Ενέργεια: Οι 5 ανακρίβειες σε όσα λέει ο Τσίπρας- Fact checking

Μια σειρά από ανακρίβειες, ασάφειες και λάθη μαζί με στερεοτυπικές εκφράσεις και δήθεν ιδεολογικές διαφορές χαρακτηρίζουν όσα λέει ο Αλέξης Τσίπρας, και αποτελούν την ενεργειακή πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ έτσι όπως έχει εκφραστεί τις τελευταίες ημέρες.

Η χαοτική σκέψη και οι λανθασμένοι ισχυρισμοί του Αρχηγού της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης δημιουργούν μια ανησυχία και  ένα φόβο μεγαλύτερο και από το φόβο που δημιουργούν οι τιμές ενέργειας.

Σε μια τόσο δύσκολη διεθνή συγκυρία που όλες οι κυβερνήσεις της Ευρώπης ψάχνουν να βρουν τρόπους να αντιμετωπίσουν το ενεργειακό κόστος, ο κ. Τσίπρας εμφανίζεται σαν να έχει τις μαγικές λύσεις. Αλλά αυτά που λέει όχι μόνο δείχνουν ότι δεν τις έχει, δημιουργούν και τρόμο από την έλλειψη υπευθυνότητας, από ένα κόμμα που είναι κόμμα εξουσίας και τη διεκδικεί.

Και όσο κι αν μπορεί κάποιος να σκεφτεί “μα ποιος πιστεύει πια τον Τσίπρα”, η δυσαρέσκεια από τις αυξήσεις των τιμών ενέργειας είναι τόσο μεγάλη και η αγορά ενέργειας τόσο δυσνόητη και σύνθετη που μπορεί πολλοί να γίνουν ευάλωτοι συναισθηματικά στον καταγγελτικό λόγο και να μισοπιστέψουν όσα λέει.

Γι αυτό ας δούμε ένα -ένα τα επιχειρήματά του και ας τα αντιπαραβάλλουμε με την πραγματικότητα. Ας κάνουμε μαζί ένα fact-checking…τι είπε, και τι ισχύει.

1.  Είπε: Τα ουρανοκατέβατα κέρδη προκύπτουν  στις μονάδες φυσικού αερίου

Τα ουρανοκατέβατα κέρδη προκύπτουν στους παραγωγούς ενέργειας των ΑΠΕ και των λιγνιτικών που ενώ έχουν χαμηλότερο κόστος παραγωγής, εισπράττουν το υψηλό τίμημα που διαμορφώνεται στο Χρηματιστήριο Ενέργειας από το υψηλό κόστος παραγωγής  στις μονάδες φυσικού αερίου (λόγω της ανόδου της τιμής του φυσικού αερίου).

Ο κ. Τσίπρας είπε  ότι  από τον Ιούλιο του 2021 μέχρι τον Φλεβάρη του 2022, το οκτάμηνο αυτό, το μέσο πλήρες κόστος παραγωγής στις μονάδες φυσικού αερίου ήταν 153 ευρώ η μεγαβατώρα. Η μέση συνολική τιμή της ελληνικής χονδρικής αγοράς ήταν στα 202 ευρώ η μεγαβατώρα και είχαν υπερκέρδος 49 ευρώ τη μεγαβατώρα.

Στου υπολογισμούς του ο κ. Τσίπρας βρήκε το 1,7 δισ. ως ουρανοκατέβατα κέρδη, το οποίο προέκυψε πολλαπλασιάζοντας επί 8 μήνες τη διαφορά της μέσης τιμής χονδρεμπορικής του κάθε μήνα από το δήθεν μέσο πλήρες κόστος  παραγωγής των μονάδων φυσικού αερίου για το 8μηνο Ιουλίου 2021-Φεβρουαρίου 2022. Πέρα από τι ότι είναι άγνωστο αν τα στοιχεία είναι ακριβή, αυτό που μέτρησε…πουθενά στην Ευρώπη δεν έχει μετρηθεί έτσι αφού τα ουρανοκατέβατα κέρδη είναι τα κέρδη των άλλων τενχολογιών πλην των μονάδων φυσικού αερίου.

Γιατί τα ουρανοκατέβατα κέρδη δεν αφορούν τις μονάδες φυσικού αερίου.

Στο παρακάτω πινακάκι, από παρουσίαση του κ Παντελή Κάπρου που πρώτος μίλησε για τα ουρανοκατέβατα κέρδη στην ελληνική αγορά, τον Οκρώβριο του 2021, φαίνεται καθαρά πως αφορούν όλες τις άλλες τεχνολογίες πλην του φυσικού αερίου.

Και το ζήτημα που προκύπτει είναι, τα μεγάλα ποσά που προκύπτουν στους παραγωγούς ενέργειας από ΑΠΕ (καθώς πωλείται και η πράσινη ενέργεια όπως και η λιγνιτική στην υψηλή τιμή της θερμικής ενέργειας των μονάδων φυσικού αερίου) και πώς θα επιστραφούν στους καταναλωτές.

Γι αυτό για τα κέρδη από τις ΑΠΕ (που έχουν χαμηλό κόστος και πουλάνε στην τιμή των ονάδων φυσικού αερίου) και ζήτησαν να παρέμβουν στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας η Ισπανία και η Πορτογαλία για να επωφεληθούν από τις χαμηλότερες τιμές των ΑΠΕ.

Στην Ελλάδα, τα έσοδα των ΑΠΕ τα συγκεντρώνει ο ΕΛΑΠΕ και μπορεί να είναι από 600 εκατ. ευρώ  όταν οι χονδρεμπορικές τιμές είναι στα 50 ευρώ έως 3,4 δισ. αν η χονδρεμπορική τιμή στο Χρηματιστήριο Ενέργειας φτάσει τα  300 ευρώ/  Μεγαβατώρα. Δηλαδή αν η μέση τιμή στο Χρηματιστήριο Ενέργειας είναι 300 ευρώ, ο ΕΛΑΠΕ συγκεντρώνει 3 δισ. το χρόνο.

Στην Ελλάδα δημιουργήθηκε το Ταμείο Μετάβασης το οποίο μοιράζει τις επιδοτήσεις στα νοικοκυριά, το οποίο τροφοδοτείται (μεταξύ άλλων) από τα παραπάνω αυτά κεφάλαια που συγκεντρώνονται στον ΕΛΑΠΕ. Με τον τρόπο αυτό, στην Ελλάδα, τα ουρανοκατέβατα κέρδη των ΑΠΕ επιστρέφουν στον καταναλωτή.

Θα πει κανείς, όμως: Και οι μονάδες φυσικού αερίου δεν έχουν κέρδη; Δεν εμφάνισαν μεγάλα κέρδη στο τελευταίο τρίμηνο του 2021, οι μεγάλοι παραγωγοί ενέργειας που έχουν ήδη δημοσιεύσει ισολογισμούς; Έχουν όπως φαίνεται από τους δύο που ήδη δημοσίευσαν ειδικά στο τέταρτο τρίμηνο. Και είναι στοίχημα για την κυβέρνηση να τα εντοπίσει όπως εξήγγειλε, να τα αποδείξει, και να μπορέσει πράγματι να τα φορολογήσει.

2. Είπε: Για τις επιδοτήσεις ενέργειας  βγήκαν χρήματα από Δημόσια Ταμεία

Ο κ. Τσίπρας είπε “να βγάζετε κάποια χρήματα από το δημόσιο ταμείο –λίγα, λέμε εμείς, αλλά δεν είναι εκεί η διαφορά μας, επαναλαμβάνω- για να επιδοτείτε την αισχροκέρδεια, να αφήνετε αλώβητο τον μηχανισμό παραγωγής αισχροκέρδειας και να έρχεστε να δίνετε ανεπαρκέστατες ενισχύσεις για τον καταναλωτή, ανεπαρκέστατες προφανώς μπροστά στις υπέρογκες αυξήσεις που έχουν ήδη εγγραφεί στα τιμολόγια”.

Τα χρήματα των επιδοτήσεων μοιράστηκαν από το Ταμείο Μετάβασης που τροφοδοτήθηκε από κεφάλαια του ΕΛΑΠΕ (ουρανοκατέβατα κέρδη) και έσοδα από τα δικαιώματα ρύπων και όχι από το δημόσιο Ταμείο. Όταν οι χονδρεμπορικές τιμές παραμείνουν  στα επίπεδα των 200 ευρώ ανά Μεγαβατώρα  η  «ένεση» του ΕΛΑΠΕ προς το Ταμείο Μετάβασης θα ανέρχεται σε  1 δισ. ευρώ. Τα έσοδα του Ταμείου από τα δικαιώματα ρύπων ανέρχονται επίσης σε 1 δισ. ευρώ, το ΤΕΜ  και αυτά τα 2 δισ. ευρώ προορίζονται για τη στήριξη των καταναλωτών.

3. Είπε: Ήταν 300 εκατ. ευρώ το σύνολο των εκπτώσεων στα τιμολόγια  

Ο κ. Τσίπρας υπολόγισε  τις όποιες εκπτώσεις στους καταναλωτές που έκαναν όλες οι εταιρείες και κυρίως  η ΔΕΗ, σε 300 εκατ. ευρώ. Μόνο για τη ΔΕΗ οι εκπτώσεις στα τιμολόγια το 2021 ήταν 800 εκ. ευρώ  τα οποία επέστρεψε σε οικιακούς καταναλωτές και επιχειρήσεις για τη στήριξη τους απέναντι στην ενεργειακή κρίση αλλά και για τη διαμόρφωση ανταγωνιστικών τιμολογίων σε συγκεκριμένες κατηγορίες πελατών της.

Αντίστοιχα, μικρότερες εκπτώσεις έκαναν και οι ανταγωνιστές της επιστρέφοντας κάποια από τα κέρδη τους από την παραγωγή ενέργειας στη δραστηριότητα της προμήθειας. Και γι αυτό και οι καθετοποιημένοι παραγωγοί ενέργειας (οι 4 εταιρείες που διαθέτουν μονάδες φυσικού αερίου και προμήθεια ενέργειας) έχουν πλεονέκτημα σε σχέση με τις μικρές εταιρείες προμήθειας που δεν παράγουν ενέργεια.

4. Είπε: Το πλαφόν στην αγορά ενέργειας θα έλυνε το πρόβλημα

Ο κ. Τσίπρας είπε “δε θέλετε να μπει πλαφόν στη χονδρική τιμή πώλησης στην Ελλάδα –δεν το βάζετε- ούτε στη λιανική αγορά. Και τι περιμένετε; Μια σειρά από ευρωπαϊκές χώρες έχουν βάλει πλαφόν”.

Αν μπει πλαφόν στην αγορά ενέργειας, αυτό σημαίνει ότι ανεξάρτητα από το κόστος φυσικού αερίου, που μπορεί να αυξάνεται, η ενέργεια που θα παράγεται από τις μονάδες αερίου θα έχει συγκεκριμένο κόστος, με αποτέλεσμα οι εταιρείες παραγωγής να  σημειώνουν ζημιές. Για να μην κλείσουν κάποιος πρέπει να πληρώνει αυτές τις ζημιές.

Στην Αγγλία που είναι μια χώρα που έχει εδώ και χρόνια πλαφόν στη χονδρεμπορική τιμή, από 1η Απριλίου η ρυθμιστική αρχή προχωρά σε αύξηση του πλαφόν, λόγω της αύξησης της τιμής του φυσικού αερίου. Οπότε όταν αυξάνεται το κόστος και το πλαφόν ανεβαίνει…

Ένας τρόπος να ρυθμιστεί μόνιμα ο κίνδυνος αύξησης τιμής στην αγορά ενέργειας είναι η θέσπιση πλαφόν μαζί με το CRM, τον Μηχανισμού Αποζημίωσης Ισχύος. Ο Μηχανισμός λειτουργώντας σαν ασφαλιστήριο, μπορεί να εξασφαλίζει στους καταναλωτές ότι θα πληρώνει ο Μηχανισμός τη διαφορά προς τα πάνω του κόστους ενέργειας, όταν αυξάνεται, εφόσον καταβάλλεται ένα ποσό της τάξης των 2,5 ευρώ /MWh σε κάθε λογαριασμό.

Η συζήτηση αυτή έχει ξεκινήσει στην Ευρώπη, το έχει ζητήσει και η Ιταλία.

5. Είπε:  Η ΔΕΗ αν ήταν κρατική θα ήταν εργαλείο για να αντιμετωπίζαμε την ενεργειακή κρίση

“Γνωρίζατε ότι για να αντιμετωπίσουμε την ενεργειακή κρίση έπρεπε η ΔΕΗ να είναι εργαλείο στα χέρια του κράτους, όμως εσείς την ιδιωτικοποιήσατε”, είπε ο κ. Τσίπρας.

Συμβαίνει ακριβώς το ανάποδο. Η ΔΕΗ ήταν πολύ ….τυχερή που κατάφερε να γεμίσει τα ταμεία της με 1,35 δισ. από την αύξηση κεφαλαίου λίγο πριν ξεκινήσει το μεγάλο αυτό ενεργειακό τσουνάμι. Αν δεν είχε δοθεί τότε το ποσοστό 17% στους ξένους επενδυτές, πιστεύει ο κ. Τσίπρας ότι επειδή θα κατείχε το ποσοστό αυτό το Δημόσιο, θα μπορούσε να της χρηματοδοτήσει επενδυτικό πρόγραμμα στις ΑΠΕ, που σήμερα είναι μονόδρομος για όλους; Ή η ΔΕΗ θα είχε ρευστότητα για να κάνει εκπτώσεις;

Πρέπει να αντιληφθεί ο κ. Τσίπρας ότι το πρόβλημα δεν είναι τα γράμματα αλλά οι αριθμοί. Δε φτάνει η ΔΕΗ να είχε το ….χαμένο Δ, θα έπρεπε και το Κράτος να της έδινε 1-2 δισ. ευρώ για να στηρίξει τα νοικοκυριά πληρώνοντας το κόστος τους…Η ΔΕΗ δεν έχει τα δισεκατομμύρια κερδών -της EDF-  τα οποία θα μπορούσαν να στηρίξουν τα νοικοκυριά!

H Γαλλία, όπου το Κράτος έχει διατηρήσει 84% στον ενεργειακό γίγαντα της EDF με τις 56 μονάδες φτηνής πυρηνικής ενέργειας, που θα έβγαζε το 2021 …18 δισ. κέρδη. Για το 2022 η EDF προέβλεπε 20 δισ. ευρώ EBITDA, από 17,7 δισ. ευρώ το 2021 όμως μετά την απόφαση Μακρόν περισσότερο από 8-10 δισ. από αυτά θα εξατμιστούν αφού η εταιρεία υποχρεώνεται σε μια πολιτική στήριξης των νοικοκυριών, με πλαφόν στις αυξήσεις του ρεύματος, αφαιρώντας της την κερδοφορία.

Η απόφαση αυτή είχε ως αποτέλεσμα να προκληθεί ζημιά στην κρατική εταιρεία ηλεκτρισμού EdF. Μετά για την αντιστάθμιση της ζημιάς, ανακοινώθηκε η απόφαση για ανακεφαλαιοποίηση της EdF κατά 3 δισ. ευρώ εκ των οποίων τα 2,1 δισ. ευρώ θα καλυφθούν από τον βασικό μέτοχο δηλαδή το γαλλικό κράτος.

Στη Γαλλία δηλαδή, η EDF έγινε εργαλείο για τη στήριξη των νοικοκυριών γιατί και κέρδη είχε να της πάρει το Κράτος 8-10 δισ., και κεφάλαια ακολούθως για να τη στηρίξει το Κράτος…

Επομένως, για τη ΔΕΗ το μόνο που μπορεί να εννοεί ο κ. Τσίπρας, είναι, ότι  αν ήταν κρατική -με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ  θα έδινε το σήμα (όπως έγινε και στο παρελθόν) να μην πληρώνει κανείς λογαριασμούς, να φουσκώσει ληξιπρόθεσμα και  να απαξιωθεί και πάλι…