Το πρώτο «πράσινο» Mουσείο της Ελλάδας ενσωματώνεται στην τοπογραφία της Ακαδημίας Πλάτωνος στην Αθήνα

Περιεχόμενα

Το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο των Αθηνών επικεντρώνεται στην αρμονική συμβίωση δύο αντικρουόμενων δυνάμεων της περιοχής.

Από τη μία, η αδιαπέραστη και συνεχής μάζα της πόλης και από την άλλη, το περίκλειστο άλσος της Ακαδημίας Πλάτωνος με τις αρχαιολογικές ανασκαφές.

Το κτιριολογικό πρόγραμμα του μουσείου προϋποθέτει την κατασκευή ενός ευμεγέθους κτιριακού όγκου που θα επιβληθεί στο άλσος, περιορίζοντας την επιφάνεια του πολύτιμου δημόσιου χώρου.

Αντ’ αυτού, η πλειοψηφία της επιφάνειας του μουσείου αναπτύσσεται υπογείως και επηρεάζει τοπικά το έδαφος, δημιουργώντας ομαλές εξάρσεις και σκάμματα που ενισχύουν την οριζόντια τοπογραφία. Έτσι, το μουσείο συνδιαλέγεται με το υπάρχον πεδίο και μετασχηματίζεται αρμονικά σε ένα κτίριο-έδαφος.

Η αρχιτεκτονική προσέγγιση υποστηρίζει την καινοτομία του συγκεκριμένου μουσείου, καθώς δίνει έμφαση στην τοπογραφία, την πολεοδομία και τη δημόσια αρχαιολογία, αφού ενσωματώνει δημιουργικά τόσο τους άξονες του τοπίου, όσο και την πολεοδομία της πόλης, ενώ αγκαλιάζει αφενός τα αρχαιολογικά ευρήματα εντός του χώρου, αφετέρου τη σχέση ανοικτού και κλειστού, δημόσιου και ιδιωτικού.

Η πόλη και το άλσος αλληλοεπιδρούν στο κέντρο του οικοπέδου, δημιουργώντας έναν κόμβο στροβιλοειδούς κίνησης που δρα ως κεντρομόλος και ταυτόχρονα ως φυγόκεντρος δύναμη ροών και δραστηριοτήτων.

Η πολική χάραξη δημιουργεί ένα ορθογωνικό ρήγμα στο κέντρο, όπου τεμαχίζει τον χώρο σε τέσσερις διακριτές πτέρυγες.

Τα δώματα αναδύονται από το έδαφος, εμφανίζοντας επικλινείς, βατές επιφάνειες, επεκτείνοντας την υπάρχουσα φυτεμένη επιφάνεια του άλσους, ενώ ταυτόχρονα εξασφαλίζουν άνετες συνθήκες φυσικού φωτισμού και αερισμού, στους επισκέπτες και στους εργαζόμενους.

Η καθαρότητα και η ευελιξία των εκθεσιακών χώρων αναγνωρίζει τη βασική αρχή ότι η πόλη είναι ζωντανός οργανισμός, ο οποίος μεταλλάσσεται διαρκώς.

Η εναλλαγή κλειστών και ανοικτών χώρων, η δυνατότητα θέασης του εσωτερικού του μουσείου από διαφορετικές οπτικές και σε διαφορετικό βαθμό, αποσκοπούν στη δημιουργία μιας σχέσης οικειότητας μεταξύ μουσείου και επισκέπτη που θα οδηγήσει ακόμη και μη επισκέπτες να αισθανθούν την άνεση να διαβούν τις πόρτες του μουσείου ή να μετάσχουν των μηνυμάτων του.

Η πρόταση δίνει έμφαση στον σχεδιασμό ενός δημοσίου χώρου που συμπεριλαμβάνει το μουσείο, τις αρχαιολογικές ανασκαφές και χώρους αναψυχής και άθλησης, ενθαρρύνοντας την συμμετοχικότητα.

Οι αρχές σχεδιασμού του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου προβάλλουν το όραμα της Αθήνας του μέλλοντος.

Μιας πόλης που σχετίζει τις κτιριακές υποδομές με το φυσικό έδαφος και το τοπίο, μιας πόλης που σέβεται, αναδεικνύει και συνυπάρχει αρμονικά με την φύση και την ιστορία της, λαμβάνοντας υπόψιν όλους τους πολίτες της.

Η Αθήνα του μέλλοντος

Το κτίριο των 14.362 τ.μ. θα είναι βιοκλιματικό και δεν θα αφήνει περιβαλλοντικό αποτύπωμα, ενώ θα παρέχει απρόσκοπτη πρόσβαση σε άτομα με αναπηρία.

Στον περιβάλλοντα χώρο προβλέπεται η κατασκευή ανοιχτού αμφιθεάτρου 500 θέσεων.

Παράλληλα, στο πλαίσιο της προβολής της Ακαδημίας Πλάτωνος από τον Δήμο Αθηναίων, σχεδιάζεται ο επανασχεδιασμός του χώρου πρασίνου με τη δημιουργία πάρκου στο πνεύμα της αειφορίας και της μελλοντικής βιωσιμότητας.

Η πρόταση δίνει έμφαση στον σχεδιασμό ενός δημόσιου χώρου που περιλαμβάνει το μουσείο, τις αρχαιολογικές ανασκαφές και χώρους αναψυχής και άθλησης, ενθαρρύνοντας τη συμμετοχή. Οι σχεδιαστικές αρχές καταδεικνύουν το όραμα της Αθήνας του μέλλοντος.

Μια πόλη που συνδέει τις δομημένες υποδομές με το φυσικό ανάγλυφο και το τοπίο, μια πόλη που σέβεται, αναδεικνύει και συνυπάρχει αρμονικά με τη φύση και την ιστορία της.

Η αλλαγή

Τον Αύγουστο του 2022, ο δήμος Αθηναίων ανακοίνωνε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για ένα νέο αρχαιολογικό μουσείο, το πρώτο «πράσινο μουσείο» της χώρας που θα κατασκευαστεί στο πάρκο Ακαδημίας Πλάτωνος της ελληνικής πρωτεύουσας.

Επτά μήνες αργότερα, αποκαλύφθηκε το νικητήριο σχέδιο του τοπικού αρχιτεκτονικού γραφείου Tsolakis Architects, με επίκεντρο την αρμονική συμβίωση των δύο αντίπαλων δυνάμεων στην περιοχή – του αδιαπέραστου όγκου της πόλης και του κλειστού άλσους του πάρκου που περιέχει τις αρχαιολογικές ανασκαφές.

Το μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειας του μουσείου αναπτύσσεται υπόγεια, δημιουργώντας ομαλές προεξοχές και λάκκους που ενισχύουν τον χαρακτήρα του χώρου.

Το μουσείο αλληλεπιδρά με το υπάρχον έδαφος και μετατρέπεται αρμονικά σε μια λύση που λειτουργεί ως υβρίδιο αρχιτεκτονικής και τοπογραφίας.