«Την επικαιροποίηση των άγονων γραμμών με πιο ευέλικτους και στοχευμένους διαγωνισμούς που να διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα αλλά και τη σταθερή εξυπηρέτηση των μικρών νησιών», καθώς και την θέσπιση «κινήτρων εισόδου στην ακτοπλοϊκή αγορά, είτε μέσω επιδότησης νεότευκτων πλοίων, είτε με πρόσβαση σε ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία», θέτει στο δημόσιο διάλογο, μέσω του mononews, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας, Διονύσης Θεοδωράτος, ο οποίος απαντώντας στο ερώτημα «αν υπάρχουν αρρυθμίες», υποστήριξε ότι οι αρρυθμίες της ακτοπλοϊκής αγοράς αντιμετωπίζονται με το ίδιο ενωσιακό δίκαιο όπως ανάλογα γίνεται και για όλους τους άλλους επιχειρηματικούς κλάδους μέσω των Ρυθμιστικών και Εποπτικών Αρχών.

Όσον αφορά για τη διαμόρφωση των εισιτηρίων των ακτοπλοϊκών πλοίων, ο Διονύσης Θεοδωράτος, είπε:

1

«Την τρέχουσα περίοδο, εν μέσω των γεωπολιτικών- οικονομικών εξελίξεων, της αυξανόμενης σταδιακά εφαρμογής των περιβαλλοντικών μέτρων και του προκαλούμενου κόστους της πράσινης μετάβασης στην λειτουργία των ακτοπλοϊκών πλοίων πραγματοποιήθηκαν κάποιες παρεμβάσεις από πλευράς της πολιτείας οι οποίες συνδυαστήκαν με την πτώση των διεθνών τιμών των καυσίμων αλλά και των ενεργειών των ακτοπλοϊκών εταιρειών με στόχο την ενίσχυση της νησιωτικής σύνδεσης και τη διευκόλυνση των μετακινήσεων μέσω των τιμών στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια.

Παρά το γεγονός ότι οι ακτοπλοϊκές εταιρείες έχουν δείξει με πολιτικές κοινωνικών αλλά και εμπορικών εκπτώσεων σε κατηγορίες επιβατικού κοινού ότι εφαρμόζουν κοινωνικά κριτήρια όπως σε πολύτεκνους, οικογένειες, νέους, φοιτητές, εκπαιδευτικούς πρέπει να παραδεχτούμε ότι τα λειτουργικά τους κόστη εξακολουθούν να παραμένουν σε υψηλά επίπεδα αλλά και να αυξάνονται.

Ανάλογα με τη γραμμή υπολογίζεται ότι το 30 με 50% των επιβατών ταξιδεύει με εκπτωτικά εισιτήρια. Ιδιαίτερα οι τακτικοί επιβάτες και οι νησιώτες με τα προγράμματα πιστότητας των εταιρειών δικαιούνται έκπτωση στις μετακινήσεις τους».

Αναφερόμενος στο περιβαλλοντικό κόστος, ο Διονύσης Θεοδωράτος, επισήμανε:

«Από πλευράς ακτοπλοϊκών επιχειρήσεων παρά το σημαντικό περιβαλλοντικό κόστος συμμόρφωσης ( νέο περιβαλλοντικού τύπου καύσιμο, το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών – E.U – E.T.S.), τον υψηλό Φ.Π.Α. στα εισιτήρια σε σχέση με άλλες ακτοπλοϊκές χώρες της Ε.Ε. και τις σημαντικές αυξήσεις στα πάγια λειτουργικά έξοδα όπως κυρίως μεταξύ άλλων, ανταλλακτικών, επισκευών συντήρησης της μισθοδοσίας, ασφαλιστικών εισφορών, εξόδων διαμονής και τροφοδοσίας πληρωμάτων, ασφάλισης σκάφους και μηχανής, κάλυψης ασφαλιστικών κινδύνων προστασίας και αποζημίωσης, απόσβεσης του αρχικού κεφαλαίου απόκτησης του πλοίου, χρηματοοικονομικά έξοδα, αποπληρωμής δανείων, τα λιμενικά τέλη και δικαιώματα κ.ά.) εφαρμόστηκαν ευέλικτες εμπορικές πολιτικές και συγκεκριμένα:

· Με την σταθερή διατήρηση της τιμής των εισιτηρίων επιβατών και ΙΧ οχημάτων σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο.

· Με ειδικές προσφορές και εκπτώσεις στο πλαίσιο της εμπορικής τους πολιτικής και της κοινωνικής ευθύνης.

· Εφαρμογής γενικά εκπτώσεων που φτάνουν και το 50%, σε διάφορες κατηγορίες επιβατών όπως οικογένειες, φοιτητές, πολυτέκνους και άλλων προσώπων ή κατηγοριών επιβατών αλλά και ειδικές εκπτώσεις ή προσφορές όπως σε κράτηση μετ’ επιστροφής, κράτηση πρώιμης περιόδου (early booking).

Το πρόγραμμα εφαρμογής του μεταφορικού ισοδύναμου από πλευράς πολιτείας της επιδότησης άμεσα του εισιτηρίου για τους κατοίκους των νησιών συνέχισε να εφαρμόζεται, επιτρέποντας την επιστροφή μέρους του κόστους του εισιτηρίου. Η χρήση του επεκτάθηκε και στους φοιτητές νησιώτες και στους επαγγελματίες.

Το επιβατικό κοινό υποδέχθηκε θετικά αυτές τις προσπάθειες, αν και δεν έλειψαν τα παράπονα, ειδικά στις γραμμές μεγάλης ζήτησης ή σε περιόδους αιχμής.

Συνολικά, οι παρεμβάσεις αποτέλεσαν ένα πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση της οικονομικότερης ακτοπλοϊκής μετακίνησης, αλλά το θέμα της τιμολογιακής πολιτικής λόγω της πράσινης μετάβασης και του ΦΠΑ παραμένει ανοιχτό».

Για τον εκσυγχρονισμό του ακτοπλοϊκού στόλου και τη μετάβαση στην πράσινη ναυτιλία, ο Διονύσης Θεοδωράτος, τόνισε:

«Η ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου σίγουρα ένα δύσκολο, αλλά αναγκαίο εγχείρημα.

Η ανανέωση του ελληνικού ακτοπλοϊκού στόλου αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τη βιωσιμότητα του κλάδου, την περιβαλλοντική συμμόρφωση και την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Πρόκειται όμως για ένα εξαιρετικά δύσκολο και πολυπαραγοντικό εγχείρημα, με βασικό αγκάθι τη χρηματοδότηση.

Σήμερα, ο μέσος όρος ηλικίας των πλοίων που εξυπηρετούν τις εσωτερικές γραμμές υπερβαίνει τα 29 έτη. Αυτό δημιουργεί ζητήματα τόσο κόστους συντήρησης όσο και συμμόρφωσης με τους αυστηρότερους περιβαλλοντικούς κανονισμούς της Ε.Ε., οι οποίοι θα γίνουν ακόμα πιο πιεστικοί από το 2030 και μετά.

Βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη διάλογος μεταξύ του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και άλλων συναρμόδιων Υπουργείων, των ακτοπλοϊκών εταιρειών και των τραπεζικών/χρηματοδοτικών φορέων, ώστε να διαμορφωθεί ένα κοινό πλαίσιο στήριξης για την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου και παράλληλα έχουν κατατεθεί προτάσεις, με στόχο την επιδότηση ναυπήγησης πλοίων με “πράσινη” τεχνολογία ή ενίσχυσης μέσω ειδικών προγραμμάτων που θα ενισχύσουν τη μετάβαση σε φιλικότερα προς το περιβάλλον υφιστάμενων πλοίων.

Η απουσία όμως εξειδικευμένων χρηματοδοτικών εργαλείων έως σήμερα για την ακτοπλοΐα αποτελεί τροχοπέδη.

Χρειάζεται, επομένως μια σύνθετη και δαπανηρή διαδικασία, η επιτυχία της εξαρτάται από τη συνεργασία όλων των εμπλεκομένων της πολιτείας των εταιρειών και χρηματοδοτικών φορέων. Τα πρώτα βήματα έχουν γίνει, ωστόσο απαιτείται ξεκάθαρο χρηματοδοτικό εργαλείο και πολιτική βούληση για να αποκτήσει το εγχείρημα ουσιαστικό βάθος και προοπτική».

Στο ερώτημα, «υπάρχει θέμα ανταγωνιστικότητας», ο Διονύσης Θεοδωράτος, επισήμανε:

«Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ακτοπλοϊκού στόλου — τόσο στις εσωτερικές γραμμές όσο και στους διεθνείς πλόες — είναι επιτακτική ανάγκη και απαιτεί επικαιροποιημένες, στοχευμένες πολιτικές. Οι συνθήκες της αγοράς, οι τεχνολογικές εξελίξεις, οι νέες περιβαλλοντικές απαιτήσεις και ο αυξανόμενος ανταγωνισμός από διεθνείς παρόχους, καθιστούν σαφές ότι το υφιστάμενο μοντέλο χρειάζεται ουσιαστική αναπροσαρμογή.

Για τις γραμμές εσωτερικού:

  • Ανανέωση του στόλου με πιο οικονομικά, περιβαλλοντικά φιλικά και ευέλικτα πλοία.
  • Επενδύσεις στην ενεργειακή αποδοτικότητα: (ηλεκτρισμός, υβριδικά συστήματα, εναλλακτικά καύσιμα).
  • Βελτίωση υποδομών στα λιμάνια και φιλικότερες εγκαταστάσεις εξυπηρέτησης των επιβατών και των πλοίων ούτως ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν πλοία νέας τεχνολογίας και να μειωθούν οι χρόνοι εξυπηρέτησης.

 

Για τις γραμμές διεθνών πλόων:

  • Θεσμική στήριξη και ισότιμη μεταχείριση έναντι των άλλων κρατών.
  • Αναβάθμιση της ποιότητας υπηρεσιών με έμφαση στην καινοτομία, την ταχύτητα και την εμπειρία του επιβάτη.
  • Προσαρμογή στις ευρωπαϊκές και διεθνείς ρυθμίσεις, με τεχνική και χρηματοδοτική υποστήριξη προς τις εταιρείες.

 

Η ανταγωνιστικότητα του ακτοπλοϊκού στόλου δεν είναι υπόθεση μόνο των εταιρειών. Είναι θέμα Ευρωπαϊκής και Εθνικής στρατηγικής για τη νησιωτικότητα, τον τουρισμό και τη ναυτιλία γενικότερα».

Για τα εμπόδια που υπάρχουν για την μετάβαση σε πράσινα καύσιμα, ο Διονύσης Θεοδωράτος, υποστηρίζει πως «η στροφή προς φιλικά καύσιμα και πιο “πράσινες” τεχνολογίες στη ναυτιλία — και ειδικά στην ακτοπλοΐα — δεν είναι απλώς αναγκαία, είναι μονόδρομος» και προσθέτει:

«Οι περιβαλλοντικοί στόχοι που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για το 2030 και το 2050 είναι δεσμευτικοί και αφορούν όλες τις θαλάσσιες μεταφορές, χωρίς εξαίρεση. Πράσινη μετάβαση: Ναι, αλλά με ρεαλισμό

Η μετάβαση είναι εφικτή, αλλά δεν μπορεί να γίνει άμεσα και χωρίς στήριξη. Το κόστος της “πράσινης τεχνολογίας” είναι σημαντικά υψηλό και επιπλέον, οι τεχνολογίες καυσίμων χαμηλών ρύπων είναι ακόμη σε εξέλιξη και δεν έχουν πλήρως ωριμάσει για μαζική εφαρμογή.

Ποιες προϋποθέσεις απαιτούνται:

· Χρηματοδοτικά εργαλεία και πολιτικές επανεπένδυσης των ποσών του ΣΕΔΕ E.U – E.T.S.: Ειδικά πράσινα ταμεία και απλοποιημένη πρόσβαση των εταιρειών σε ευρωπαϊκά προγράμματα.

· Λιμενικές Υποδομές: Τα πλοία νέας τεχνολογίας χρειάζονται λιμένες με ανάλογη ενεργειακή υποστήριξη, μείωσης των χρόνων αναμονής και υποδοχής πλοίων νέας τεχνολογίας .

· Ευέλικτο πλαίσιο: Ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα και σταδιακή εφαρμογή με δυνατότητα επαναπροσδιορισμού βάση δεικτών».

Για την επάρκεια των Ελλήνων ναυτικών, ο Διονύσης Θεοδωράτος, είπε:

«Η αλήθεια είναι πως η Ελλάδα διαθέτει άρτια εκπαιδευμένα και έμπειρα πληρώματα, ικανά να ανταπεξέλθουν στο δύσκολο και απαιτητικό έργο της ακτοπλοΐας. Οι Έλληνες ναυτικοί έχουν παράδοση επαγγελματισμού, προσαρμοστικότητας και υψηλής ναυτοσύνης. Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν προκλήσεις και ανησυχίες για το μέλλον.

Ιδιαίτερα σε περιόδους αιχμής, όπως η θερινή περίοδος, παρατηρούνται δυσκολίες στη στελέχωση όλων των θέσεων. Αυτό οφείλεται τόσο σε δημογραφικούς λόγους όσο και στο γεγονός ότι αρκετοί νέοι επιλέγουν άλλες επαγγελματικές κατευθύνσεις.

Ωστόσο, απαιτείται συστηματική αναβάθμιση, όπως:

  • στην ψηφιακή εκπαίδευση και εξοικείωση με νέα τεχνολογία πλοίων,
  • στην ενσωμάτωση περιβαλλοντικών γνώσεων και “πράσινων” δεξιοτήτων,
  • καθώς και διασύνδεση με την αγορά εργασίας, για να είναι η εκπαίδευση προσαρμοσμένη στις πραγματικές ανάγκες των πλοίων.

 

Παρατηρείται μια σχετική μείωση του ενδιαφέροντος των νέων για το ναυτικό επαγγέλματα, ωστόσο, υπάρχουν νέοι και νέες που βλέπουν στον κλάδο μια σταθερή επαγγελματική προοπτική, αρκεί να όμως να υπάρχει σωστή ενημέρωση, υποστήριξη και προοπτική εξέλιξης».

Αναφερόμενος στην εφετινή επιβατική κίνηση, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας, ήταν αισιόδοξος:

«Η φετινή καλοκαιρινή περίοδος τώρα τελευταία άρχισε να εξελίσσεται για την ακτοπλοΐα. Η κίνηση εμφανίζει μέρα με μέρα ανοδική πορεία και αιτιολογημένα θα μου πείτε καθότι ήδη έχει ξεκινήσει η περίοδος των διακοπών. Υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από τουρίστες αλλά και από τους ίδιους τους Έλληνες που επιλέγουν τα νησιά μας για διακοπές.

Η πληρότητα των πλοίων άρχισε να κινείται έστω και αργά σε ικανοποιητικά επίπεδα, με αύξηση κυρίως στις παραδοσιακές νησιωτικές γραμμές αλλά και σε νέους προορισμούς που αναπτύσσονται, ενώ το επιβατικό κοινό δείχνει να εμπιστεύεται τα δρομολόγια και τις υπηρεσίες της ακτοπλοΐας.

Περιμένουμε η ζήτηση να διατηρηθεί μέχρι το τέλος της τουριστικής περιόδου,

Τέλος, η ακτοπλοΐα παραμένει θεμελιώδης πυλώνας Κοινωνικοοικονομικής Ανάπτυξης, της ελληνικής νησιωτικότητας και του τουρισμού, συνδέοντας τα νησιά με την ηπειρωτική χώρα και υποστηρίζοντας την τοπική οικονομία και κοινωνία, ειδικά σε περιόδους ανάκαμψης, που όλοι μας έχουμε ανάγκη».

Τέλος, για τον θέμα του εκσυγχρονισμού του θεσμικού πλαισίου που διέπει την ελληνική ακτοπλοΐα, ο Διονύσης Θεοδωράτος, είπε:

«Ο υγιής ανταγωνισμός στην ακτοπλοΐα έχει πλαίσιο κανόνων που εξασφαλίζει ίσους όρους συμμετοχής για όλες τις εταιρείες, διασφαλίζει την ποιότητα των υπηρεσιών προς το επιβατικό κοινό και ενισχύει τη συνδεσιμότητα των νησιών.

Σίγουρα θα έχετε διαβάσει ή ακούσει για “μονοπωλιακές ή ολιγοπωλιακές γραμμές ή έλλειψη ανταγωνισμού”.

Βάσει της ενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας που διέπει την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών στις θαλάσσιες ενδομεταφορές, δεν υπάρχουν εμπόδια ή περιορισμοί στην ελεύθερη πρόσβαση τα οποία να επηρεάζουν την είσοδο νέων ανταγωνιστών στις γραμμές του ακτοπλοϊκού δικτύου, από κάθε κοινοτικό πλοιοκτήτη και κάθε πλοίο με κοινοτική σημαία έχει τη δυνατότητα να δρομολογηθεί με μια απλή δήλωση και ανακοίνωση των δρομολογίων.

Ήτοι για την είσοδο στις ακτοπλοϊκές αγορές, δεν απαιτείται έγκριση ή αδειοδοτική διαδικασία αλλά μόνο η κατάθεση μιας απλής δήλωσης δρομολόγησης.

Όλες οι ενδιαφερόμενες εταιρείες έχουν ισότιμους όρους, καθεστώς διαφάνειας και ελευθερίας πρόσβασης στην αγορά όπως και όλες οι ακτοπλοϊκές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται σε συνθήκες ισότιμης μεταχείρισης και συμμετοχής σε γραμμές, με ξεκάθαρους όρους δρομολόγησης, ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας και μάλιστα με διαγωνιστικές διεθνείς διαδικασίες.

Η συντονιστική και ρυθμιστική παρέμβαση του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής (Υ.ΝΑ.Ν.Π) προβλέπεται μόνο αν αιτιολογημένα διαπιστώνεται αντικειμενική αδυναμία εξυπηρέτησης πλοίων, επιβατών και οχημάτων από τα λιμάνια προσέγγισης καθώς και ζητήματα ασφάλειας και τάξης στον λιμένα.

Θα πρέπει όμως να ανοίξει η συζήτηση για προσαρμογή της νομοθεσίας στα νέα δεδομένα της ακτοπλοϊκής αγοράς μετά την αλλαγή του μείγματος δρομολόγησης ταχυπλόων πλοίων σε σχέση με τα συμβατικά».

Διαβάστε επίσης:

Μελίνα Τραυλού: Πρώτη παγκοσμίως με 5.700 πλοία η ελληνική ναυτιλία

Οι Έλληνες εφοπλιστές ναυπηγούν πλοία που η χωρητικότητα τους ανέρχεται σε 56,2 εκατ. dwt

Στην οικογένεια Μελισσανίδη τα 160 στρέμματα στην Αγία Τριάδα Θεσσαλονίκης που ανήκε στο Υπερταμείο