Τι συμπεράσματα μπορεί να βγουν από τον χειμαρρώδη μονόλογο του Αντώνη Σαμαρά σε γνωστό τηλεοπτικό κανάλι – γιατί βέβαια δημοσιογραφική συνέντευξη δεν ήταν. Στο κρίσιμο θέμα των ημερών για την δημιουργία κόμματος απέφυγε επιμελώς να απαντήσει. Στα υπόλοιπα επανέλαβε, με συναισθηματικά φορτισμένη πειστικότητα τις γνωστές θέσεις του.

Απέφυγε τις παρά πολύ ακραίες εκφράσεις, χωρίς να κρύψει την υπερβολική ένταση όταν μίλησε για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, αλλά μερικώς την κάλυψε με τον μανδύα της ιδεολογικής διαφοράς ώστε να μπορέσει να αποκηρύξει την κατηγορία για προσωπικό γινάτι. Πρόβαλε με σχετική επιτυχία την εικόνα ενός statesman (φαντάζομαι ότι αυτό είναι το δικό του rebranding), χωρίς όμως να ξεφύγει από την εικόνα που εμμονικού υπέρ της πατρίδας ιδεολόγου, σε σημείο που έλλογα τίθεται το ερώτημα αν μπορεί να αποφευχθεί η προβολή του υπέρτατου της πατρίδας από ένα κόμμα ή πρόσωπο, χωρίς τον κατήφορο στον δρόμο της πατριδοκαπηλίας; Η κομματική ταυτότητα δεν κρύβεται, ιδιαίτερα όταν έχει και αμφιλεγόμενες ιστορικές καταβολές. Και ο statesman παραμένει πάνω από τις προσωπικές αναφορές και επιθέσεις – πράγμα που ο αυτοκυριαρχία του Αντώνη Σαμαρά τον πρόδωσε.

Δύσκολα μπορεί να κατηγορηθεί ο Σαμαράς για ανειλικρίνεια και ασυνέπεια. Πιστεύει ακράδαντα στις αξίες του και γι’ αυτές είναι έτοιμος να κάνει τα πάντα. Ίσως αυτό να είναι ένα από τα μειονεκτήματα του. Πάντως, σχεδόν σε όλα τα θέματα που έθιξε η αλήθεια, όπως την αντιλαμβάνεται η πλειοψηφία των πολιτών, είναι κάπου στην μέση, κι αυτό δεν τον βοηθά πολιτικά. Αυτό δεν ισχύει, όμως, για τις επισημάνσεις στους τομείς της υγείας, της παιδείας και του γάμου των ομοφυλοφίλων, όπου η πλειονότητα της κοινωνίας συντάσσεται μαζί του.

Στο κρίσιμο θέμα της εξωτερικής πολιτικής, φαίνεται ότι οι εξελίξεις τον ξεπερνούν και εκ του αποτελέσματος δικαιώνουν τον Μητσοτάκη—άσε που μόνο θεωρητικά του φταίει ο δύσμοιρος Γεραπετρίτης. Μετά την υποχωρητικότητα του Κώστα Σημίτη, όλες οι κυβερνήσεις ακολούθησαν πολιτική κατευνασμού προς την Τουρκία αναγνωρίζοντας την στρατιωτική της υπεροχή και τον αναθεωρητισμό της – που παραδέχεται και ο Σαμαράς. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επέλεξε τον δρόμο της συνέχισης του κατευνασμού, ενώ στο περιθώριο είναι ο μόνος που φρόντιζε να αλλάξει την ισορροπία δυνάμεων. Σήμερα, η Ελλάδα έχει υπεροπλία στην θάλασσα και στον αέρα, έχει κρατήσει την Τουρκία έξω από τον μηχανισμό SAFE της Ε.Ε., μετατρέπεται η ίδια, και όχι η Τουρκία όπως το επεδίωκε, σε ενεργειακό κόμβο, ενώ με την σύμφωνο γνώμη της Αμερικανικής κυβέρνησης έδωσε σε αμερικανικούς επιχειρηματικούς κολοσσούς περιοχές για γεωτρήσεις που θεωρητικά «ανήκουν» στην παράνομη Τουρκικό-Λιβυκή ΑΟΖ. Η εξωτερική πολιτική δεν μετριέται ούτε με λεπτά, ούτε με φωτογραφικά ενσταντανέ.

Στα οικονομικά θέματα, οι θέσεις Σαμαρά σηκώνουν πολλή συζήτηση. Για παράδειγμα, η αναφορά σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης 0,8% το 2014, καλύπτει την μείωση του ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές (από 178 δισ. ευρώ σε 176 δισ. ευρώ. Και όντως το πρωτογενές έλλειμμα μετατράπηκε σε εξαιρετικά μικρό (στο όριο του στατιστικού λάθους) πλεόνασμα του 0,3%, αλλά το πραγματικό πρόβλημα ήταν άλλο.

Καταρχάς, το πρώτο μνημόνιο ήταν λάθος και (σε αντίθεση με τον ΣΕΒ που το έκανε) ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου δεν κατάφερε να το εντοπίσει (ή να πείσει) ότι το μίγμα της πολιτικής όφειλε να αλλάξει μεταφέροντας το βάρος από την επείγουσα σκληρή δημοσιονομική προσαρμογή στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων – πέρα από το γνωστό θέμα του λαθεμένου υπολογισμού του πολλαπλασιαστή που έτσι κι αλλιώς γνωστοποιήθηκε πολύ αργότερα.

Κατά δεύτερο λόγο, η κυβέρνηση Σαμαρά, προσπάθησε να φανεί έστω και ελάχιστα συνεπής ως προς τους δημοσιονομικούς στόχους, αλλά δεν προχώρησε ουσιαστικά τις μεταρρυθμίσεις που ζητούσε η τρόικα. Αναπόφευκτα, λοιπόν, η Γερμανία της Μέρκελ και του Σόιμπλε που ήθελαν την Ελλάδα εκτός ευρώ, προτίμησαν να ρίξουν την κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου και να φέρουν τον Τσίπρα, βέβαιοι ότι έτσι η Ελλάδα θα έβγαινε από το ευρώ. Η κολοτούμπα (και η επέμβαση Γαλλίας και ΗΠΑ) χάλασε το σχέδιο αλλά με κόστος το αχρείαστο μνημόνιο και το Υπερταμείο.

Δεν μπορεί κανείς να ψέξει τον Αντώνη Σαμαρά για τις προειδοποιήσεις του σχετικά με την κρίση του Δυτικού κόσμου. Ορθά θεωρεί το πρόβλημα της μετανάστευσης ως υπαρξιακό διότι είναι πολιτισμικό, ορθά επισημαίνει ότι εξελίξεις όπως η woke agenda αποδυναμώνουν τον θεσμό της οικογένειας, ορθά μιλά για έλλειμμα ιδεών. Όλα αυτά καλά. Εξάλλου, από επισημάνσεις και αναλύσεις δεν έχουμε έλλειμμα. Στον προσδιορισμό λύσεων χωλαίνουμε και εδώ, ο μονόλογος Σαμαρά δεν είχε πολλά να προσφέρει. Ακόμα και στο θέμα της κυβερνησιμότητας, η παρατήρηση ότι η Ν.Δ. έχει γίνει κόμμα του Μητσοτάκη και της καμαρίλας του με μόνο στόχο την παραμονή στην εξουσία, πεπειραμένος παρατηρητής της ελληνικής πολιτική ζωής θα υπεδείκνυε ότι δεν υπάρχει ελληνική κυβέρνηση του 20ου και 21ου αιώνα που να μεν έχει κλέψει πολιτικές ιδέες των αντιπάλων της, που να μην αποβλέπει να διατηρηθεί στην εξουσία, και που ο επικεφαλής της δεν έχει υποχρεωτικά φτιάξει την δική του καμαρίλα – μπλε, κόκκινη ή πράσινη. Για κατάκτηση και διαχείριση εξουσίας μιλάμε, όχι για πολιτική θεωρία συγκρούσεων και αλγοριθμικούς τρόπους επίλυσης τους.

Είναι σαφές ότι ο Αντώνης Σαμαράς απευθύνθηκε στο –κατά τον ίδιο—16% που συμφωνεί μαζί του για το Πατρίς-Οικογένεια – Αξίες. Κάτι το νέο δεν είπε. Οπότε αυτός ο μονόλογος δύο ερμηνείες ενέχει: ή αποτελεί Κύκνειο Άσμα με την μορφή της προειδοποίησης για όλα τα κακά που έρχονται, οπότε το μάτι είναι στραμμένο στην υστεροφημία του, ή προπομπό για την ίδρυση νέου κόμματος, οπότε το μάτι είναι στραμμένο στην πολιτική προδοσία του 1993.

Διαβάστε επίσης:

Ενεργειακή χρυσή εποχή ή νέο πάρτι με τα λεφτά των επόμενων;

Καραμανλής και Σαμαράς άνοιξαν τον δρόμο της εσωτερικής φθοράς

Στο κατώφλι της επόμενης έκρηξης: Η αγορά που κυνηγά την αθανασία του πρώτου