• Άρθρα

    Εκλογές: Oνειρεύομαι την ελπίδα

    • Χάρης Παμπούκης, καθηγητής της Νομικής Σχολής Αθηνών
    Χάρης Παμπούκης, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ

    Χάρης Παμπούκης, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ


    Συνεχίζεται η απογοητευτική κατά βάση προεκλογική περίοδος. Θέματα πτωχά, διαγωνισμός ποιος είναι ο πλέον φοροαπαλακτικός, ζητήματα κριτικής σε διάφορους τόνους, διάφορες άστοχες δηλώσεις τη χαρακτηρίζουν.

    Ένα παιχνίδι εντυπώσεων και με τα ΜΜΕ να καλύπτουν επιλεκτικά ζητήματα είτε προβάλλοντας είτε θάβοντας ξεχνώντας τη δημοκρατία και στο επίπεδό τους.

    Και αυτά έχουν τη θέση τους σε μία προεκλογική περίοδο.

    Αλλά όχι μόνο αυτά.

    Όχι κυρίως αυτά.

    Με μία κουβέντα φαίνεται ότι η μακρά διπλή προεκλογική περίοδος κυριαρχείται από μία αζτέντα αρνητισμού χωρίς να γίνεται αντιληπτό ότι ο αρνητισμός απονομιμοποιεί το σύνολο του πολιτικού «συστημικού» κόσμου, αποδιοργανώνει την λαϊκή εμπιστοσύνη, υπονομεύει τους θεσμούς (και τη δικαιοσύνη δυστυχώς) και την δημοκρατία εκτρέφοντας την αντισυστημική ψήφο απελπισίας ή την αποχή αντί ενός προγράμματος ελπίδας για μέλλον της Ελλάδας και των Ελλήνων.

     Η Ελλάδα και η Ευρώπη βρίσκονται ενώπιον για το μέλλον επιλογών.

    Σε διεθνές αλλά και εθνικό φυσικά επίπεδο η πολιτική ατζέντα και πράξη εμφανίζει σοβαρή παθογένεια γιατί κυρίως κυριαρχείται από την τυραννία του εφήμερου χωρίς σεβασμό και σχεδιασμό του μεσοπρόθεσμου.

    Είναι πολύ σοβαρό μειονέκτημα οι αποφάσεις για το σήμερα που ξεφορτώνουν το πρόβλημα στο μέλλον.

    Τα δικαιώματα έχουν υποκαταστήσει το νόμο διεθνώς, ο οποίος αδυνατεί να προβιβασθεί σε παγκόσμια διάσταση, σε ένα παγκόσμιο δίκαιο αντίθετα με τις παγκόσμιες αγορές και τις επικοινωνίες.

    Ο οικονομισμός ως νοοτροπία η μη παραγωγική ενίσχυση της κατανάλωσης διευρύνουν τις  ανισότητες και κυρίως απειλούν τις  ταυτότητες και διχάζουν τις κοινωνίες.

    Οι πολιτισμικές και θρησκευτικές διαφορετικές εκδοχές (Ισλάμ, Χριστιανισμός,κλπ) αντί να ενώνουν διαιρούν και συνιστούν απειλή κατά της ειρήνης.

    Η μεγάλη επανάσταση της μεταανθρώπινης κοινωνίας, με την  Τεχνητή Νοημοσύνη προ των πυλών, έχει ήδη ξεκινήσει με αβέβαιη πορεία για την ανθρωπότητα.

    Το δημογραφικό είναι σε έκρηξη με κίνδυνο για τα πρωταρχικά αγαθά νερό, τροφή, ενέργεια.

    Ο κόσμος χωρίζεται σε ένα νέο πολυπολικό διπολισμό, μειοψηφικά δυτικό δημοκρατικό και πλειοψηφικό μη δημοκρατικό.

    Αυτά είναι μερικά από τα μεγάλα θέματα που σήμερα δεν συζητούνται αν και κρίσιμα.

    Και βέβαια δεν συζητούνται τα πάντα επίκαιρα γεωπολιτικά φυσικά παιχνίδια ισχύος, όπως ο πόλεμος της Ουκρανίας, η Βόρειος Κορέα, η Ταιβάν, η ένταση ΗΠΑ και Κίνας, ο ενεργειακός ανταγωνισμός για το μέλλον, η μετανάστευση.

    Το μέλλον

    Η προεκλογική ατζέντα συζητήσεων οφείλει πρωτίστως να περιέχει την εθνική θέση στο σχεδιασμό του μέλλοντος.

    Κακώς θεωρείται ότι δεν θα «πουλούσε» πολιτικά. Γιατί δημιουργεί ένα πολιτισμό αποξένωσης του λαού από την πολιτική.

    Ένα πολιτισμό του αρνητισμού της απόρριψης του θυμού.

    Και οδηγεί μεγάλη μερίδα των πολιτών να βλέπουν την πολιτική και τους πολιτικούς ως κακό θέαμα, ως «παρτάκηδες» που δεν νοιάζονται παρά μόνο για τη κάστα τους και τα συμφέροντα τους.

    Επικρατεί η πεποίθηση ότι οι κυβερνήσεις δεν είναι όλων των Ελλήνων οδηγώντας μεγάλα λαϊκά τμήματα σε εγκλωβισμό, απόρριψη και θυμό.

    Η ζημιά είναι μεγάλη και απαιτεί η διόρθωση χρόνο και επιμονή αλλά κυρίως συναντίληψη.

    Παραγνωρίζεται συστηματικά η παιδαγωγική διάσταση της πολιτικής.

    Η παραδειγματική ηγετική ευθύνη.

    Ροκανίζεται η δημοκρατία και κλονίζεται η λαϊκή εμπιστοσύνη πυρήνας της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας.

    Να δράσει τώρα η πολιτική τάξη

    Πως οφείλει να αντιδράσει η πολιτική τάξη;

    Με την παιδαγωγική της πολιτικής.

    Καταρχήν να εξηγήσει τη σημασία αυτών των θεμάτων για το μέλλον του τόπου και των ελλήνων.

    Οφείλει στη συνέχεια να προτείνει μεγάλους άξονες όπως για παράδειγμα τη σύζευξη της άκρατης ελευθερίας με την κοινωνική δικαιοσύνη. Προσοχή όχι ως σύνθημα αλλά ως πλαίσιο εφαρμοσμένης πολιτικής πρότασης.

    Είναι ασφαλώς αναγκαίο μετά την εποχή των μνημονίων να αξιολογηθεί και να καταργηθούν οι άχρηστοι στην εποχή της κανονικότητας νόμοι.

    Και εν γένει χρειάζεται ορατότητα και σύστημα δικαίου, μία ευρείας νομοθετική τακτοποίηση  και ενός αναστοχασμού ως προς τι κρατάμε, τι βελτιώνουμε, τι καταργούμε.

    Το ασφαλιστικό παραμένει μία ενεργή βόμβα στην ελληνική οικονομία και κοινωνία.

    Υπάρχουν επιτυχημένα μοντέλα αντιμετώπισής του σταδιακά όπως μεταξύ άλλων έχει κάνει πράξη ο Καναδάς (και η Χιλή) με τα επενδυτικά ταμεία (pension funds).

    Και ένα καταστατικός αναστοχασμός ως προς τις ιδιωτικοποιήσεις και το ρόλου του Κράτους.

    Για παράδειγμα ποτέ δεν έχει γίνει μία ευρεία καταστατική συζήτηση για το ρόλο του Κράτους ως προς τις ιδιωτικοποιήσεις και τις μορφές συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα.

    Σε ποιες υπό κρατικό έλεγχο θα παραμείνει το Κράτος απλός (ή και καθόλου μέτοχος) μόνο ρυθμιστής, σε ποιες θα είναι μέτοχος σε ποιες και διαχειριστής.

    Θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη ακόμη και  μετά την λαίλαπα της χρεωκοπίας.

    Η επάνοδος της λαϊκής εμπιστοσύνης και η περιστολή της αντισυστημικής ψήφου προϋποθέτει πολιτικό πολιτισμό του θετικού και υποκατάσταση της απόρριψης από πρόταση.

    Το πρώτο που πρέπει να αλλάξει είναι η πολιτική παιδαγωγική του αρνητικού, της κατηγορίας της απόρριψης και της διαβολής.

    Το όραμα

    Η προεκλογική ατζέντα θα έπρεπε να επικεντρωθεί σε μία θετική ατζέντα προτάσεων για τα κυρίαρχα ζητήματα, μία ατζέντα μέλλοντος και όχι της στιγμής, ένα όραμα για την Ελλάδα και τους Έλληνες.

    Ένα σχέδιο που θα συμπεριελάμβανε τους πολίτες.

    Ένα σχέδιο με βάση το οποίο θα άλλαζε η παιδαγωγική της πολιτικής, σχέδιο μέλλοντος, ουμανιστικό, οραματικό και συμμετοχικό.

    Μόνο αλλάζοντας τη πολιτική από παιχνίδι εξουσίας κλίκας σε πρόταση προς το λαό για το λαό μόνο έτσι, ίσως, καταφέρουμε να αλλάξουμε την άθλια  νοοτροπία του κρατισμού επαναφέροντας την λαϊκή εμπιστοσύνη στο προσκήνιο.

    Μόνο έτσι θα πείσουν οι πολιτικοί ότι ενδιαφέρονται για τον λαό, για την νεολαία και όχι για την πάρτη τους.

    Η πολιτική πρόταση και οι θεσμοί θα πρέπει να αποβάλλουν την τυραννία του εφήμερου.

    Η δημοκρατία και η πολιτική πρόταση θα πρέπει να καταστεί συμβατή με το μεσοπρόθεσμο αντί να υπηρετεί μόνο το εφήμερο. Η χώρα χρειάζεται εθνικό σχεδιασμό του μέλλοντος με ευρείες συναινέσεις και συνθέσεις.

    Και πολιτική ευπρέπεια, την οποία η άμιλλα δεν αποκλείει.

    Ονειρεύομαι τον επόμενο πρωθυπουργό να ευχαριστεί τους προηγούμενους εξάρωντας ότι θετικό έκαναν.

    Κτίζοντας συνέχειες, συμβολικά και όχι διαιρέσεις.

    Ονειρεύομαι μία πολιτική πρόταση που θα επικεντρώνεται στο μόνο που μας ενδιαφέρει όλους μας: το μέλλον των παιδιών μας, ένα σχέδιο next gen  γιατί έχει παραγίνει να φορτώνουμε τα πάντα στο μέλλον υποθηκεύοντας το μέλλον των παιδιών μας

    Ένα σχέδιο next gen προϋποθέτει ότι οι ενέργειες του σήμερα θα ελέγχονται (και θεσμικά) ως προς τις επιπτώσεις τους για τις επόμενες γενιές ελλήνων.

    Για τα μελλοντικά τους μεσοπρόθεσμα αποτελέσματα.

    Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Το πλέον.

    Και παράλληλα οφείλει να συνιστά  ένα σχέδιο μέλλοντος για την νεολαία που θα  προτείνει οργανώνει δομές, δράσεις και διαδικασίες για την ενδυνάμωση κάθε πολίτη.

    Ονειρεύομαι μία συνολική πολιτική πρόταση που θα εστιάζει στην οικονομία της ζωής με άξονες τη προστασία του  περιβάλλον τους απαραίτητους πόρους (νερά, τρόφιμα, φάρμακα, καθαρή ενέργεια) και εξανθρωπισμό της τεχνολογίας.

    Ο Κυριάκος Πιερρακάκης

    Ονειρεύομαι μία πρόταση επανάστασης κατά του κρατισμού (της νοοτροπίας του κονέ, της μίζας, της ιδιοποίησης του κράτους,  κ.λπ. που κρύβεται πίσω από την τραγωδία των Τεμπών για  να μην ξεχαστεί), ένα οργανωμένο σχέδιο περιορισμού της γραφειοκρατίας γιατί άριστο το έργο του κ. Πιερρακάκη αλλά δεν αντιμετωπίζεται η ηλεκτρονική (e-) γραφειοκρατία που οφείλεται σε τόνους φλύαρων κακογραμένων ρυθμίσεων (νόμων και εγκυκλίων).

    Θέλει περιστολή εγγράφων, πιστοποιητικών που ταλαιπωρούν αφάνταστα τους πολίτες πριν μεταφραστούν σε ηλεκτρονική μορφή.

    Θέλει να περιοριστεί η πολυνομία.

    Η θεμελιώδης παρεξήγηση των υπουργών είναι ότι το έργο τους ταυτίζεται με νόμους.

    Η απάντηση είναι πως όχι.

    Η δουλειά του υπουργού είναι να βελτιώσει τις παθογένειες του τομέα δράσης του.

    Όχι να νομοθετεί και να ονοματοδοτεί νόμους.

    Και οι συνεχείς αλλαγές νόμων με κάθε νέο υπουργό παραγνωρίζει αυτό που οι αρχαίοι είχαν ως κριτήριο ότι δηλαδή η ποιότητα ενός νόμου βασίζεται στη διάρκεια του. Όσο μεγαλύτερη η διάρκεια του τόσο καλύτερη η ποιότητα του.

    Η μάχη κατά του κρατισμού περιλαμβάνει πρωτίστως και τη βελτίωση της παραγωγικότητας του δημόσιου τομέα με σύστημα ανταμοιβής και αξιολόγησης με συνέπειες θετικές και αρνητικές.

    Ονειρεύομαι μία πρόταση που θα περιλαμβάνει ένα σχέδιο ενίσχυσης των συλλογικοτήτων και της κοινωνικής αλληλεγγύης ξεκινώντας από την οικογένεια το θεμελιώδη κοινωνικό θεσμό και την ενίσχυσή της.

    Ονειρεύομαι μία πρόταση για το παραγωγικό μέλλον της Ελλάδας και κυρίως για την συμμετοχή στη νέα μεγάλη επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης.

    Τη τεράστια πρόκληση και απειλή.

    Έχουμε χάσει όλα τα τρένα ας μην χάσουμε και αυτό.

    Ονειρεύομαι μία πρόταση αξιολόγησης και βελτίωσης των θεσμών και πρώτα της δικαιοσύνης.

    Του μεγάλου ταμπού της καχεκτικής δημοκρατίας μας, του  κρυφού ασθενούς ώστε να λειτουργεί υπέρ του πολίτη, της ανάπτυξης και πέρα από τα μικροσυμφέροντα και τις συντεχνιακές λογικές.

    Ονειρεύομαι μία πρόταση που θα οργανώσει την πάταξη της πολυνομίας, αλλαγής της νοοτροπίας ελέγχου αλλά και της συνταγματικά συμβατής λογοδοσίας των δικαστών, με μείωση των δικών και του χρόνου διάρκειας τους, με επιμερισμό των (πραγματικών) εξόδων στον κακόπιστο διάδικο κλπ.

    Με νομοθετική αυσυγκράτηση της εκτελεστικής εξουσίας, με μέτρα συνταγματικά κατά της πολυνομίας και της κακονομίας.

    Με ενίσχυση των κυρώσεων για μη τήρηση του νόμου (καλού ή κακού). Με την πάταξη φέουδων ανομίας σε Μύκονο π.χ. (όχι πάντως την τουριστική περίοδο και χωρίς δυσφήμηση του προϊόντος).

    Έχουμε γυρίσει πίσω στην εποχή των Μαυρομιχάληδων και της δολοφονίας του Καποδίστρια (που μαζί του πέθανε και η ελπίδα δημιουργίας σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους και όχι κράτους κοτζαμπάσηδων).

    Ονειρεύομαι μία πρόταση ενίσχυσης και βελτίωσης της δημοκρατίας με όρια έναντι του αυθαίρετου όχι κοινοβουλευτικού αλλά του αναχρονιστικού πρωθυπουργικού μοντέλου που στη πράξη επεκράτησε εδώ και δεκαετίες.

    Κοινοβουλευτική ή πρωθυπουργική δημοκρατία;

    Δεν το άκουσα έτσι για τη συνταγματική αναθεώρηση που ας γίνει οραματική και ας μην περιοριστεί σε «γραφειοκρατικές» βελτιώσεις. Με σύστημα διαφάνειας και λογοδοσίας, με γνήσια αντίβαρα στο πρωθυπουργικό μοντέλο και στο πολιτικό συγκεντρωτισμό χωρίς να υπονομεύει την αποτελεσματικότητα της εκτελεστικής εξουσίας.

    Που να θέσει το πραγματικό δίλημμα του τι θέλουμε:

    Κοινοβουλευτική ή πρωθυπουργική δημοκρατία;

    Και αυτό είναι η ουσία και δεν τη συζητάμε έτσι.

    Δεν συζητάμε εάν θέλουμε γνήσιο σύστημα διαχωρισμού εξουσιών με την απαγόρευση κατάληψης θέσεων στη κυβέρνηση βουλευτών.

    Ονειρεύομαι μία πρόταση που θα περιλαμβάνει εθνική πολιτική για την ολοκλήρωση της Ευρώπης, την ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την ομοσπονδία και την ολοκλήρωση (ιδίως στο τομέα της άμυνας και της εξωτερικής πολιτικής για να ξεκολλήσει από τον πολιτικό μετεωρισμό, την ολοκλήρωση της στο τομέα της φορολογίας και της ανάπτυξης, την ολοκλήρωσή της στο τομέα του κοινωνικού κράτους και των δημόσιων πολιτικών ).

    Η Ευρώπη μας του ένδοξου παρελθόντος η Ευρώπη της σημερινής ισχύος και της αυριανής ελπίδας μας αφορά όλους.

    Αλλά παραδόξως πλήρως απούσα από τον δημόσιο προεκλογικό διάλογο.

    Ονειρεύομαι ένα μέλλοντα πρωθυπουργό που θα έχει όνειρο για την Ελλάδα και θα εναντιωθεί προς το λαϊκισμό.

    Γιατί ο λαός δεν είναι αλάθητος.

    Είμαστε μία μικρή χώρα για να αντέχουμε το βάρος των διαιρέσεων και των αποκλεισμών.

    Χρειάζονται εθνικές συνθέσεις νοοτροπία μακροπρόθεσμου και ελπίδα για τον λαό.

    Πολλοί από τους αναγνώστες θα θεωρήσουν αυτό το κείμενο ουτοπικό. Δεν γίνονται στην Ελλάδα αυτά θα σκεφτούν, όχι αδικαιολόγητα. Ίσως να είναι και έτσι. Αλλά σίγουρα εάν δεν προτείνουμε δεν πιέσουμε τίποτε δεν θα αλλάξει.

    Και η καθυστέρηση μίας χώρας σήμερα είναι ο ασυγχρονισμός της προς την πρόοδο, να μην μπορεί να παρακολουθήσει και να συμμετέχει στην αλλαγή των καιρών.

    Δεν θα πρέπει να εγκλωβιστεί η πολιτική ζωή στο πεδίο της μάχης  για την  εξουσία, που δεν αφορά τους πολλούς, στη νοοτροπία της πάρτης μου και του κονέ, της κοντόφθαλμης και αναιμικής αντιμετώπισης ζητημάτων δημοκρατίας και ποιότητας ζωής.

    Γιατί   έτσι θα  διογκωθεί η «αντισυστημική» ψήφος που δεν είναι τίποτε άλλο από τη συνισταμένη του αδιεξόδου μερίδας των πολιτών που έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους.

    Καιρός για την μάχη του ονείρου, όπως ο καθένας μπορεί να συμβάλει με οδηγό ότι η  μόνη μάχη που χάθηκε σίγουρα είναι αυτή που ποτέ δεν δόθηκε.

     

    Το κείμενο είναι του κ.  Χάρη Παμπούκη. Ο κ. Παμπούκης  είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής Αθηνών, δικηγόρος και πρώην Υπουργός Επικρατείας. Είναι συγγραφέας αρκετών άρθρων στα ελληνικά, τα αγγλικά και τα γαλλικά ενώ έχει δημοσιεύσει εκτενώς νομικές μονογραφίες και πολιτικά δοκίμια.



    ΣΧΟΛΙΑ