Το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών αναμένεται σήμερα, Τετάρτη, να εξετάσει την νομιμότητα των εκτεταμένων δασμών που έχει επιβάλει ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, σε μια υπόθεση με παγκόσμιες οικονομικές προεκτάσεις και έντονο πολιτικό αντίκτυπο. Η υπόθεση αυτή θεωρείται μια μεγάλη δοκιμασία των ορίων της προεδρικής εξουσίας και της διάθεσης των δικαστών να επιτρέψουν στον Τραμπ να επεκτείνει τα όρια της εξουσίας του.

Η ακροαματική διαδικασία έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει στις 10 π.μ. (ώρα Ουάσινγκτον), αφού κατώτερα δικαστήρια είχαν κρίνει ότι η πρωτοφανής επίκληση από τον Τραμπ ενός ομοσπονδιακού νόμου του 1977 για εθνικές έκτακτες ανάγκες, προκειμένου να επιβάλει δασμούς, υπερβαίνει τις εξουσίες του. Η υπόθεση περιλαμβάνει τρεις προσφυγές που έχουν καταθέσει επιχειρήσεις και δώδεκα πολιτείες, κυρίως με Δημοκρατική διοίκηση.

1

Ο Τραμπ έχει ασκήσει έντονες πιέσεις στο Ανώτατο Δικαστήριο, το οποίο διαθέτει συντηρητική πλειοψηφία 6-3, να διατηρήσει τους δασμούς, που αποτελούν βασικό εργαλείο της οικονομικής και εξωτερικής του πολιτικής. Οι δασμοί – ουσιαστικά φόροι στα εισαγόμενα αγαθά – θα μπορούσαν να αποφέρουν τρισεκατομμύρια δολάρια για τις ΗΠΑ την επόμενη δεκαετία.

Σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Τραμπ προειδοποίησε ότι αν οι δικαστές ακυρώσουν τα μέτρα, «θα μείνουμε ανυπεράσπιστοι, οδηγούμενοι ίσως και στην καταστροφή του Έθνους μας».

Η σημασία της υπόθεσης υπογραμμίζεται και από το γεγονός ότι ο υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ, θα παρακολουθήσει ο ίδιος την ακροαματική διαδικασία. Ο Τραμπ είχε αρχικά δηλώσει πως θα παρευρεθεί, αλλά τελικά αποφάσισε να μην το κάνει.

Ο Μπέσεντ δήλωσε στο Reuters ότι, ακόμα κι αν το Ανώτατο Δικαστήριο αποφασίσει εναντίον του προέδρου, οι δασμοί πιθανότατα θα παραμείνουν, καθώς η κυβέρνηση θα στραφεί σε άλλες νομικές βάσεις για να τους στηρίξει.

Αν και συνήθως το Ανώτατο Δικαστήριο χρειάζεται μήνες για να εκδώσει αποφάσεις, η κυβέρνηση Τραμπ ζητεί ταχεία κρίση.

Πέρα από τα όρια της εξουσίας

Οι δικαστές θα εξετάσουν την απόφαση του Τραμπ να επικαλεστεί τον Νόμο περί Διεθνών Οικονομικών Εξουσιών Έκτακτης Ανάγκης (IEEPA), προκειμένου να επιβάλει δασμούς σχεδόν σε όλους τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ. Ο νόμος αυτός επιτρέπει στον πρόεδρο να ρυθμίζει το εμπόριο σε περίπτωση εθνικής κρίσης, χωρίς όμως να αναφέρει ρητά τους δασμούς.

Ο Τραμπ είναι ο πρώτος πρόεδρος που χρησιμοποιεί τον συγκεκριμένο νόμο με αυτόν τον τρόπο, συνεχίζοντας την τάση του να ωθεί στα άκρα τα όρια της εκτελεστικής εξουσίας – από τη μεταναστευτική πολιτική και τις απολύσεις κρατικών αξιωματούχων, μέχρι την εσωτερική ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων.

Το Σύνταγμα των ΗΠΑ αναθέτει στο Κογκρέσο, και όχι στον πρόεδρο, την αρμοδιότητα να θεσπίζει φόρους και δασμούς. Ωστόσο, το υπουργείο Δικαιοσύνης του Τραμπ υποστηρίζει ότι ο IEEPA του παρέχει το δικαίωμα να «ρυθμίζει» τις εισαγωγές για να αντιμετωπίζει εθνικές κρίσεις.

Οι δασμοί που βασίζονται στον IEEPA έχουν ήδη αποφέρει 89 δισ. δολάρια από τον Φεβρουάριο έως τα τέλη Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσίας Τελωνείων και Προστασίας των Συνόρων.

Το Ανώτατο Δικαστήριο έχει επανειλημμένα στηρίξει τον Τραμπ μέσα στο 2025, επιτρέποντας προσωρινά την εφαρμογή πολιτικών του που είχαν ανασταλεί από κατώτερα δικαστήρια. Οι επικριτές του υποστηρίζουν ότι οι δικαστές παύουν να λειτουργούν ως θεσμικό αντίβαρο στην εκτελεστική εξουσία.

Η υπόθεση των δασμών είναι η πρώτη φορά φέτος που το Ανώτατο Δικαστήριο εξετάζει ουσιαστικά τη νομιμότητα μιας πολιτικής του Τραμπ, μετά από ακροάσεις όπως εκείνη του Μαΐου για το δικαίωμα ιθαγένειας από τη γέννηση, που επικεντρώθηκε σε διαδικαστικά ζητήματα.

Μια νέα παγκόσμια εμπορική σύγκρουση

Με την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ έχει αναζωπυρώσει έναν παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο, προκαλώντας αναστάτωση στις αγορές, ένταση στις διεθνείς σχέσεις και αβεβαιότητα στην παγκόσμια οικονομία.

Έχοντας επικαλεστεί «εθνική κρίση» για τα εμπορικά ελλείμματα των ΗΠΑ, επέβαλε δασμούς σε εισαγωγές από πλήθος χωρών, χρησιμοποιώντας παράλληλα τους δασμούς ως μοχλό πίεσης προς την Κίνα, τον Καναδά και το Μεξικό για την καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου φαιντανύλης και ναρκωτικών.

Οι δασμοί έχουν επίσης λειτουργήσει ως πολιτικό εργαλείο εκβιασμού ή τιμωρίας χωρών που, κατά τον Τραμπ, «αντιβαίνουν στα αμερικανικά συμφέροντα» — όπως η Βραζιλία για τη δίωξη του πρώην προέδρου Μπολσονάρου, η Ινδία για τις αγορές ρωσικού πετρελαίου και ο Καναδάς για καμπάνια κατά των δασμών.

«Ασυνήθης και εξαιρετική απειλή»

Ο νόμος IEEPA προβλέπει ότι ο πρόεδρος μπορεί να ενεργήσει για να αντιμετωπίσει «μια ασυνήθη και εξαιρετική απειλή» σε εθνική έκτακτη ανάγκη. Ιστορικά, ωστόσο, ο νόμος χρησιμοποιήθηκε για την επιβολή κυρώσεων ή το πάγωμα περιουσιακών στοιχείων εχθρικών κρατών, όχι για την επιβολή δασμών.

Το Ανώτατο Δικαστήριο εξετάζει τώρα δύο αποφάσεις που είχαν εκδοθεί εναντίον του Τραμπ:
η πρώτη από το Εφετείο της Περιφέρειας της Ουάσινγκτον, στο πλευρό πέντε μικρών επιχειρήσεων και δώδεκα πολιτειών, όπως η Νέα Υόρκη, το Κολοράντο και το Όρεγκον·
η δεύτερη από ομοσπονδιακό δικαστή που δικαίωσε οικογενειακή επιχείρηση παιχνιδιών (Learning Resources).

«Είναι απίθανο το Κογκρέσο, θεσπίζοντας τον IEEPA, να ήθελε να παραχωρήσει στον πρόεδρο απεριόριστη εξουσία για την επιβολή δασμών», ανέφερε το εφετείο στην απόφασή του.

Επιπλέον, το δικαστήριο έκρινε ότι η ευρεία ερμηνεία του νόμου από την κυβέρνηση Τραμπ παραβιάζει τη “δογματική αρχή των μείζονων ζητημάτων” του Ανώτατου Δικαστηρίου, η οποία απαιτεί σαφή εξουσιοδότηση από το Κογκρέσο για αποφάσεις με τεράστιες οικονομικές και πολιτικές συνέπειες. Η ίδια αυτή αρχή είχε χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν για να ακυρωθούν βασικές πολιτικές του Δημοκρατικού προκατόχου του, Τζο Μπάιντεν.

 

Διαβάστε επίσης 

ΗΠΑ: Οι Καλιφορνέζοι ψήφισαν υπέρ ενός νέου εκλογικού χάρτη ως απάντηση στον Τραμπ

State Department: Oι 4 πυλώνες του επενδυτικού ενδιαφέροντος στην Ελλάδα – Ενέργεια, τεχνολογία, άμυνα και real estate

Μητσοτάκης: Υποδέχθηκε την Κίμπερλι Γκιλφόιλ στο Μαξίμου – «Είναι τιμή και προνόμιο να βρίσκομαι στην καταπληκτική χώρα σας» (φωτογραφίες)