Νωρίτερα αυτό το μήνα, μία βροχερή μέρα στο Λονδίνο, η Ναταλία Ποτάνινα, πρώην σύζυγος ενός Ρώσου δισεκατομμυριούχου, κατάφερε να συνεχίσει μία δικαστική διαμάχη για το διαζύγιό της στα βρετανικά δικαστήρια, παρά το γεγονός ότι οι διαδικασίες του διαζυγίου της έχουν τυπικά ολοκληρωθεί στη Ρωσία πριν από τουλάχιστον μια δεκαετία.

Η Ποτάνινα, παντρεμένη για 30 χρόνια με τον Βλαντιμίρ Ποτανίν, πρώην αναπληρωτή πρωθυπουργό της Ρωσίας, ο οποίος για δύο χρονιές βρέθηκε στη λίστα του Forbes ως ο πλουσιότερος άνθρωπος της χώρας, αιτείται διακανονισμό ύψους πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων από την περιουσία του, η οποία εκτιμάται σε 20 δισεκατομμύρια δολάρια.

1

Τουρισμός… διαζυγίου

Η απόφαση αυτή θα μπορούσε να εξελιχθεί στη μεγαλύτερη υπόθεση διαζυγίου που έχει εκδικαστεί ποτέ στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αλλά κυρίως, σύμφωνα με τους δικηγόρους, θα μπορούσε να ωθήσει έναν μεγάλο αριθμό «τουριστών διαζυγίου», έναν χαρακτηρισμό που η Ποτάνινα δεν αποδέχεται, οι οποίοι αναζητούν πιο ευνοϊκούς διακανονισμούς να αναζητήσουν την ευκαιρία τους στην Αγγλία, εδραιώνοντας τη φήμη του Λονδίνου ως την πρωτεύουσα των διαζυγίων παγκοσμίως.

«Αυτή η υπόθεση δεν ανοίγει απλώς την πόρτα στον «τουρισμό διαζυγίου», ανοίγει τις πύλες στον τουρισμό μετά το διαζύγιο», αναφέρει ο Michael Gouriet, εταίρος της ομάδας οικογενειακού δικαίου της Withers στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Στέλνει το μήνυμα ότι οι άνθρωποι που έχουν ήδη καταλήξει σε διακανονισμό διαζυγίου αλλού μπορούν ακόμα να δοκιμάσουν την τύχη τους στην Αγγλία, αν μπορούν να αποδείξουν ότι έχουν κάποια σχέση με τη χώρα».

Το κέρδος από την υποβολή αγωγής στο Λονδίνο μπορεί να είναι πολύ υψηλό, τουλάχιστον για τον έναν από τους δύο χωρισμένους. Το αγγλικό και ουαλικό νομικό σύστημα είναι ευνοϊκό για το οικονομικά ασθενέστερο μέρος, επειδή εστιάζει στην ίση κατανομή του συζυγικού πλούτου, ακόμη και αν ο ένας σύντροφος ήταν αυτός από τον οποίο προερχόταν ο πλούτος.

Η προσέγγιση αυτή διαφέρει από εκείνη της Σκωτίας και πολλών ευρωπαϊκών χωρών, όπου οι οικονομικές αποζημιώσεις είναι λιγότερο γενναιόδωρες και η διατροφή περιορίζεται συχνά σε διάστημα λίγων χρόνων, με την προσδοκία ότι και τα δύο μέρη θα γίνουν οικονομικά ανεξάρτητα.

Οι διαφορές στο βρετανικό δίκαιο

Οι διαφορές αυτές μπορούν ακόμη και να οδηγήσουν σε μία μάχη για την υποβολή αίτησης διαζυγίου: ο οικονομικά ασθενέστερος σύζυγος επιδιώκει να υποβάλει αίτηση στην Αγγλία, ενώ ο κύριος οικογενειάρχης προτιμά άλλη χώρα.

Ο Charles Hale KC, δικηγόρος στο 4PB, λέει: «Οι διεθνείς επιχειρήσεις έρχονται στο Λονδίνο για τις πολύπλοκες δικαστικές τους υποθέσεις. Οι σύζυγοι έρχονται για τα διαζύγιά τους. Οι λόγοι είναι οι ίδιοι: η ποιότητα του δικαστικού σώματος και η τήρηση του κράτους δικαίου, η νομική αριστεία του αγγλικού δικηγορικού συλλόγου και η ευελιξία του αγγλικού νομικού συστήματος να προσαρμόζεται για να επιτυγχάνει δικαιοσύνη».

Ο Hale προβλέπει ότι πολλοί διεθνείς σύζυγοι που έχουν χωρίσει και τα οικογενειακά περιουσιακά στοιχεία που αποτελούνται από εταιρείες, καταπιστεύματα ή συντάξεις, ενδέχεται τώρα να αντιμετωπίσουν νέο γύρο από δικαστικές διαμάχες στο Λονδίνο, ακόμη και μετά την έκδοση «τελικής» απόφασης στο εξωτερικό.

«Εάν μια σύζυγος  -και σχεδόν πάντα είναι η σύζυγος- μπορεί να υποβάλει αγωγή στην Αγγλία, ο νόμος είναι πλέον σαφής», λέει ο Hale. «Εάν υπάρχει ένα καλό επιχείρημα για διεκδίκηση επιπλέον μεριδίου από τα περιουσιακά στοιχεία, ακόμη και αν έχει ολοκληρωθεί το διαζύγιο σε άλλη χώρα, θα δοθεί η ευκαιρία για περαιτέρω αξιώσεις ενώπιον αγγλικού δικαστή».

Έτσι, ενώ τα εθνικά ποσοστά διαζυγίων είναι κοντά στο χαμηλότερο επίπεδο τους σε περισσότερα από 50 χρόνια, σύμφωνα με το Γραφείο Εθνικών Στατιστικών, οι δικηγόροι του Λονδίνου που ασχολούνται με παγκοσμίως πολύπλοκες υποθέσεις υψηλής αξίας λένε ότι είναι πιο απασχολημένοι από ποτέ.

Ωστόσο, η εξέλιξη του Λονδίνου σε πρωτεύουσα των διαζυγίων στον κόσμο έχει ευρύτερο κόστος. Οι επικριτές επισημαίνουν την πρόσθετη πίεση που ασκούν αυτές οι υποθέσεις υψηλού προφίλ σε ένα ήδη επιβαρυμένο δικαστικό σύστημα. Επιπλέον, πρέπει πραγματικά το Λονδίνο να παρεμβαίνει σε νομικές αποφάσεις που λαμβάνονται σε άλλα δικαστήρια;

Οι υποθέσεις που έκαναν διάσημα τα βρετανικά δικαστήρια

Ένα παράθυρο για όσους έχουν χωρίσει στο εξωτερικό για να υποβάλουν αιτήσεις για οικονομική αποζημίωση στην Αγγλία και την Ουαλία υπάρχει από το 1984, σύμφωνα με το μέρος III του Νόμου περί Γάμου και Οικογενειακών Διαδικασιών, επιτρέποντας στους διαζευγμένους να υποβάλουν αίτηση στο Λονδίνο, εάν μπορούν να αποδείξουν ότι έχουν επαρκείς δεσμούς με το Ηνωμένο Βασίλειο και ότι η απόφαση του δικαστηρίου στο εξωτερικό ήταν άδικο. Ωστόσο, μόνο στις αρχές της δεκαετίας του 2000 το Λονδίνο καθιέρωσε πραγματικά τη φήμη του ως η «πρωτεύουσα του διαζυγίου» στον κόσμο.

Το σημείο καμπής ήταν μια ιστορική υπόθεση μεταξύ δύο αγροτών που χώρισαν, του Martin και της Pamela White, με την δικαστική απόφαση να υπογραμμίζει ότι ο γάμος είναι μια σχέση ισότιμων εταίρων. «Δεν πρέπει να υπάρχει μεροληψία υπέρ του ατόμου που κερδίζει χρήματα και κατά του ατόμου που φροντίζει το σπίτι και τα παιδιά», αποφάνθηκε ο Lord Nicholls του Birkenhead.

Έκτοτε, το σημείο εκκίνησης για τα δικαστήρια κατά τη διανομή των περιουσιακών στοιχείων είναι η ίση κατανομή τους, σύμφωνα με την αρχή της «ισότητας». Οι δικαστές μπορούν να παρεκκλίνουν από αυτή τη θέση, και το κάνουν, αλλά μόνο για σημαντικό λόγο.

Εκτός από την ίση κατανομή των περιουσιακών στοιχείων, τα αγγλικά δικαστήρια είναι επίσης πρόθυμα να εκδίδουν διαταγές διατροφής.

Μία σχετική υπόθεση είναι αυτή της της Christina Estrada, πρώην σούπερ μοντέλου, η οποία δικαιώθηκε από το δικαστήριο το 2016 με αποζημίωση ύψους 53 εκατομμυρίων λιρών μετά το διαζύγιό της από τον Σαουδάραβα δισεκατομμυριούχο Sheikh Walid Juffali.

Οι «ανάγκες» της σύμφωνα με τους δικηγόρους της στη δίκη υπολογίζοντας στο 1 εκατομμύριο λίρες ετησίως για ρούχα σχεδιαστών (συμπεριλαμβανομένων 40.000 λιρών ετησίως για γούνα) συν 8.000 λίρες για έξοδα κατοικίδιων ζώων, 138.000 λίρες για περιποίηση ομορφιάς και 26.300 λίρες για λογαριασμούς κινητού τηλεφώνου.

Η ιδιαίτερη περίπτωση της Ποτάνινα

Τέτοια εξωφρενικά ποσά θα μπορούσαν να φανούν ασήμαντα σε σύγκριση με την υπόθεση Ποτάνιν. Η Ναταλία Ποτάνινα αποζημιώθηκε με περίπου 40 εκατομμύρια δολάρια από τα ρωσικά δικαστήρια όταν χώρισε τον δισεκατομμυριούχο πρώην σύζυγό της Βλαντιμίρ Ποτάνιν το 2014. Πριν από επτά χρόνια, υπέβαλε αγωγή στην Αγγλία, υποστηρίζοντας ότι η ρωσική αποζημίωση ήταν άδικη, επειδή δεν κάλυπτε τις ανάγκες της, δεδομένου του τρόπου ζωής που είχε απολαύσει κατά τη διάρκεια του γάμου της.

Ισχυρίστηκε ότι δικαιούται περίπου 6 δισεκατομμύρια δολάρια, συμπεριλαμβανομένου του πλούτου που είναι δεσμευμένος σε καταπιστεύματα και εταιρείες στις οποίες ο πρώην σύζυγός της είναι ο πραγματικός δικαιούχος. Μετά από μια μακρά δικαστική διαμάχη, το Εφετείο αποφάνθηκε τον Σεπτέμβριο ότι μπορούσε πράγματι να ασκήσει αγωγή στο Λονδίνο, καθώς είχε «πραγματική και ουσιαστική σχέση» με την Αγγλία.

Η απόφαση αυτή ανέτρεψε την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, το οποίο είχε απορρίψει την αίτησή της το 2019 με το σκεπτικό ότι το ζευγάρι είχε ελάχιστη σχέση με το Ηνωμένο Βασίλειο. Ο δικαστής Σερ Τζόναθαν Κόεν είχε δηλώσει τότε ότι, αν η υπόθεση προχωρούσε, θα υπήρχε ουσιαστικά «απεριόριστος τουρισμός διαζυγίου».

Ωστόσο, το Εφετείο διαφώνησε, επισημαίνοντας ότι η Ποτάνινα ζούσε στο Ηνωμένο Βασίλειο έχοντας αποκτήσει βίζα επενδυτή και έχοντας αγοράσει ακίνητο στο Λονδίνο το 2014.

Στην πράξη, ο «τουρισμός διαζυγίου» είναι διαθέσιμος μόνο στους πλούσιους. «Τα έξοδα μπορεί να ανέλθουν σε εκατοντάδες χιλιάδες και, πλέον, δεδομένης της αξίας των υποθέσεων που εκδικάζονται, μερικές φορές σε εκατομμύρια λίρες», λέει η Κλερ Γουάιζμαν, εταίρος στη δικηγορική εταιρεία Irwin Mitchell.

Η οικονομικά ασθενέστερη πλευρά μπορεί μερικές φορές να ανακτήσει τα έξοδά της, ειδικά αν τα δικαστήρια θεωρήσουν ότι η άλλη πλευρά δεν ενήργησε σωστά, για παράδειγμα, παραλείποντας να αποκαλύψει περιουσιακά στοιχεία. Ωστόσο, η γενική παραδοχή είναι ότι κάθε πλευρά φέρει τα δικά της έξοδα.

Ένα χαρακτηριστικό εμπόδιο στην εν λόγω υπόθεση είναι το πώς θα εκτελεστεί η οποιαδήποτε απόφαση. Πώς θα λάβει αποζημίωση η Ποτάνινα εφόσον δικαιωθεί αφού ο πρώην σύζυγός της υπόκειται σε κυρώσεις από το Ηνωμένο Βασίλειο λόγω των δεσμών του με το Κρεμλίνο.

Ένα αντίστοιχο παράδειγμα ήταν το διαζύγιο μεταξύ του Ρώσου δισεκατομμυριούχου Farkhad Akhmedov και της πρώην συζύγου του Tatiana Akhmedova.

Το Ανώτατο Δικαστήριο του Λονδίνου αποφάνθηκε το 2016 ότι ο Akhmedov πρέπει να της καταβάλει 453,58 εκατομμύρια λίρες, αλλά αυτός αρνήθηκε, ξεκινώντας μία δικαστική διαμάχη που επεκτάθηκε από το Μονακό και το Ντουμπάι μέχρι την Αγγλία. Πέντε χρόνια αργότερα, η πρώην σύζυγός του δέχτηκε έναν διακανονισμό, αφού προσπάθησε χωρίς επιτυχία να κατασχέσει το σούπερ γιοτ του, το Luna.

Ο Bryan Jones, εταίρος της Hughes Fowler Carruthers, που εκπροσώπησε τη Ναταλία Ποτάνινα αναφέρει: «Σε κάθε διεθνές διαζύγιο υπάρχει πάντα το ζήτημα της εκτέλεσης, και για ορισμένες χώρες μπορεί να είναι πιο δύσκολο απ’ ότι σε άλλες για την εκτέλεση μιας αγγλικής απόφασης. Ωστόσο, υπάρχει μακρά ιστορία εκτέλεσης αγγλικών δικαστικών αποφάσεων στο εξωτερικό».

Μια απόφαση τον Ιούλιο υπογράμμισε τα όρια της γενναιοδωρίας των αγγλικών δικαστηρίων. Το Ανώτατο Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου αποφάνθηκε ότι η Άννα Στάντις, σύζυγος του πρώην οικονομικού διευθυντή της UBS Κλάιβ Στάντις, δεν είχε δικαίωμα στο μισό των 78 εκατομμυρίων λιρών που της είχε δώσει προηγουμένως κατά τη διάρκεια του γάμου, καθώς το ποσό είχε δοθεί για να αποφευχθεί ο φόρος κληρονομιάς και προς όφελος των παιδιών τους. Επομένως, το ζευγάρι δεν είχε μοιραστεί ποτέ πραγματικά τα περιουσιακά στοιχεία, καθιστώντας αυτά τα «μη συζυγική περιουσία».

Σε γενικές γραμμές, σύμφωνα με τους δικηγόρους, οι δικαστές έχουν γίνει λιγότερο γενναιόδωροι σε σχέση με πριν από μια δεκαετία. «Συνήθιζα να βλέπω διατροφές ισόβιες, αλλά τώρα δεν τις βλέπω πια», λέει η Sarah-Jane Lenihan, εταίρος στη Dawson Cornwell.

Τα αγγλικά δικαστήρια δίνουν επίσης όλο και μεγαλύτερη βαρύτητα στις προγαμιαίες συμφωνίες, προσφέροντας μεγαλύτερη προστασία στο οικονομικά ισχυρότερο μέρος.

Κριτική για τα «χρυσά διαζύγια»

«Αν η κα Ποτάνινα είχε μετακομίσει στη Σκωτία αντί για την Αγγλία μετά το διαζύγιό της στη Ρωσία, δεν θα είχε κανένα δικαίωμα», λέει ο Gouriet της Withers. «Το σκωτσέζικο κριτήριο, σε διαφορετικό τμήμα του ίδιου νόμου, είναι πολύ πιο αυστηρό: ο γάμος πρέπει να έχει ουσιαστική σχέση με το δίκαιο της χώρας. Εδώ στην Αγγλία, τα όρια δεν είναι τόσο αυστηρά».

Προσθέτει: «Το ειρωνικό είναι ότι αν αυτή η υπόθεση είχε εκδικαστεί το 2019, η σχέση της με την Αγγλία θα ήταν πολύ πιο αδύναμη. Όσο περισσότερο παρατείνεται, τόσο ισχυρότεροι γίνονται οι δεσμοί της».

Αυτή η υπόθεση θέτει μεγαλύτερα ερωτήματα για τον Gouriet, όπως για παράδειγμα αν πρέπει να επανεξεταστεί ο νόμος. «Αν ρωτούσαμε έναν απλό πολίτη στο δρόμο, ίσως να του φαινόταν παράξενο ότι η Αγγλία επιτρέπει στους ανθρώπους να υποβάλλουν αγωγή μετά το διαζύγιο, όταν ο γάμος δεν είχε καμία πραγματική σύνδεση εδώ», αναφέρει

Δεν συμφωνούν όλοι. Ο Sean Hilton, εταίρος στη Stevens & Bolton, σημειώνει ότι ο τίτλος «πρωτεύουσα του διαζυγίου σίγουρα ακούγεται ωραία, αλλά είναι σημαντικό να κοιτάξουμε πέρα από το όνομα τι γίνεται στην πράξη».

Ο Shivi Rajput, εταίρος στη Stowe Family Law, συμφωνεί. «Το αγγλικό δικαστήριο πρέπει να είναι πεπεισμένο ότι υπάρχουν ουσιαστικοί λόγοι για την αγωγή. Δεν αρκεί απλώς να μην του αρέσει η απόφαση που εκδόθηκε στο εξωτερικό. Το δικαστήριο θα εξετάσει προσεκτικά τους δεσμούς του αιτούντος με την Αγγλία — συνήθη διαμονή, περιουσία, κατοικία, καθεστώς βίζας.

Ωστόσο, η διαρκής παγκόσμια ελκυστικότητα του Λονδίνου έχει προκαλέσει κριτική, κυρίως λόγω των σημαντικών καθυστερήσεων στις συνήθεις υποθέσεις. Τα οικογενειακά δικαστήρια, όπως και μεγάλο μέρος του δικαστικού συστήματος της Αγγλίας, αντιμετωπίζουν μακροχρόνιες καθυστερήσεις. Τα επίσημα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν αυτή την εβδομάδα έδειξαν αύξηση του χρόνου που πρέπει να περιμένουν τα ζευγάρια για να οριστικοποιήσουν το διαζύγιό τους. Ο μέσος χρόνος από την αίτηση έως την έκδοση της υπό όρους διαταγής είναι 41 εβδομάδες, σχεδόν ρεκόρ.

«Καθημερινά, αγωνιζόμαστε με τις καθυστερήσεις και την έλλειψη δικαστικής διαθεσιμότητας», λέει η Lenihan. «Είναι αρκετά απογοητευτικό να βλέπεις το χρόνο του δικαστηρίου να καταναλώνεται με μια υπόθεση όπως αυτή του Ποτάνιν».

Διαβάστε επίσης:

Τα βρετανικά δικαστήρια δικαίωσαν την πρώην σύζυγο του πλουσιότερου ανθρώπου στη Ρωσία – Επίδικο assets έως και 9 δισ. δολ.

Ρούπερτ Μέρντοχ: Το παρασκήνιο του συμβιβασμού των 3,3 δισ. δολ. – Οι κληρονόμοι, η αυτοκρατορία των media και το τελευταίο colpo grosso

Οι traders ομολόγων ποντάρουν στα έσοδα από τους δασμούς του Τραμπ για να μειωθεί το δημόσιο χρέος

© The Financial Times Limited 2024. All Rights Reserved. Not to be redistributed, copied or modified in any way.
mononews.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation.