Κυριάκος Μητσοτάκης: Τα κρίσιμα λεπτά  που έσωσαν την χώρα 

Η Ελλάδα από χθες τα ξημερώματα είναι και τυπικά εκτός μνημονίων. 

Πλέον είμαστε στην ίδια κατηγορία με την Γερμανία, την Αυστρία, την Ολλανδία.   Οτι ισχύει για αυτές τις χώρες ισχύει και για εμάς. Η Ελλάδα είναι και πάλι ισότιμο μέλος της Ευρωπαικής Ένωσης. 

Ένας άνθρωπος ο Κυριάκος Μητσοτάκης πήρε τις τελευταίες ώρες πάνω του το δύσκολο παιχνίδι. Βαθύς γνώστης της οικονομίας, των επιχειρήσεων, και των τακτικών των Ευρωπαίων πολιτικών και τραπεζιτών, χθες τα ξημερώματα λέγεται οτι μίλησε με όλους. 

Και κυρίως με την σιδηρά κυρία της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ.  Αυτά τα κρίσιμα λεπτά που μίλησε μαζί της ήταν αρκετά. 

Η Ελλάδα πλέον μπήκε στο QE (Ποσοτική χαλάρωση). Με πολύ απλά λογια η ΕΚΤ μας είπε: “Μην ανησυχείτε για τα ομόλογά σας. Τα αγοράζω όλα εγώ.”

Αν και ακόμη δεν έχει γίνει σαφές, εκτιμάται ότι η ΕΚΤ, πέραν του QE, θα δέχεται και ελληνικούς τίτλους ως κάλυψη προκειμένου να προσφέρει περισσότερη ρευστότητα κατά κύριο λόγο στις τράπεζες.

Πρόκειται για μια επιτυχία κεφαλαιώδους σημασίας. Το γιατί δεν χρειάζεται να το αναλύσω. Με δύο λόγια η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία και οι άλλες χώρες  δεν χρειάζονται πλεον τις αγορές για να αναχρηματοδοτήσουν τα ομόλογα τους. Θα τα αγοράζει η ΕΚΤ. 

Επίσης ο Μητσοτάκης κατάφερε να τελειώσει με τους δύσκολους όρους που είχαμε έως τώρα σχετικά με τα πλεονάσματα του κρατικού προυπολογισμού. 

Τα λεφτά που χρειάζεται η Ελλάδα για να μπει στην μάχη με την πανδημία του κορονοιού και να στηρίξει την οικονομία  μας (ύψους έως τώρα 10 δισ. ευρώ)  θα βρεθούν απο τον κρατικό προυπολογισμό,  από τον ανασχεδιασμό του  ΕΣΠΑ κλπ.

Σε μία περίοδο κατά την οποία το ζήτημα της ρευστότητας είναι επιτακτικό στον διεθνή περίγυρο, το QE δίνει διέξοδο στους κατόχους ελληνικών ομολόγων οι οποίοι μπορούν να ανακτήσουν ρευστότητα με κεντρικό αγοραστή την ΕΚΤ. 

Αυτό σημαίνει ότι μια σειρά από funds, όπως επίσης και εγχώρια θεσμικά και τραπεζικά χαρτοφυλάκια, καθώς και ιδιώτες θα έχουν πρόσβαση σε πηγή ρευστότητας. Κάτι το οποίο σαφώς και θα μετρήσει θετικά μέσα σε τούτη την κρίσιμη περίοδο όπου η έξαρση της αβεβαιότητας για την εξάπλωση του κορονοϊού έχει παγώσει την ελληνική οικονομία.

Ρευστότητα και στις τράπεζες 

Αν και ακόμη δεν έχει γίνει σαφές, εκτιμάται ότι η ΕΚΤ, πέραν του QE, θα δέχεται και ελληνικούς τίτλους ως κάλυψη προκειμένου να προσφέρει περισσότερη ρευστότητα κατά κύριο λόγο στις τράπεζες.

Λαμβανομένου υπόψη ότι το χρήμα κινείται με μεγάλη ταχύτητα, πηγαίνοντας από το γκισέ της τράπεζας μέχρι τον δανειολήπτη και τον καταναλωτή, γίνεται εμφανές ότι αυτή η ενίσχυση της ρευστότητας θα λειτουργήσει τονωτικά για την κατανάλωση μόλις οι συνθήκες βελτιωθούν. 

Ή και σε αυτήν τη φάση, αν χρειαστούν επιπρόσθετες δανειακές ενισχύσεις προς τις επιχειρήσεις.

Πέραν τούτων, τα μέτρα που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση για επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα που πλήττονται από τον κορονοϊό είναι κι αυτά προς την κατεύθυνση της δημιουργίας έμμεσης χρηματοδότησης που μπορεί να προσφέρει ανάσες σε δύσκολες καταστάσεις όπως η τρέχουσα.

Παράγοντες της αγοράς θεωρούν ότι η μεγάλη εικόνα από τις τρέχουσες εξελίξεις είναι ότι η Ευρώπη ενώνεται και η Ελλάδα αντιμετωπίζεται ως ισότιμο μέλος σε κρίσιμες αποφάσεις (αυτήν τη φορά η Ευρώπη δεν ενδιαφέρθηκε μόνο για τον «λαβωμένο ελέφαντα», αλλά φρόντισε να διασφαλίσει ακόμη και τους μικρότερους, όπως είναι η Ελλάδα).

Κατ’ ουσίαν, οι αποφάσεις της ΕΚΤ, αλλά και οι τελευταίες κινήσεις των Ευρωπαίων εταίρων, δείχνουν ότι η Ελλάδα αποκολλήθηκε οριστικά από τα μνημόνια. 

Άλλωστε, αποσύρθηκε το όριο των πρωτογενών πλεονασμάτων, ενώ από την άλλη πλευρά εξίσου «απελευθερωτικές» καταστάσεις δρομολογήθηκαν και για τις τράπεζες. 

Με την έννοια ότι δεν τίθενται ζητήματα stress test και αποθεματικών κεφαλαίων, ενώ όλα δείχνουν ότι θα αλλάξει ριζικά και το ζήτημα της μέτρησης των «κόκκινων» δανείων. 

Το κυριότερο, όμως, είναι ότι η Ευρώπη είναι σε θέση να κινηθεί συντονισμένα και, με άξονα το καυτό ζήτημα της Ιταλίας, να προχωρήσει στην έκδοση ευρωομολόγου. Με όλες τις χώρες πλέον να αντιμετωπίζονται από κοινού και εξ ίσου.

Σε ό,τι αφορά τη διεθνή επενδυτική κοινότητα, όλα αυτά δεν τα έχει μετρήσει ακόμα, καθώς η συντριπτική πλειονότητα των διαχειριστών χαρτοφυλακίων κοιτάει μόνο τα νούμερα του κορονοϊού και πώς θα περισώσει ρευστότητα, πουλώντας οτιδήποτε εκποιείται. 

Με τα σημερινά δεδομένα και με την παγκόσμια οικονομία να είναι ουσιαστικά σε παύση, σαφώς και οι μετοχές δεν χαρακτηρίζονται ακόμη επενδύσιμες. 

Υπολογίζεται ότι από τα τέλη της ερχόμενης εβδομάδας και εφόσον σταθεροποιηθεί η κατάσταση στην Ιταλία, μπορεί να αξιολογηθεί εκ νέου η χρηματιστηριακή πραγματικότητα.

Τι είναι το QE

Ποσοτική χαλάρωση (Quantitative easing – QE) ονομάζεται η νομισματική πολιτική κατά την οποία μια κεντρική τράπεζα δημιουργεί χρήμα αγοράζοντας χρεόγραφα, όπως κρατικά ομόλογα.

Σκοπός αυτού του νομισματικού εργαλείου είναι η αύξηση της κατανάλωσης του ιδιωτικού τομέα και η ελεγχόμενη αύξηση του πληθωρισμού, όταν έχει σταματήσει να είναι αποτελεσματικό το μέτρο της μείωσης των επιτοκίων (όταν αυτά έχουν φτάσει κοντά στο μηδέν ή έχουν γίνει αρνητικά).

Η πρώτη φορά κατά την οποία χρησιμοποιήθηκε η ποσοτική χαλάρωση ήταν στην Ιαπωνία τις αρχές του 2000 (Μάιος 2001, ποσόν περίπου 30 τρισεκατομμύρια γιεν (¥) και για περίοδο τεσσάρων ετών), στις ΗΠΑ μετά το 2008 (Νοέμβριος 2008 – Οκτώβριος 2014, με 4,5 τρισεκατομμύρια δολάρια), στην Μεγάλη Βρετανία το 2009 μέχρι τον Ιούλιο 2012, με συνολικό ποσό 375 δισεκατομμυρίων λιρών.

Ποσοτική χαλάρωση ανακοινώθηκε και στις αρχές του 2015 από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για εφαρμογή από το Μάρτιο του 2015 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2016, με ποσό των 1,1 τρις Ευρώ.

Σε αντίθεση με το τύπωμα χρήματος, η ποσοτική χαλάρωση είναι δημιουργία ηλεκτρονικού χρήματος, η οποία δίνει ρευστότητα στις τράπεζες και γενικά στους θεσμικούς επενδυτές που πωλούν χρεόγραφα όπως κρατικά ομόλογα προς την κεντρική τράπεζα και αποκτούν κεφάλαια τα οποία μπορούν να διαθέσουν στην αγορά, δανείζοντας εταιρείες και ιδιώτες, αυξάνοντας την κατανάλωση, με σκοπό την ανάπτυξη της οικονομίας.

Διαδικασία

Η Ποσοτική Χαλάρωση μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο αν η Κεντρική Τράπεζα ελέγχει το νόμισμα που χρησιμοποιείται στη χώρα. Οι Κεντρικές Τράπεζες των χωρών στην Ευρωζώνη, για παράδειγμα, δεν μπορούν μονομερώς να αυξήσουν την προσφορά χρήματος τους και επομένως δεν μπορούν να εφαρμόσουν την Ποσοτική Χαλάρωση. Αντ’αυτού θα πρέπει να επικαλεστούν την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) για να ασκήσει Νομισματική Πολιτική.