• Άρθρα

    Υβριδικός πόλεμος τιμών και ψυχολογίας

    Αντώνης Κεφαλάς

    Αντώνης Κεφαλάς


    Ο ουσιαστικός πόλεμος δεν διεξάγεται στην Ουκρανία αλλά στην Ευρώπη. Διεξάγεται μεταξύ της Ρωσίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.  Είναι υβριδικός, καθώς εστιάζεται στις τιμές και στην ψυχολογία. Από την έκβαση του θα εξαρτηθεί η πολεμική, αλλά πάνω απ’ όλα, η ηθική ισχύς της Ευρώπης και μαζί της του συνονθυλεύματος των φιλελεύθερων δημοκρατιών που αποκαλούμε «Δύση».

    Ο παγκόσμια πρώτος υβριδικός πόλεμος θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό τις γεωπολιτικές εξελίξεις τουλάχιστον της επόμενης δεκαετίας.

    Ορισμένες εξελίξεις είναι πλέον δεδομένες.

    Η ενότητα της Ε.Ε. θα δοκιμαστεί σκληρά με την ορθή απόφαση να επιβληθεί  ανώτατο όριο στην τιμή του φυσικού αερίου. Σαφώς υπάρχουν στέρεα επιχειρήματα υπέρ και κατά. Η αποτίμηση τους, όμως, δεν μπορεί να γίνει σαν σε περίοδο ειρήνης. Η Ευρώπη είναι σε πόλεμο—έστω κι αν η κοινωνία της δεν το έχει πλήρως συνειδητοποιήσει.

    Η Ρωσία θα διακόψει την ροή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Με την παρούσα ηγεσία της η Ρωσία παίζει παιγνίδι «πάρτα όλα».  Δεν υπάρχει μερικώς νικητής ή μερικώς ηττημένος. Υπάρχει μόνο νικητής και ηττημένος. Για την Ρωσία δεν υπάρχει υποχώρηση.

    Ο πόλεμος θα είναι διαρκείας. Στην αρχή θα εμφανίζεται, όπως τώρα, ότι η Ρωσία κερδίζει: έχει καταλάβει σημαντικό μέρος της Ουκρανίας και συσσωρεύει πλούτο εκμεταλλευόμενη τις τεράστιες αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας. Αυτό θα διαρκέσει για περίπου 2-3 χρόνια—στην διάρκεια αυτή θα δοκιμαστεί σκληρά η πίστη της Δύσης στην φιλελεύθερη δημοκρατία.

    Μετά, η ισορροπία θα αλλάξει σε βάρος της Ρωσίας. Η ταχύτητα και η έκταση θα εξαρτηθεί από την ταχύτητα και την έκταση διαφοροποίησης των πηγών προσφοράς και του μείγματος παραγωγής ενέργειας στην Ευρώπη. Αυτό συνεπάγεται, για όσους θέλουν να δουν πέρα από τα πρωτοσέλιδα των ΜΜΕ και των αναρτήσεων στα κοινωνικά δίκτυα, ότι βραχυχρόνια η Ευρώπη θα υποχρεωθεί να συμβιβαστεί με την αποδυνάμωση των στόχων για την πράσινη μετάβαση, αλλά στην συνέχεια θα είναι πολύ καλύτερα προετοιμασμένη να τους υλοποιήσει πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά από τον αρχικό της σχεδιασμό.

    Ο πόλεμος δεν θα παιχτεί σε καθαρά οικονομικό πεδίο – με την έννοια ότι η Ρωσία δεν θα χρεοκοπήσει όπως η ΕΣΣΔ. Η Ρωσία θα υποφέρει από τις κυρώσεις—που θα της δημιουργήσουν πολλά και σημαντικά τεχνικά προβλήματα – αλλά κυρίως από τον βαθμό απεξάρτησης της Ευρώπης από την δική της ενέργεια.

    Στην ουσία είναι πόλεμος θέλησης. Όποιος επιδείξει την μεγαλύτερη αντοχή, δηλαδή την μεγαλύτερη πίστη στις αρχές του , αυτός θα κερδίσει.

    Αυταρχικό καθεστώς η Ρωσία μπορεί να αγνοεί τις όποιες κοινωνικές αντιδράσεις και να καταπνίγει τις όποιες πολιτικές. Σ’ αυτό, η φιλελεύθερη δημοκρατία μειονεκτεί συγκριτικά.  Μπορεί σχετικά εύκολα να πέσει θύμα δημαγωγών, αυτολύπησης και πανικού. Είναι ένα καλομαθημένο παιδί που καλείται να στερηθεί για λίγο τα παιγνίδια του.

    Το παρελθόν δείχνει ότι σε περιόδους κρίσης, η μαλθακότητα αργεί μεν αλλά στο τέλος αντικαθίσταται με χαλύβδινη θέληση. Η δημοκρατία το απέδειξε στον Β΄  Παγκόσμιο Πόλεμο του 20ου αιώνα.

    Στον υβριδικό του 21ου αιώνα καλείται να το αποδείξει και πάλι. Τούτη τη φορά, όμως, πολεμώντας με άλλα μέσα. Μόνο ο στόχος είναι ο ίδιος: η επικράτηση  της φιλελεύθερης δημοκρατίας όχι απλά ως σύστημα διακυβέρνησης αλλά ως ένα σύνολο διασυνδεδεμένων πολιτικών, κοινωνικών, οικονομικών και πολιτισμικών παραγόντων. Η φιλελεύθερη δημοκρατία προϋποθέτει την αποδοχή ορισμένων πολιτισμικών (cultural)  αρχών, ενός συγκεκριμένου συστήματος αξιών, χωρίς εκπτώσεις

    Αυτή είναι η μάχη που διόλου τυχαία η Ευρώπη καλείται να κερδίσει. Η Ευρώπη ήταν υπεύθυνη για τα 1000 χρόνια σκοταδισμού, η Ευρώπη έφερε την Αναγέννηση και την Γαλλική Επανάσταση, η Ευρώπη ίδρυσε την Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Αυτά τα επιτεύγματα της καλείται να υπερασπιστεί σήμερα.

    Είναι πόλεμος πολιτισμών.



    ΣΧΟΛΙΑ