Αντώνης Κεφαλάς
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Για δεκαετίες το Klosters ήταν πολύ πιο γνωστό από το Davos – καλύτερα ξενοδοχεία, εστιατόρια, πίστες, περισσότερη ησυχία, μεγαλύτερη γραφικότητα. Ο Klaus Schwab κατάφερε, όμως, να μετατρέψει το άσημο χωριό στο κέντρο για την προώθηση της παγκοσμιοποίησης. Πολιτικοί, επιστήμονες, τεχνοκράτες, επιχειρηματίες συγκεντρώνονταν κάθε χρόνο για να εκθειάσουν τα πλεονεκτήματα «της Γης δίχως σύνορα, της πρωτοκαθεδρίας των αγορών έναντι της πολιτικής», όπως έγραψε ο Samuel Huntington, που εφεύρε την φράση «ο άνθρωπος του Νταβός» (The Davos Man).
Έχοντας προειδοποιήσει ήδη από το 2006 για τα προβλήματα της παγκοσμιοποίησης με το βιβλίο του “Getting Globalization Right» ο Joseph Stiglitz αισθάνεται απόλυτα δικαιωμένος να γράψει τώρα άρθρο με τον τίτλο “Getting Deglobalization Right.» Κι αυτό διότι στο φετινό Νταβός οι συζητήσεις ήταν για τα προβλήματα και τις αποτυχίες της παγκοσμιοποίησης, αλλά όταν ήρθε η ώρα να συζητηθούν λύσεις, το συνονθύλευμα των παρόντων είχε μόνο κοινοτυπίες να πει.
Το βασικό θέμα ήταν History at a turning point (Η ιστορία σε σημείο καμπής) αναγνωρίζοντας έτσι πόσο εκτός πραγματικότητας ήταν ότι η περίφημη θέση του Francis Fukuyama για «Το Τέλος της Ιστορίας». Οι άνθρωποι του Νταβός είχαν τεράστιο πρόβλημα να εναρμονίσουν το όραμα της παγκοσμιοποίησης με την αναδυόμενη ισχυρή τάση του οικονομικού εθνικιστικού: της επιστροφής της παραγωγής στα πάτρια ή έστω σε φιλικά εδάφη, της σημασίας που τώρα δίνεται στην βιομηχανική παραγωγή, της ανάγκης να υπάρχουν κάποια σύνορα για ασφάλεια.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία ήταν σαν ένα πέπλο που απλωνόταν πάνω απ’ όλα θέματα. Όχι πως η συγκέντρωση του World Economic Forum υπέφερε από τέτοια έλλειψη. Και η κλιματική αλλαγή συζητήθηκε και η τεχνολογία και μετανάστευση. Η οπτική γωνία, όμως, ήταν από την πλευρά της γεωπολιτικής σύγκρουσης και των επιπτώσεων της.
Ο άνθρωπος του Νταβός είχε να εξετάσει πως η απογαλάκτιση από το Ρωσικό πετρέλαιο μπορεί να επηρεάσει τους οικονομικούς στόχους της Ινδίας; Να σκεφτεί ποιες είναι οι μακρόχρονες επιπτώσεις των κυρώσεων – όπου τα αποθέματα των κεντρικών τραπεζών μπορεί να κατασχεθούν; Να αναλύσει πως η παγκόσμια οικονομία θα αντιμετωπίσει την συνεχή αύξηση της νομισματικής κυκλοφορίας με τις κεντρικές τράπεζες να έχουν μετατραπεί σε εκδοτήρια των αντίστοιχων υπουργείων οικονομικών;
Στις συζητήσεις και στις κοινότυπες προτάσεις, όμως, δεν ακούστηκαν φωνές για το βασικό πρόβλημα της παγκοσμιοποίησης, δηλαδή για το γεγονός ότι «η λογική της αγοράς υπερισχύει της λογικής της πολιτικής» με αποτέλεσμα την τεράστια άνοδο των ανισοτήτων. Δεν συζητήθηκε το βασικό πρόβλημα του καπιταλισμού-καζίνο, ότι δηλαδή οι αγορές δεν είναι ικανές να αξιολογήσουν σωστά και έτσι να τιμολογήσουν το ρίσκο. Και ξεχάστηκε, βέβαια, ότι ο Adam Smith είχε γράψει για την φυσιολογική τάση του καπιταλισμού να εξελίσσεται σε μονοπώλιο. Οι Αμερικανίδες μητέρες που έψαχναν απελπισμένα για βρουν γάλα για τα βρέφη τους θα είχαν πιο σημαντικές και ρεαλιστικές παρατηρήσεις να κάνουν από τους ηγέτες που διαδήλωσαν την ανησυχία τους αλλά δεν τολμούσαν να προτείνουν λύσεις.
Το χειρότερο, όπως παρατηρεί ο Mark Leonard (Project Syndicate, 1/6), το θέμα της σύγκρουσης μεταξύ δημοκρατίας και αυταρχισμού δεν ακούμπησε την συνείδηση των συμμετεχόντων.
Η σύγκρουση αιώνων μεταξύ ελευθερίας – όπως αυτή ορίζεται με τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου—και αυταρχισμού είναι ξανά στο κέντρο της σκηνής. Η αποστροφή του βλέμματος μόνο καταστροφές θα φέρει. Το Νταβός, φέτος, απέστρεψε το βλέμμα. Γι’ αυτό το 2022 μπορεί να θεωρηθεί ως η χρονιά όπου ολοκληρώθηκε η διαδικασία της ανόδου και της πτώσης του Ανθρώπου του Νταβός.
Διαβάστε επίσης
Γιατί δεν αποκλείεται η θερμή εμπλοκή με την Τουρκία
