Άρθρο παρέμβαση: Ο κρυφός πελάτης, η αισχροκέρδεια και ο Άδωνις Γεωργιάδης

Ήταν αδύνατο να μην συμβεί. Μόλις πήραν οι τιμές την ανοδική πορεία, έπεσε η πάγια κατηγορία: αισχροκέρδεια.

Το διαλάλησε ο Τσίπρας, το επανέλαβε ανεβάζοντας το νούμερο ο Βελόπουλος, υπερθεμάτισε ο Βαρουφάκης.  Μόνο ο Ανδρουλάκης δεν παρασύρθηκε σ’ αυτόν τον κατήφορο, όπου η αριστερά θα μπορούσε κάλλιστα να είχε αντικαταστήσει τα σκυλιά του Πάβλοφ.

Η αισχροκέρδεια είναι ένας αμφίσημος όρος. Στο παρελθόν έχει χρησιμοποιηθεί σε όλες τις περιπτώσεις εμφάνισης πληθωριστικών πιέσεων. Θα θυμίσω ότι στην δεκαετία του 1980, ο πληθωρισμός έτρεχε με μέσο ετήσιο ρυθμό περίπου του 15%. Το ΠΑΣΟΚ ως κυβέρνηση προσπάθησε να ελέγξει την κατάσταση πρώτα με διοικητικά μέτρα –οι εταιρείες κατέθεταν τα τιμολόγια αγορών στο τότε υπουργείο εμπορίου, και ανάλογα τους δίνονταν ή όχι η άδεια να αυξήσουν την τιμή. Ο πληθωρισμός δεν έπεσε. Και ο Βασίλης Κεδίκογλου έμεινε στην ιστορία ως ο υπουργός της διαδήλωσης της… κατσαρόλας.

Ο πληθωρισμός τέθηκε μερικώς υπό έλεγχο όταν με Σημίτη στο υπουργείο οικονομίας περιορίστηκε η αύξηση των εισοδημάτων. Αυτό αποδεικνύει η εμπειρία. Φαντάζομαι ότι οι κύριοι της αντιπολίτευσης δεν το επιδιώκουν. Αντίθετα, ζητούν να καλύψει το κράτος την απώλεια της αγοραστικής δύναμης που έχει φέρει ο πληθωρισμός. Δηλαδή να τον ενισχύσουμε – όπως έγινε στην περίοδο 1978-1985—όπου ευθύνη φέρει και η τότε κυβέρνηση της Ν.Δ.

Οι ώριμοι και γνωστικοί πολίτες οφείλουν να συνειδητοποιήσουν – και οι δημοσκοπήσεις το επιβεβαιώνουν – ότι ο ελληνικός πληθωρισμός είναι εισαγόμενος. Είναι, στην προκειμένη περίπτωση, ένας παγκόσμιος πληθωρισμός που προέρχεται από τα λεγόμενα «σοκ παραγωγής» –supply shocks. Αν η αριστερά θέλει να βρει τον πρωταρχικό υπαίτιο του πληθωρισμού ας απευθυνθεί στον Πούτιν. Η εισβολή ήταν ένας προαναγγελθείς «θάνατος», γι’ αυτό οι τιμές είχαν αυξηθεί πολύ πριν το ξέσπασμα του πολέμου.

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει αισχροκέρδεια. Αλλά, ούτε ότι υπάρχει. Πολύ λογικά, η κυβέρνηση δήλωσε ότι θα γίνει έρευνα και αν διαπιστωθεί ότι υπάρχουν αυξήσεις τιμών που δεν δικαιολογούνται από τους παράγοντες που διαμορφώνουν το κόστος, αυτά τα κέρδη θα φορολογηθούν. Σκληρά.

Στην αγορά κυκλοφορούν διάφορες απόκρυφες ιστορίες. Για παράδειγμα, ότι μερικά σουπερμάρκετ, βγάζουν από τα ράφια προϊόντα, τα κρύβουν, δημιουργούν έτσι μία τεχνητή έλλειψη και μετά από μερικές ημέρες τα επαναφέρουν σε ακριβότερη τιμή. Δεν είναι δύσκολο να ερευνηθεί το θέμα με την μέθοδο του «κρυφού πελάτη». Οι εταιρείες καταναλωτικών ειδών την χρησιμοποιούν κατά κόρο για να ανακαλύψουν την τιμολογιακή-εκπτωτική πολιτική του ανταγωνισμού. Ας την αντιγράψει η κυβέρνηση.

Υπάρχουν κατηγορίες για αποθέματα που αγοράστηκαν σε τιμή (χ) και πωλούνται σε τιμή (χ+). Αυτό, όμως, μπορεί να θεωρηθεί σωστή επιχειρηματική πρακτική. Εφόσον ο επιχειρηματίας γνωρίζει ότι αύριο θα πρέπει να παραγγείλει σε υψηλότερη τιμή, αν δεν αυξήσει την τιμή του στο υπάρχων εμπόρευμα, τότε θα υποχρεωθεί είτε να παραγγείλει μικρότερη ποσότητα (οπότε δημιουργείται έλλειψη και επομένως νέα πίεση στις τιμές) είτε να βρει πρόσθετο κεφάλαιο κίνησης. Το χρηματοπιστωτικό κόστος θα μετακυληθεί στην τιμή – οπότε έχουμε και πάλι πληθωριστική πίεση.

Το συμπέρασμα είναι ότι η αισχροκέρδεια δεν αντιμετωπίζεται ούτε με αφορισμούς ούτε με γενικά, οριζόντια μέτρα.  Η κυβέρνηση μπορεί άμεσα να επισημάνει τα συγκεκριμένα προϊόντα που βαρύνουν το βασικό καλάθι της νοικοκυράς. Επιβάλλοντας — όπως το έπραξε—την καταγραφή των αποθεμάτων στα συγκεκριμένα αυτά προϊόντα, μπορεί να ελέγξει αν δημιουργούνται τεχνητές ελλείψεις και αδικαιολόγητες αυξήσεις τιμών.

Ειδικά στην ενέργεια, τώρα που έκλεισε το πρώτο τρίμηνο, η κυβέρνηση μπορεί άνετα να ελέγξει τα αποτελέσματα του 2021 και αυτά του Ιανουαρίου-Μαρτίου 2022. Και δεν είναι ανάγκη να περιμένει οριστικούς ισολογισμούς. Ας πράξει με βάση τους προσωρινούς. Ας εντείνει τους ελέγχους. Ας φροντίσει να διασφαλίσει την ακεραιότητά τους. Και ας τηρήσει την υπόσχεσή της. Θα ενισχύσει έτσι την αξιοπιστία της. Με το υπουργείο ψηφιακής διακυβέρνησης, έχει εξάλλου, τα μέσα για να συγκεντρώνει πληροφορίες με ταχύτητα και – το πιο σημαντικό—να τις αναλύει ορθά.

Στην ίδια λογική της στόχευσης κινείται και η πολιτική  στήριξης ορισμένων εισοδηματικών ομάδων. Στην σύγκρουση του με τον Άδωνη Γεωργιάδη, ο Ανδρέας Πετρόπουλος νόμισε ότι έπιασε τον ταύρο από τα κέρατα, μιλώντας για επιδότηση ενοικίου. Βέβαια, στην Ισπανία (που ήταν το υπόδειγμα του)  ο πληθωρισμός ξεπέρασε το 8% της Ελλάδας, αλλά έτσι κι αλλιώς η κυβέρνηση εξετάζει το μέτρο. Δεν μπορεί, όμως, να είναι καθολικό – πολύ απλά ο προϋπολογισμός δεν το αντέχει—το δημόσιο χρέος δεν το αντέχει.

Δεν υπάρχει τρόπος να καλυφθούν όλες οι απώλειες όλων – εκτός κι αν θέλουμε νέα μνημόνια. Ας αποφασίσει η αντιπολίτευση τι θέλει. Το ήξεις- αφίξεις  δεν είναι πολιτική. Είναι σύνθημα που υποβιβάζει την νοημοσύνη του πολίτη. Η πολιτική αστάθεια, η οικονομική δυσπραγία, η ανασφαλής προοπτική είναι παγκόσμια φαινόμενα και όλοι θα υποφέρουν. Είναι κι αυτό ένα από τα τιμήματα της ελευθερίας – αλλά δεν θα περίμενα ότι οι του ΣΥΡΙΖΑ θα το καταλάβαιναν.

Διαβάστε επίσης

Εν καιρώ πολέμου…