Διαβάζω, και μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις ως πρωτοσέλιδο, την προσπάθεια του Σωκράτη Φάμελλου να σωθεί πολιτικά, βάζοντας τον ΣΥΡΙΖΑ ουρά του (προς το παρόν ανύπαρκτου) κόμματος Τσίπρα.

Φυσικά ο Παύλος Πολλάκης αντιδρά, φαντάζομαι πως είναι ο μόνος εναπομείνας πιστός στην ιδεολογία της αριστεράς, ο μόνος βέρος μη οπορτουνιστής μέσα στο κόμμα του.  Και θαυμάζω το γεγονός ότι μία παραίτηση έχει ξεσηκώσει τόσο μεγάλο πολιτικό κουρνιαχτό. Ότι και να σκεφτεί ή να πει κανείς, δεν μπορεί να αμφισβητήσει το γεγονός ότι οι κινήσεις του Αλέξη Τσίπρα είναι πολύ καλά σχεδιασμένες στην μορφή τους και στις χρονικές επιλογές τους.

Όλα αυτά, όμως, δεν είναι «τρικυμία εν κρανίω», όπως περιέπαιξε τον Νίνο Ανδρουλάκη ο Πρωθυπουργός αλλά, όπως ακριβώς και με το θέμα του Αγνώστου Στρατιώτη, πρόκειται για «τρικυμία μέσα σε φλυτζάνι τσαγιού». Το μεν ΠΑΣΟΚ εξακολουθεί να μην θέλει να αποδεχτεί πως  η μορφή της αντιπολίτευσης που ασκεί δεν έχει απήχηση στον πολίτη, η  Νέα Δημοκρατία να μην μπορεί να σταματήσει τους αυτοπυροβολισμούς της και η αριστερά να αναζητά ιδεολογικό πάτημα για να σταθεί ξανά. Διότι, άλλο οι εξαίρετοι τακτικισμοί του Αλέξη Τσίπρα και άλλο η κατάθεση πειστικής πρότασης εξουσίας.

Διάβαζα παράλληλα για την τεράστια αναστάτωση που έχει προξενήσει στη Νέα Υόρκη η πολιτική άνοδος του Mahmood Mandani. Η πρόταση του της επιβολής υψηλής φορολογίας στις πλούσιες εταιρείες ως μέσο χρηματοδότησης της αποκατάστασης του κράτους-πρόνοιας, τον έχει χαρακτηρίσει ως κομμουνιστή, ριζοσπάστη, ανεύθυνο, επαναστάτη κοκ. Επιφανειακά, η Ευρώπη (και δει η χώρα μας) θα τον τοποθετούσε στην αριστερά, λίγο-πολύ σ’ αυτό που λέει πως θέλει να είναι ο ΣΥΡΙΖΑ και που δεν το λέει αλλά σε σημαντικό κομμάτι θέλει να είναι το ΠΑΣΟΚ.

Ψάχνοντας λίγο, διαπίστωσε πως υπάρχουν δύο σημαντικές διαφορές ανάμεσα στην γερασμένη πνευματικά και δημογραφικά Ευρώπη και το καζάνι που βράζει στις ΗΠΑ—αναδεικνύοντας έτσι στοχαστές πολιτικούς όπως ο Mamdani.  Η Ευρωπαϊκή αριστερά έχει αναγάγει την πολυπολιτισμικότητα σε θεό, τις καμπάνιες συμπερίληψης σε κύρια πλατφόρμα της, και την o;ytvw προσδιοριζόμενη κοινωνική συνοχή σε ύψιστο αγαθό. Ο Mamdani δεν στηρίζει εκεί την απήχησή του αλλά στην έννοια της κοινής πολιτικής ευθύνης—την οποία και θεωρεί ως την βάση της σύγχρονης πολιτικής ζωής. Η αληθινή πολιτική, λέει, αρχίζει μόνο όταν οι άνθρωποι αναλαμβάνουν κοινή πολιτική ευθύνη, όταν παύουν να μιλούν ως εκπρόσωποι ταυτοτήτων και αρχίζουν να δρουν ως πολίτες που μοιράζονται ένα κοινό τραύμα και ένα κοινό μέλλον.

Είναι γεγονός ότι στις δεκαετίες που πέρασαν μετά την περίοδο 1945-1975 (τα λεγόμενα «Δοξασμένα Τριάντα Χρόνια» που έδωσαν ειρήνη, ανάπτυξη και αποτελεσματικό δίχτυ κοινωνικής προστασίας) η μεν δεξιά μετατοπίστηκε στην στήριξη της απόλυτης οικονομικής ελευθερίας σε συνδυασμό με την επιστροφή στο σύστημα αξιών των αρχών του 20ου, η δε αριστερά στην στήριξη της απόλυτης ανοχής και στην επαναφορά του κράτους ως κύριου οικονομικού παίχτη. Ο Mamdani απλά υποστηρίζει πως το ζητούμενο σήμερα δεν είναι η μετατόπιση στο φάσμα των ιδεολογιών, αλλά η συμμετοχή στα κοινά, η αναγνώριση ότι η σύγχρονη δημοκρατία δεν είναι αυτή που προστατεύει ταυτότητες (της δεξιάς ή της αριστεράς) αλλά αυτή που λειτουργεί ως «εργαστήριο συνείδησης».

Κατά μία έννοια ο Mamdani ξεφεύγει από το πλαίσιο της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και δίνει έμφαση στην ουσιαστική συμμετοχή του πολίτη –  εναρμονίζεται έτσι ως ένα βαθμό με την παρόμοια τάση που παίρνει διαστάσεις στην Ευρώπη, με τις συναθροίσεις πολιτών, τοπικά συμβούλια επενδυμένα με εξουσία,  δεσμευτικά δημοψηφίσματα κοκ. Για την αριστερά αυτή η ουσιαστικά μη ελεγχόμενη διαδικασία είναι ανάθεμα, εφόσον είναι ουσιαστική αποδυναμώνει την κεντρική εξουσία. Για την δεξιά, η ιδέα μπορεί να βρει πιο εύφορο έδαφός εφόσον γίνει δεκτό ότι δεν θα είναι η οικονομική απόδοση το μόνο κριτήριο στην λήψη απόφασης.

Σ’ αυτή την γραμμή σκέψης δεν αναφερόταν, εξάλλου, ο Γιάννης Στουρνάρας;

Η σύγχρονη τεχνολογία καθιστά την «επιστροφή» στην αρχαία Αθηναϊκή έννοια της συμμετοχής του πολίτη εφικτή. Κι αυτό, ίσως, να αποτελεί δρόμο μετά-εξέλιξης  για την αντιπροσωπευτική δημοκρατία που μας έδωσε η Αγγλία. Οι δυσκολίες είναι θεσμικές – διότι υπάρχει φυσιολογική αντίσταση στην αλλαγή. Αντί, όμως, να αναλώνεται σε στείρα αντιπολίτευση προς τη Νέα Δημοκρατία, μήπως το ΠΑΣΟΚ μπορεί να βρει ψήγματα ενδιαφέροντος στο νέο σώμα ιδεών και γνώσεων που αναγκαστικά γεννά η επανάσταση στις ΗΠΑ κατά της woke ατζέντα;

Διαβάστε επίσης

Ηθική, όχι μηχανική: Tο μήνυμα του Στουρνάρα στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης