Διαχείριση κρίσης: Η νέα κανονικότητα είναι εδώ

Φωτιά στην Πεντέλη. Φωτιά στην Σαλαμίνα και στο Μαρκόπουλο. Φωτιά στα Μέγαρα. Στους 40^ο η θερμοκρασία στην Αγγλία, με πυρκαγιές να ξεσπούν παντού. Καίγονται Ισπανία και Πορτογαλία. Στις Άλπεις, ψάχνουν να βρουν που εξαφανίστηκαν οι παγετώνες.

Έλληνα πολίτη, πες καλημέρα στο νέο σου κόσμο, χαιρέτισε τη νέα σου κανονικότητα, προετοιμάσου για την στενή συγκατοίκηση μαζί της.

Ο κόσμος δείχνει αγανακτισμένος. Οι βωμολοχίες έκαναν και πάλι την εμφάνιση τους. Κεφάλια να πάρει ο πρωθυπουργός ζητούν οι θερμόαιμοι. Ευκαιρία πολιτικής εκμετάλλευσης βλέπει η αντιπολίτευση. Να εύχεται να μην αναλάβει εξουσία. Διότι, από εδώ και πέρα η διακυβέρνηση τούτης αλλά και όλων των χωρών θα φέρει τον αποκλειστικό τίτλο «διαχείριση κρίσης».

Οι κρίσεις θα είναι πολλές, πολύμορφες, πολυδιάστατες, συνεχείς. Οι επιπτώσεις τους επώδυνες, καθολικές, διακλαδωμένες. Το «Διαστημόπλοιο Γη» του Buckminster Fuller …μπάζει νερά. Και οι αντλίες δεν λειτουργούν τόσο καλά. Ίσως και καθόλου.

Η νέα κανονικότητα είναι ότι ζούμε με δανεικό χρόνο. Το υλιστικό μοντέλο ανάπτυξης και ευτυχίας των 350 ετών έφτασε στα όρια του. Η Φύση μας προειδοποιεί. Αν κωφεύουμε, αν εθελοτυφλούμε, αν αδιαφορούμε, πρόβλημα μας.

Από μηχανής Θεός δεν υπάρχει – κι ας πίστευαν σ’ αυτόν οι αρχαίοι Έλληνες. Έχει απομείνει, ίσα-ίσα, το Συν Αθηνά και χείρα κίνει. Η ατομική αποδοχή, όμως, δεν σημαίνει τίποτα. Η συλλογική συνείδηση είναι αυτή που μπορεί ίσως να μας σώσει.

Δεν έχει νόημα να μέμφεται ο πολίτης τον Μητσοτάκη ή τον Στυλιανίδη ή τον όποιον αρμόδιο. Καμία κυβέρνηση, κανένα κράτος δεν έχει προετοιμαστεί να αντιμετωπίσει τις κρίσεις που ήρθαν και θα έρχονται. Εξάλλου, η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών προτιμά να μετατοπίζει την ευθύνη στους τρίτους, παρά να ασκήσει αυτοκριτική και να υιοθετήσει νέα πρότυπα αξιών και συμπεριφορών.

Διότι, η τελική ευθύνη είναι βαθιά ατομική.

Δεν έχει νόημα να κατηγορεί ο πολίτης τον άρχοντα της τοπικής αυτοδιοίκησης. Μερικοί είναι άριστοι, άλλοι μέτριοι, πολλοί άχρηστοι. Ακόμη και οι καλύτεροι, όμως, δεν μπορούν να είναι αποτελεσματικοί χωρίς την κατανόηση και την στήριξη των πολιτών.

Δυστυχώς, στην μεγάλη τους πλειοψηφία οι πολίτες όλου του κόσμου έχουν… καλύτερα πράγματα να κάνουν!

Εκατό ελικόπτερα να φέρει ο Μητσοτάκης, φωτιές θα ξεσπούν. Εκατό οχυρωματικά έργα να κάνει ο Καραμανλής, πλημμύρες θα έχουμε. Έχουμε εμπλακεί σ’ ένα νέο αέναο πόλεμο με την Φύση. Δεν καταθέτουμε τα όπλα, βέβαια: μπορούμε και πρέπει να σχεδιάζουμε, να προβλέπουμε, να πράττουμε. Η νέα κανονικότητα, όμως, θα είναι πάντα ένα βήμα πιο μπροστά από εμάς. Τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον. Θα απαιτηθεί μία τεράστια αλλαγή νοοτροπίας για να αποκτήσει ο άνθρωπος μία νέα σχέση με το περιβάλλον του – φυσικό, κοινωνικό, πολιτικό.

Ο οικονομικός ατομικισμός τεσσάρων αιώνων μας έφερε πλούτη και φτώχια, ευτυχία και δυστυχία (όπως την αντιλαμβάνεται ο καθένας), ειρήνη και πόλεμο. Οι επιπτώσεις ήταν, όμως, κατά κανόνα γεωγραφικά, πληθυσμιακά και κοινωνικά μάλλον ελεγχόμενες. Αυτή η εποχή έφτασε στο τέλος της.

Μία νέα αρχή μπορεί να γίνει μόνο αν συνειδητοποιήσουμε ότι οι νέες προκλήσεις μας αφορούν όλους – χωρίς καμία εξαίρεση. Και ότι οι όποιες λύσεις επίσης αφορούν όλους μας. Χωρίς κοινή συνείδηση και κοινή πράξη το μέλλον μόνο δυστοπικό θα είναι. Κι αυτή θα είναι η κληρονομιά στα παιδιά μας.