγμα, το καιρικό φαινόμενο βροντή/αστραπή -προσλαμβανόμενο ως μέσο- προσομοιώνεται οπτικά και ακουστικά στην βιντεοεγκατάσταση «Κεραυνός» του Τόμας Γκλαίντσελ. Ενώ το έργο «Αστραπή», του Λέντζ, παρουσιάζει έναν ξύλινο σκελετό, φορέα δυο κρουστών λεκανών, οι οποίες ενεργοποιούνται με ένα καλώδιο. Χτυπώντας τις λεκάνες παράγεται σπινθήρας.

Όπως αναφέρει, λοιπόν, η επιμελήτρια της έκθεσης, Σοφία Παντελιάδου, της οποίας το έργο επικεντρώνεται στη διασύνδεση της φιλοσοφικής και πολιτιστικής θεωρίας με τη σύγχρονη τέχνη «Τα όρια ανάμεσα στα επίπεδα της αντίληψης ρευστοποιούνται· η επιρροή του εξωτερικού κόσμου γίνεται απτή, ορατή, οι αισθήσεις εγγράφονται στο σώμα, η ψευδαίσθηση πως μπορούμε να ελέγξουμε την αντιληπτικότητα έρχεται αντιμέτωπη με την απορρύθμισή της. Για να το εκφράσουμε περιληπτικά, με τα λόγια του Μπρούνο Λατούρ: η «γείωση» αφορά σε όλους τους κατοίκους της Γης και τους «προνομιούχους των πλούσιων χωρών», αλλά και τους «μελλοντικούς της ενοίκους».

Διότι, όπως σημειώνει ο Γάλλος ανθρωπολόγος και κοινωνιολόγος: «Στους μετανάστες του εξωτερικού, που πρέπει να εγκαταλείψουν τον τόπο τους και να διασχίσουν τα σύνορα με τίμημα μια τεράστια τραγωδία, πρέπει από δω και στο εξής να προσθέσουμε τους μετανάστες του εσωτερικού, οι οποίοι, ενώ παραμένουν στον τόπο τους, βιώνουν το δράμα της εγκατάλειψης από την ίδια τους τη χώρα».

Ως μέρος του εκθεσιακού προγράμματος, μάλιστα, πραγματοποιήθηκε ένα εργαστήριο, σε συνεργασία με το Τμήμα Ψηφιακών Τεχνών του Πανεπιστημίου
Εφαρμοσμένων Τεχνών της Βιέννης και του Κεντρικού Ινστιτούτου Μετεωρολογίας και Γεωδυναμικής της Αυστρίας, με τα αποτελέσματα να αντανακλώνται σε έργα άλλων καλλιτεχνών, των: Άννα Βάτσινγκερ, Λάουρους Έντελμπάχερ, Μάνουελ Σύριλ Μπάχινγκερ, Κάγκντας Σέσεν και Ρουθ Τσίμερμαν. Ας σημειωθεί, εξάλλου, ότι τα συγκεκριμένα έργα παρουσιάσθηκαν για πρώτη φορά στις 4 Οκτωβρίου 2019, στο πλαίσιο των εργαστηριακών τμημάτων της Μπιενάλε της Βενετίας.

Στην έκθεση «KAIROS» παίρνουν, επίσης, μέρος οι καλλιτέχνες Ειρήνη Αθανασάκη, Θέμος Βαφιάς Λετίτσια Βέρθ, Electros, Άννη Καλτσίδου, Ματίας Κέσλερ, Πάνος Κοκκινιάς, Όλιβερ Κόβατς , Πέτερ Κούμπελκα, Μπριγκίτε Μάλκνεχτ, Μίριαμ Μπαϊτάλα, Σαμπίνε Μύλερ-Φουνκ, Εύα Πέτριτς, ΠΡΙΝΤΖποντ, Πατρίτσια Γ. Ράις, Χέλμουτ Σβόμποντα, Ματίας Σβόμποντα, Ρουθ Σνέλ, Κρίστιαν Κ. Σραίντερ, Γκούντι Φάυρερ, Μαρία Χούμπινγκερ.

Η περφόρμανς του Κρίστιαν Κ. Σραίντερ θα λάβει χώρα την ημέρα των εγκαινίων στις 21:00.

Info

ΜΙΕΤ – Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης: Βίλα Καπαντζή – Βασιλίσσης Όλγας 108
«KAIROS | Ανακάλεσμα της Γης».
Διάρκεια: 28 Νοεμβρίου 2019 – 26 Ιανουαρίου 2020