Γιατί η Γερμανία δεν στηρίζει την δημοκρατία

Ο Σιδηρούς Καγκελάριος γνώριζε πολύ καλά την στρατηγικά αδύναμη θέση της Γερμανίας στην μέση της Ευρώπης—την τεράστια δυσκολία να μπορέσει να πολεμήσει σε δύο μέτωπα.

Για τον λόγο αυτόν, μετά από το περίφημο Συνέδριο του Βερολίνου (Berlin Congress) το 1878, ο Bismarck δημιούργησε ένα περίπλοκο πλέγμα επίσημων και μυστικών συμφωνιών που ουσιαστικά διασφάλιζαν την νεοπαγή χώρα του από αυτόν τον κίνδυνο. Διόλου τυχαία, μετά την αποπομπή του από τον Kaiser William II, η Γερμανία γνώρισε μόνο ήττες.

Η γνώση της ιστορίας του 19ου και η εμπειρία του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου θα μπορούσαν να είχαν χρησιμεύσει για να αποφευχθεί το δράμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Δυστυχώς, πέρα από την ευθύνη των επαχθών για την Γερμανία όρων της Συνθήκης των Βερσαλλιών, η Μεγάλη Ύφεση έφερε τον ακραίο λαϊκισμό που βασίστηκε μεταξύ άλλων στον αλυτρωτισμό. Για μία ακόμη φορά η Γερμανία ηττήθηκε.

Λογικό θα ήταν για την χώρα αυτή να εξάγει τα σωστά συμπεράσματα. Και πράγματι, τουλάχιστον μέχρι την στιγμή της επανένωσης το 1990, η Δ. Γερμανία του Adenauer και του Erhard ακολούθησε μία καθαρά δυτικοευρωπαϊκή πορεία. Η επανένωση έφερε τα σημερινά δεινά.

Μέσα σε μία νύχτα άκρατου εθνικισμού, η Δ. Γερμανία ανέλαβε το βάρος να στηρίξει την Α. Γερμανία, με επίπεδο ζωής στο ¼ της πρώτης. Το οικονομικό βάρος ήταν μεγάλο αλλά δεν ήταν αυτό που δημιούργησε το πρόβλημα. Εξάγοντας τα λάθος συμπεράσματα από τους δύο παγκόσμιους πολέμους, η ενωμένη Γερμανία θεώρησε πως το συμφέρον της ήταν στην συνέχιση της Ostpolitik του Egon Bahr και του Willy Brandt.

Το αποτέλεσμα ήταν, τελικά, η μεγάλη εξάρτηση από την Ρωσία. Η φτηνή ενέργεια του πρώην εχθρού έδινε στην Γερμανική βιομηχανία ένα σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, κι αυτό καθόρισε νομοτελειακά τις σχέσεις.

Η εμφάνιση της Κίνας στο παγκόσμιο στερέωμα στις αρχές του 21ου αιώνα πρόσφερε στην Γερμανία το νέο πλεονέκτημα μίας διψασμένης αχανούς αγοράς. Έτσι, η Γερμανία βρέθηκε να εξαρτάται από την Ρωσία για ενέργεια και την Κίνα για εξαγωγές. Τι να σου κάνει, εξάλλου, ο φτωχός Ευρωπαϊκός Νότος, που τον έχεις πάντως εκμεταλλευτεί στο έπακρο;

Σήμερα, στο τέλος Οκτωβρίου του 2022, η μεν Ρωσία έχει διακόψει την παροχή ενέργειας στην Γερμανία και διεξάγει αναθεωρητικό πόλεμο, η δε Κίνα  με την ανάδειξη του Xi Jinping  σε ισόβιο ηγέτης της, ευθαρσώς προκήρυξε τον πόλεμο κατά της δημοκρατίας.

Μην έχοντας μάθει από τα μαθήματα των δύο παγκοσμίων πολέμων, θα περίμενε κανείς ότι η Γερμανία θα είχε τουλάχιστον μάθει από το πάθημα με την Ρωσία. Μάταια. Στην συγκεκριμένη συγκυρία παραδίδει το 25% του λιμανιού του Αμβούργου στην Cosco, ενώ ο κολοσσός της χημικής βιομηχανίας BASF συμφώνησε επένδυση της τάξης των 10 δις. ευρώ στην Κίνα.

Ταυτόχρονα, η Γερμανία εμμένει στην αδιέξοδη για την υπόλοιπη Ευρώπη ενεργειακή πολιτική με αποτέλεσμα οι σχέσεις της με την Γαλλία να βρίσκονται στο ναδίρ – σε βάρος της ευρωπαϊκής ενότητας, βέβαια.

Τέλος, η Γερμανία και πάλι υποσκάπτει τα θεμέλια αυτής της ενότητας, δογματικά εμμένοντας στις ξεπερασμένες αντιλήψεις του Συμφώνου Ανάπτυξης και Σταθερότητας και εμποδίζοντας τις όποιες αλλαγές στους δημοσιονομικούς κανόνες.

Με τις πράξεις της αυτές, η Γερμανία δεν στηρίζει την δημοκρατία απέναντι στους δηλωμένους εχθρούς της και, επιπλέον,  εμποδίζει τον εκσυγχρονισμό του καπιταλισμού, εμμένοντας σε μία έκφανση του που αυξάνει την πολιτική αστάθεια σε αναλογία με την άνοδο των ανισοτήτων.

Η έλλειψη ιστορικής μνήμης είναι ανατριχιαστικά τραγική και θεμελιακά επικίνδυνη.

Η Γερμανία κατέστρεψε την Ευρώπη δύο φορές. Έχοντας αποτύχει στρατιωτικά, επιχείρησε μετά το 1950 την οικονομική κατάκτηση – ο πόλεμος της Ουκρανίας είναι που την ανέκοψε. Τώρα συντάσσεται με τον υπ’ αριθμό ένα εχθρό της φιλελεύθερης δημοκρατίας.

Θα μάθει ποτέ; ‘Η θα καταστρέψει την Ευρώπη και τρίτη φορά;

Διαβάστε επίσης

Αλέξης Τσίπρας: “Εν ενδύμασι προβάτων λύκοι άρπαγες”