Αναρωτιέμαι αν η λέξη που θα χαρακτηρίσει την εποχή Τραμπ είναι «παλινωδία» κι αν, καθώς σχετίζεται και με τον αρχαίο χορό, θα ζήσουμε αρχαίες τραγωδίες; Για αρχαίες δεν ξέρω, ήταν εξάλλου, αυστηρά δομημένες. Τραγωδίες πάντως ήδη ζούμε.

Το σημερινό σκηνικό θυμίζει ταινία…τρόμου—διότι κυριαρχούν οι εκπλήξεις και ουδείς γνωρίζει όχι τόσο από που θα έρθουν αλλά ποια μορφή θα πάρουν. Το κοινό, πάντως, έχει ήδη εθιστεί στην λογική του μη χείρον βέλτιστο. Ακούει τα απίθανα, ετοιμάζεται να ζήσει τα χειρότερα κι όταν οι εξελίξεις δεν είναι τόσο κακές όσο οι αναμενόμενες, τότε…ανακουφίζεται.

Δεν σας κάνει εντύπωση το διαρκές γιο-γιο των χρηματιστηρίων; Τι μία ημέρα βγαίνει ο Τραμπ και καταχεριάζει τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας. Οι αγορές πέφτουν. Την επόμενη αλλάζει γραμμή και ψελλίζει (ή γράφει στο Truth Social) κάτι σαν «δεν το εννοούσα». Τα χρηματιστήρια ανακάμπτουν. Τρεις μέρες μετά επανέρχεται επιτιθέμενος ξανά στον Powell,  και οι αγορές κατρακυλούν. Οι περιουσίες που έχουν γίνει από την μία ημέρα στην άλλη στις αγορές των ομολόγων, των μετοχών, των νομισμάτων, των ποικίλων χρηματοπιστωτικών εργαλείων είναι αμύθητες. Όταν ξυπνήσουμε (αν ξυπνήσουμε) και είμαστε ζωντανοί (κατά κάποιον τρόπο) θα ανακαλύψουμε ότι η λέξη ανισότητα…έχει καταργηθεί. Όχι γιατί δεν θα υπάρχει. Αλλά διότι δεν θα μπορεί να αποδώσει το μέγεθος της ανακατανομής και αύξησης του πλούτου που συντελείτε στις ημέρες μας.

Πήρα ένα απλό παράδειγμα, για να μην απαιτηθούν βαθύτερες αναλύσεις όπως στην περίπτωση της Ουκρανίας. Η αρχή, όμως, είναι η ίδια. Και το αποτέλεσμα σαφές: ουδείς γνωρίζει τι του ξημερώνει.

Στόχοι υπάρχουν. Ο Πούτιν θέλει την ανασύστασή του Ρωσικού imperium. Ο Xi Jinping την απόδοση στην Κίνα της ιστορικής πρωτοκαθεδρίας, που έντεχνα της «έκλεψε» η Δύση. Ο Τραμπ να επαναφέρει την αμερικανική κουλτούρα στον 19ο αιώνα (με προσαρμογές για την τεχνολογία, δεν λέω) και να πλουτίσει αδιάντροπα. Ο Ερντογάν να ζήσει ξανά ο Οθωμανική ηγεμονία. Οι Άραβες να φτιάχνουν μεγαλεπήβολα σχέδια που θα κάνουν τον κόσμο να τους θαυμάζει.  Το Ισλάμ να κατακτήσει τον κόσμο. Η Ευρώπη μόνο περιφέρεται ανερμάτιστη. Δεν είναι πως δεν ξέρει τι θέλει. Απλά δεν έχει την βούληση να κάνει τα βήματα για να το αποκτήσει.

Τώρα, πως θα υλοποιηθούν όλες αυτές οι διόλου ευκαταφρόνητες φιλοδοξίες με καθεστώς τεράστιας αβεβαιότητας, δεν μπορώ να το φανταστώ. Πιο πιθανό βλέπω ένα γενικό μπάχαλο, με όλους τους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται, παρά μία νέα Γιάλτα (όπως έγραφα πριν από λίγους μήνες) όπου τα φρόνιμα παιδιά (αυτά που έχουν φρόνημα δηλαδή) κάθονται, διαπραγματεύονται και κάνουν την μοιρασιά.

Ο Τραμπ έχει εισάγει στο παγκόσμιο πολιτικό-οικονομικό σύστημα με έντονο τρόπο το στοιχείο της έντονης αβεβαιότητας. Θα με συγχωρέσουν οι αναγνώστες, αλλά πιο ασφαλής ήταν ο κόσμος στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου όπου η βεβαιότητα της αμοιβαίας καταστροφής κρατούσε όλα βέβαια και ήρεμα. Τα μαζέψανε, π.χ., τα καλόπαιδα στα σύνορα Ινδίας-Πακιστάν, αλλά το παιγνίδι της στάμνας που πάει στο πηγάδι έχει παιχτεί πολλές φορές –ως πότε θα υπάρξει η αυτοσυγκράτηση;

Καμία κοινότητα, εθνική ή παγκόσμια, κανένα οικονομικό σύστημα εθνικό ή παγκόσμιο, καμία κοινωνία των ανθρώπων εθνική ή παγκόσμια δεν μπορεί να επιβιώσει με καθεστώς διαρκούς πολιτικό-οικονομικής αβεβαιότητας και διασπασμένης κοινωνικής συνοχής. Το μοντέλο που βιώνουμε σήμερα είναι απρόβλεπτο, ασταθές, οπότε και εγγενώς επικίνδυνο. Οι ιστορικές αναλογίες αρχίζουν να ωχριούν μπροστά του.

Πιστεύει κανείς πως  ξέρουμε τι κάνουμε; Πως δεν ζούμε στο βαθύ χαοτικό σκοτεινό σύμπαν;  Όχι πως είμαι θρησκευόμενος, αλλά  ποτέ άλλοτε δεν ήταν τόσο κατάλληλα για την εποχή τα λόγια από τον Σταυρό.

Διαβάστε επίσης

Τα βαθιά ευρωπαϊκά ρήγματα τώρα έρχονται στην επιφάνεια