Η επίσημη ανάθεση των θαλάσσιων οικοπέδων της ελληνικής ΑΟΖ στην Chevron, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη παρουσία αμερικανικού LNG στις ελληνικές υποδομές, σηματοδοτεί μια νέα εποχή για τον ενεργειακό ρόλο της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Ουάσιγκτον επενδύει στρατηγικά στη χώρα μας, όχι μόνο ως ενεργειακό κόμβο, αλλά και ως προμαχώνα σταθερότητας απέναντι στις αναθεωρητικές φιλοδοξίες της Άγκυρας.

Ο υπουργός Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου εξάλλου, από την πρώτη μέρα της θητείας του, επικεντρώθηκε στο σχέδιο αυτό, με αποτέλεσμα πολύ γρήγορα, σε χρόνο ρεκόρ να ολοκληρωθεί η διαδικασία του διαγωνισμού, που έφερε της Chevron σε ρόλο πρωταγωνιστή στις έρευνες υδρογονανθράκων στην Ελλάδα.

1

Η είσοδος της Chevron δεν είναι απλώς μια νέα επιχειρηματική συνεργασία αλλά  ταυτόχρονα ένα μήνυμα γεωπολιτικής αναβάθμισης. Η Ελλάδα, αξιοποιώντας την πολιτική της σταθερότητα, την ενισχυμένη ενεργειακή της υποδομή και τη στρατηγική συμμαχία με τις ΗΠΑ, μετατρέπεται σε πρωταγωνιστή του ενεργειακού σκακιού της Ανατολικής Μεσογείου.

Με τη διπλή παρουσία Chevron και ExxonMobil, η Ελλάδα καθίσταται πλέον κομβικό σημείο στη στρατηγική της Ουάσιγκτον για την ενεργειακή διαφοροποίηση της Ευρώπης. Η χώρα, που μέχρι πριν λίγα χρόνια θεωρούνταν απλός διαμετακομιστής, εξελίσσεται σε παραγωγό, εξαγωγέα και γεωπολιτικό σταθεροποιητή στην Ανατολική Μεσόγειο.

Το ενεργειακό «παιχνίδι» της περιοχής —με Κρήτη, Κύπρο, Ισραήλ και Αίγυπτο να συγκλίνουν σε κοινές ενεργειακές πρωτοβουλίες— δημιουργεί έναν νέο άξονα ισχύος απέναντι στις τουρκικές βλέψεις. Και σε αυτόν τον άξονα, η Ελλάδα αναδεικνύεται ως η ασφαλέστερη και πιο αξιόπιστη βάση για τη δυτική ενεργειακή πολιτική στην περιοχή.

Η νέα εποχή που ανατέλλει, στην οποία θα πρωταγωνιστεί για πολλά χρόνια το φυσικό αέριο και η υποκατάσταση από το 2028 του ρωσικού αερίου με αμερικάνικο LNG βάζουν την  Ελλάδα στο επίκεντρο των διεθνών εξελίξεων. Η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα στον πυρήνα της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης, λειτουργώντας ως κόμβος για τη μεταφορά αμερικανικού LNG προς την Ανατολική Ευρώπη.

Αμερικανική ψήφος εμπιστοσύνης στα ελληνικά κοιτάσματα

Η είσοδος της Chevron στα ελληνικά θαλάσσια «οικόπεδα» αποτελεί ξεκάθαρη ψήφο εμπιστοσύνης στην ενεργειακή προοπτική της Ελλάδας. Η αμερικανική εταιρεία, μαζί με την ExxonMobil, φέρνει τεχνογνωσία, κεφάλαια και διεθνές κύρος σε ένα εγχείρημα που μπορεί να αναδείξει τη χώρα σε βασικό παραγωγό υδρογονανθράκων της περιοχής.

Πέρα από την οικονομική διάσταση, η έλευση των δύο αμερικανικών ενεργειακών «κολοσσών» έχει σαφές γεωπολιτικό αποτύπωμα. Όπως δείχνει η εμπειρία της Κύπρου, η παρουσία εταιρειών τέτοιου μεγέθους λειτουργεί αποτρεπτικά απέναντι σε τουρκικές παρεμβάσεις ή διεκδικήσεις. Οι ΗΠΑ, μέσα από την επενδυτική τους παρουσία, διαμηνύουν ότι στηρίζουν το δικαίωμα της Ελλάδας να εκμεταλλευθεί τα κοιτάσματά της βάσει του Διεθνούς Δικαίου και της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).

Η ενεργειακή στρατηγική των ΗΠΑ και η ελληνική συμβολή

Η ενίσχυση της ενεργειακής συνεργασίας ΗΠΑ–Ελλάδας εντάσσεται στη μεγάλη στρατηγική της Ουάσιγκτον για την ενεργειακή ανεξαρτησία της Ευρώπης από τη Ρωσία. Η Ελλάδα προσφέρει κρίσιμες υποδομές για την επίτευξη αυτού του στόχου — από το FSRU της Αλεξανδρούπολης έως τον Κάθετο Διάδρομο Φυσικού Αερίου (Vertical Gas Corridor), που συνδέει το ελληνικό δίκτυο με τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία και φτάνει έως την Ουκρανία.

Η αυξανόμενη ροή αμερικανικού LNG προς την Ελλάδα, και μέσω αυτής προς τα Βαλκάνια, καθιστά τη χώρα πυλώνα ενεργειακής ασφάλειας για την ευρύτερη περιοχή. Οι συνεχείς επισκέψεις υψηλόβαθμων Αμερικανών αξιωματούχων στην Αθήνα, όπως του ενεργειακού συμβούλου του Λευκού Οίκου Νταγκ Μπέργκαμ και του υπουργού Ενέργειας Κρις Ράιτ, επιβεβαιώνουν την πρόθεση των ΗΠΑ να εμβαθύνουν τη συνεργασία αυτή.

Η Τουρκία απέναντι σε μια νέα πραγματικότητα

Η παρουσία της Chevron και της ExxonMobil στις ελληνικές θαλάσσιες περιοχές περιορίζει δραστικά τα περιθώρια τουρκικής παρέμβασης. Οι αμερικανικές εταιρείες δεν αναγνωρίζουν τις μονομερείς τουρκικές διεκδικήσεις της λεγόμενης «Γαλάζιας Πατρίδας» και με την παρουσία τους νομιμοποιούν έμπρακτα τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα.

Παράλληλα, η Αθήνα επιλέγει να μην ακολουθήσει αποκλειστικά αποτρεπτική πολιτική, αλλά να συνδυάσει τη διπλωματική πρωτοβουλία με τη στρατηγική της αποτροπής. Η πρόταση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για μια πολυμερή συνάντηση “5×5” όλων των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου —με τη συμμετοχή και της Τουρκίας— αποτελεί μια ρεαλιστική προσπάθεια διαλόγου υπό την «ομπρέλα» της αμερικανικής παρουσίας. Στόχος είναι να οικοδομηθεί ένας σταθερός μηχανισμός συνεννόησης που θα μειώσει τις εντάσεις και θα ανοίξει δρόμο για συνεργασία.

Υπουργός Εσωτερικών των ΗΠΑ (Ντ. Μπέργκαμ): «Η Ελλάδα αποτελεί έναν εξαιρετικό εταίρο των Ηνωμένων Πολιτειών» -Τι είπε  για τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Τον καθοριστικό ρόλο της Ελλάδας στον ενεργειακό χάρτη του μέλλοντος ανέδειξε με τις δηλώσεις του  ο Αμερικανός Υπουργός Εσωτερικών και Επικεφαλής του Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας των ΗΠΑ, Ντακ Μπέργκαμ.
Ειδικότερα χθες η Foundation for Defense of Democracies (FDD) διοργάνωσε εκδήλωση με κεντρικό θέμα «Powering U.S. Energy Dominance», κατά την οποία Ντακ Μπέργκαμ, παραχώρησε συνέντευξη για τον ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών στη διαμόρφωση ενός νέου διεθνούς ενεργειακού χάρτη και τη σημασία των στρατηγικών συμμαχιών. Στο πλαίσιο αυτής της συνέντευξης, ο κ. Μπέργκαμ αναφέρθηκε εκτενώς στην Ελλάδα, εξάροντας την ηγεσία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και τον ρόλο της χώρας μας στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης.
Μιλώντας για τον ρόλο της χώρας μας, ο Αμερικανός Υπουργός Εσωτερικών και Επικεφαλής του Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας των ΗΠΑ, Ντακ Μπέργκαμ, υπογράμμισε ότι «ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας κατανοεί πλήρως το ζήτημα της ενεργειακής ανεξαρτησίας και είναι απόλυτα υποστηρικτικός. Η Ελλάδα αποτελεί έναν εξαιρετικό εταίρο των Ηνωμένων Πολιτειών».
Ο κ. Μπέργκαμ αναφέρθηκε στην επίσκεψή του στη χώρα μας και ειδικότερα στη Ρεβυθούσα, όπου, όπως είπε, «είχαν εκφορτωθεί 31 πλοία LNG από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Πρόκειται για μια εγκατάσταση που αυξάνει τη δυναμικότητά της και διοχετεύει ποσότητες όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για τα υπόλοιπα Βαλκάνια».
Η αναφορά αυτή έρχεται σε συνέχεια της επίσκεψης του Αμερικανού Υπουργού Εσωτερικών, κ. Μπέργκαμ, μαζί με τον Έλληνα Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Σταύρο Παπασταύρου, στη Ρεβυθούσα, όπου επισημάνθηκε ο καθοριστικός ρόλος των ενεργειακών υποδομών στον ασφαλή εφοδιασμό της Ευρώπης και στη διασύνδεση με τις αγορές των Βαλκανίων και της Κεντρικής Ευρώπης. Παράλληλα, όπως δήλωσε ο Έλληνας ΥΠΕΝ, «η ενεργειακή ανεξαρτησία πρέπει να συνδέεται με χαμηλές τιμές για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις».
Η τοποθέτηση του κ. Μπέργκαμ επιβεβαιώνει τον διαρκώς αναβαθμιζόμενο στρατηγικό ρόλο της Ελλάδας στη μετάβαση προς την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης και την ενίσχυση των διατλαντικών σχέσεων. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά:
«Η ιδέα του άξονα Βορρά–Νότου, που ξεκινά και από την Ελλάδα, σε συνδυασμό με τη συμμετοχή της στο σχήμα “3+1”, δημιουργεί τεράστιες ευκαιρίες για να σπάσει η ενεργειακή εξάρτηση της Ανατολικής Ευρώπης από τη Ρωσία. Αυτό, ακόμη περισσότερο κι από το ΝΑΤΟ, θα σταματήσει την απειλή συγκρούσεων στα σύνορα εκείνα που διαρκούν πάνω από έναν αιώνα»

Χαρακτηριστικό παράδειγμα της αναβάθμισης της Ελλάδας αποτελεί η επικείμενη συνεδρίαση της Σύμπραξης για τη Διατλαντική Συνεργασία στην Ενέργεια (P-TECC), που θα πραγματοποιηθεί στις 6 και 7 Νοεμβρίου στην Αθήνα. Σε αυτή, εκτός από τον Υπουργό Ενέργειας της Ελλάδας, θα συμμετάσχουν ο Υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ, Κρις Ράιτ, και 24 ακόμη Υπουργοί Ενέργειας από ευρωπαϊκές χώρες. Υπό αυτό το πρίσμα, η χώρα μας αναδεικνύεται σε πυλώνα σταθερότητας, ασφάλειας, συνεργασίας και σημείο αναφοράς για την ευρύτερη περιοχή.