Αντώνης Κεφαλάς-Αρθρογράφος
Ανησυχούμε για το 2020 και, ενδόμυχα, ελπίζουμε πως η κατάσταση θα αλλάξει το 2021. Δυστυχώς, όσοι προσβλέπουν σε επιστροφή στην ομαλότητα που ξέραμε, ονειροβατούν. Τα εμπόδια είναι πολλά και σχεδόν αξεπέραστα.
Καταρχάς είναι το θέμα της πανδημίας. Πέρα από το εμβόλιο, η αντιμετώπιση της αρρώστιας (όπως π.χ. με το AIDS) φαίνεται να είναι μακριά. Ως προς το εμβόλιο, οι αμφιβολίες για την ταχύτητα διάθεσης του αλλά—και το κυριότερο—για την αποτελεσματικότητα του και την ασφάλεια του είναι τόσες πολλές, ώστε σήμερα πλέον συζητείται ανοιχτά η προοπτική να είναι και το 2021 μία ακόμη χρονιά covid-19.
Κι ενώ επικρατεί αυτή η αβεβαιότητα ως προς τον έλεγχο τη πανδημίας, οι χώρες του Βορρά ζητούν την κατάργηση της νομισματικής χαλάρωσης για το 2021. Έχουν, ίσως τρομάξει από το ύψος του παγκόσμιου δημόσιου χρέους που έχει ξεπεράσει το 325% του παγκόσμιου ΑΕΠ των περίπου $90 τρις. Μία τέτοια εξέλιξη, όμως, θα έφερνε βαθιά ύφεση.
Στην Ελλάδα, η εικόνα είναι εξίσου κακή—για μία μικρή χώρα. Το ΑΕΠ είναι περίπου στα 190 δις. ευρώ – αυτή ήταν η αξία παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών το 2019. Για το 2020 θα δούμε! Πάντως θα είναι σημαντικά χαμηλότερη. Τα χρέη, όμως, είναι υψηλά: περίπου 100 δις. ευρώ στην εφορία, 35 στα ασφαλιστικά ταμεία, 90 τα κόκκινα δάνεια, 130 τα εξυπηρετούμενα και 360 το δημόσιο χρέος.
Κατά μία νέα σχολή οικονομικών, το χρέος δεν έχει σημασία. Αυτό μπορεί να ισχύει για όσες έχουν το πλεονέκτημα του παγκόσμιου εκδοτικού προνομίου. Πάντως όχι για τα κράτη-μέλη του ευρώ. Και πάντως όχι για την χώρα μας.
Στην απαρίθμηση των εμποδίων για την επιστροφή στην κανονικότητα, πέρα από το ύψος του χρέους προστίθεται ο αυξανόμενος ρόλος του κράτους. Πρόκειται για προβληματική εξέλιξη, ιδιαίτερα δε για την Ελλάδα, όπου το κράτος παραμένει σε μεγάλο βαθμό γραφειοκρατικό, αναποτελεσματικό και αδιαφανές. Η Dambisa Moyo το αποκαλεί «ο Πεινασμένος Λεβιάθαν». Οι απαιτήσεις του μάλλον θα οδηγήσουν σε έλλειψη πόρων για τον ιδιωτικό τομέα, οπότε και για επενδύσεις στην παραγωγή.
Η κρατική επέκταση κατά κανόνα συνοδεύεται από αύξηση των νόμων και κανονισμών. Σε μία κρατική μηχανή που λειτουργεί αποτελεσματικά αυτό μπορεί ίσως να αντιμετωπιστεί, χωρίς ακραίες επιπτώσεις – πέρα από την αναβίωση της πολιτικής κατά των μονοπωλίων και ολιγοπωλίων. Όταν, όμως, η κρατική μηχανή παρουσιάζει εμφανείς ελλείψεις και αδυναμίες – όπως στην Ελλάδα – τότε η αυξημένη νομοθετική παρέμβαση εύκολα θα λειτουργήσει σε βάρος της ανάπτυξης και της αποτελεσματικής κατανομής πόρων.
Θεμιτή η αισιοδοξία. Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία, λέει η λαϊκή θυμοσοφία. Αλλά, υπάρχει και ο ρεαλισμός. Κι αυτός μας προειδοποιεί να μην εθελοτυφλούμε.
Διαφορετικά θα είμαστε απροετοίμαστοι για τις δύσκολες ημέρες που έρχονται. Με βεβαιότητα.
Ακολουθήστε το mononews.gr στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση
